ⓒYONHAP News

Tòa án khu vực Trung Seoul hôm 5/10 đã tuyên án cựu Tổng thống Lee Myung-bak 15 năm tù giam, 13 tỷ won (11,5 triệu USD) tiền phạt và truy thu 8,2 tỷ won (7,26 triệu USD). Tòa án công nhận 7 trên 16 cáo buộc mà Viện Kiểm sát đưa ra với bị cáo Lee. Ông Lee Myung-bak đã không trình diện tại tòa với lý do sức khỏe và nhằm phản đối việc Tòa án quyết định cho phép truyền hình trực tiếp phiên xét xử sơ thẩm.

Phiên tòa sơ thẩm

Tại phiên tòa cùng ngày, Tòa án khu vực Trung Seoul đã kết luận cựu Tổng thống Lee chính là chủ sở hữu thực sự của công ty phụ tùng ô tô DAS, điều đã làm dấy lên tranh cãi trong dư luận suốt một thời gian dài. Kết luận trên của Tòa án dựa theo lời khai của một số lãnh đạo công ty DAS và cựu Thư ký Phủ Tổng thống Kim Baek-jun. Theo đó, Tòa xác nhận bị cáo Lee đã biển thủ tổng cộng 24,5 tỷ won (21,67 triệu USD) từ công ty DAS, trong đó có khoản quỹ đen huy động từ công ty này là 24 tỷ won (21,23 triệu USD).

Tòa án cũng công nhận khoản tiền mà Samsung trả thay tiền thuê luật sư cho công ty DAS trong vụ kiện tại Mỹ là tiền hối lộ. Mặc dù cựu Tổng thống Lee khăng khăng rằng đã quyết định ân xá cho Chủ tịch tập đoàn Samsung Lee Kun-hee theo kiến nghị từ giới kinh tế, nhưng Tòa đồng ý với cáo buộc của các công tố viên, rằng khoản tiền trên mang tính chất hối lộ, nhằm đổi lấy việc ân xá cho Chủ tịch Lee Kun-hee. Tòa cũng công nhận ông Lee đã làm tổn hại ngân sách quốc gia 400 triệu won (353.800 USD) trong số 700 triệu won (619.100 USD) tiền chi phí hoạt động đặc biệt nhận từ Cơ quan tình báo quốc gia (NIS). 

Quá trình vụ án

Vụ án của ông Lee Myung-bak bắt nguồn từ việc Tổng giám đốc công ty Optional Capital họ Jang, một nạn nhân trong vụ công ty BBK thao túng giá cổ phiếu, đã tố giác cựu Tổng thống Lee và Tổng lãnh sự Hàn Quốc tại Los Angeles (Mỹ) Kim Jae-soo với cáo buộc lạm dụng chức quyền vào ngày 13/10/2017. Tới ngày 7/12 cùng năm, tổ chức phi chính phủ là “Liên minh đoàn kết người dân vì nền dân chủ tham gia” và “Nhóm luật sư vì xã hội dân chủ” tiếp tục tố giác chủ sở hữu thực sự của công ty phụ tùng ô tô DAS, người vẫn chưa rõ danh tính, và cựu Công tố viên đặc biệt Chung Ho-young về cáo buộc biển thủ, che giấu lợi nhuận trái phép, trốn thuế, lơ là công việc. Mặc dù nói là “chưa rõ danh tính”, nhưng hai tổ chức này ám chỉ chủ sở hữu thực sự của công ty DAS chính là cựu Tổng thống Lee Myung-bak.

Mối quan tâm lớn nhất của dư luận trong vụ xét xử lần này là kết luận của Tòa án về chủ sở hữu thực sự của công ty DAS. Tranh cãi xoay quanh vấn đề này đã dấy lên suốt hơn 10 năm qua, kể từ cuộc bầu cử Tổng thống năm 2007, khi ông Lee là ứng cử viên Tổng thống. Chủ tịch của công ty DAS là ông Lee Sang-eun, anh trai ruột của cựu Tổng thống Lee. Tòa sơ thẩm kết luận bị cáo Lee là chủ sở hữu thực của công ty DAS, dựa trên lời khai của một số nhân vật thân cận trước kia của ông Lee, từng giúp đỡ quá trình thành lập và điều hành công ty, như cựu Giám đốc Kim Sung-woo. Những người này khai rằng đã thành lập công ty theo chỉ thị từ cựu Tổng thống Lee Myung-bak, nhận vốn thành lập công ty từ ông Lee để lập ra công ty này, quyết định về địa điểm đặt nhà máy. Việc lập quỹ đen cũng là theo chỉ thị của cựu Tổng thống. Những lời khai này trái ngược với lời khai mà các nhân vật này từng đưa ra trong vụ công ty BBK thao túng giá cổ phiếu năm 2008.

Phản ứng của phía cựu Tổng thống và triển vọng

Phía cựu Tổng thống Lee Myung-bak phản đối mạnh mẽ phán quyết của Tòa án, cho rằng đây là phán quyết không thể chấp nhận. Nhóm luật sư của ông này lấy làm tiếc vì cựu Tổng thống Lee đã trình ra được chứng cứ chứng minh rằng không phải ông đã chuyển vốn thành lập công ty DAS, nhưng Tòa án lại nghe theo lời khai của cựu Giám đốc công ty DAS Kim Sung-woo. Về khả năng ông Lee sẽ kháng án, nhóm luật sư cho biết sẽ hỏi ý kiến cựu Tổng thống Lee và trình bày lập trường chính thức vào khoảng thứ hai tuần tới.