Hàn Quốc đã có thể thoát khỏi “kịch bản tồi tệ nhất” khi được Mỹ đưa vào danh sách các đối tượng được miễn thi hành lệnh cấm vận của nước này với Iran giai đoạn 2. Tuy nhiên, nhiều ý kiến lo ngại rằng dù thế nào đi chăng nữa thì Hàn Quốc cũng không thể tránh khỏi phần nào cú sốc và hậu quả không mong muốn. 

Cấm toàn diện xuất khẩu dầu thô

Nội dung trọng tâm trong lệnh trừng phạt Iran giai đoạn 2 của Mỹ là cấm xuất khẩu dầu thô. Sau khi tuyên bố rút khỏi thỏa thuận hạt nhân với Iran vào hồi tháng 5, Washington đã khôi phục lại lệnh cấm vận Iran giai đoạn 1 vào ngày 7/8. Theo đó, Mỹ áp dụng “biện pháp tẩy chay liên đới”, trừng phạt tất cả những cá nhân và tổ chức có giao dịch các mặt hàng bị cấm với Iran. Tiếp đến, Mỹ thực thi lệnh cấm vận Iran giai đoạn 2, bắt đầu có hiệu lực từ ngày 5/11, chủ yếu là biện pháp trừng phạt trực tiếp nhằm ngăn chặn Iran xuất khẩu dầu thô. Trong đó, Mỹ cấm toàn diện tất cả các hoạt động giao dịch liên quan đến dầu thô, khí thiên nhiên hóa lỏng, các sản phẩm hóa dầu, vận hành cảng biển, hàng hải, đóng tàu. 

Hàn Quốc và 7 nước khác được Mỹ miễn thực hiện lệnh cấm vận Iran

Tuy nhiên, có 8 nước, trong đó có Hàn Quốc, Trung Quốc, Nhật Bản, Ấn Độ, Thổ Nhĩ Kỳ, được Mỹ cho phép miễn thi hành có thời hạn lệnh cấm vận Iran. Do vậy, Hàn Quốc vẫn có thể tiếp tục nhập khẩu mặt hàng khí ngưng tụ (condensate) từ Iran, với số lượng hạn chế. Thời gian các quốc gia trên được miễn thi hành lệnh cấm vận Iran là 180 ngày và có thể gia hạn thêm. Có nghĩa là, 8 nước trong diện trên phải  tiếp tục cắt giảm số lượng hàng nhập khẩu, và được Washington thẩm định, xem xét có được gia hạn miễn thi hành lệnh cấm vận Tehran hay không, sau mỗi 180 ngày.

Ý nghĩa

Việc Hàn Quốc được Mỹ công nhận là đối tượng ngoại lệ, được miễn thực hiện lệnh trừng phạt Iran, là hết sức có ý nghĩa, khi xét đến tầm quan trọng của số lượng nhập khẩu dầu thô, cũng như duy trì được hệ thống thanh toán thương mại bằng đồng won Hàn Quốc cho Iran. Lượng nhập khẩu dầu thô của Hàn Quốc vốn đã bị thu hẹp rất nhiều, khó có thể cắt giảm được nữa trong tương lai, nhưng vẫn có thể thay thế được. Vấn đề lớn hơn hết là hệ thông thanh toán thương mại bằng đồng won với Iran. Bởi giao dịch giữa Soeol và Tehran được thực hiện thông qua tài khoản thanh toán bằng tiền won tại các ngân hàng ở Hàn Quốc. Tức, số tiền Hàn Quốc thanh toán khi nhập khẩu dầu mỏ của Iran cũng được chuyển trả vào tài khoản thanh toán bằng tiền won trong nước, sau đó số tiền này sẽ được dùng để thanh toán khi Hàn Quốc xuất khẩu hàng hóa sang Iran.

Do đó, Hàn Quốc có thể tránh khỏi kịch bản tồi tệ nhất vì vẫn có thể duy trì được hệ thống thanh toán thương mại bằng đồng won với Iran. Tuy nhiên, nếu lượng nhập khẩu dầu mỏ từ Iran giảm, thì cũng đồng nghĩa với việc xuất khẩu sang Iran phải giảm theo. Do đó, không ít ý kiến bày tỏ sự lo ngại rằng Hàn Quốc sẽ khó có thể tránh khỏi những tác động xấu từ vấn đề này. Xuất khẩu của Hàn Quốc sang Iran trong nửa đầu năm nay đạt 1 tỷ 722 triệu USD, giảm 15,4% so với năm ngoái.