ⓒYONHAP News

"Đấu vật" (Ssireum), một trò chơi cổ truyền trên bán đảo Hàn Quốc, đã trở thành di sản văn hóa phi vật thể nhân loại đầu tiên được Tổ chức Giáo dục, khoa học và văn hóa Liên hợp quốc (UNESCO) công nhận chung cho cả hai miền Nam-Bắc.

 

Công nhận là di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại

Tại Hội nghị lần thứ 13 của Ủy ban di sản văn hóa phi vật thể UNESCO diễn ra tại Mauritius (châu Phi) ngày 26/11, “đấu vật” đã được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại. Lẽ ra, quá trình thẩm định xét công nhận diễn ra từ ngày 28/11 đến ngày 29/11, nhưng Ủy ban này đã xét duyệt “đấu vật” ngay trong ngày khai mạc hội nghị và đã được toàn bộ 24 nước ủy viên nhất trí công nhận. Ủy ban di sản phi vật thể đánh giá: di sản “đấu vật” của hai miền Nam-Bắc trên thực tế có điểm chung về quá trình lưu truyền, kế thừa và ý nghĩa văn hóa, xã hội đối với cộng đồng, nên quyết định công nhận chung di sản này cho cả Hàn Quốc và Bắc Triều Tiên, lấy tên gọi chính thức là “Đấu vật truyền thống của dân tộc Hàn” (Traditional Korean Wrestling, Ssirum/Ssireum).

 

Quá trình và ý nghĩa

Trước đó, hai miền Nam-Bắc từng có hai di sản mà cả hai bên cùng được UNESCO công nhận, đó là khúc dân ca “Arirang” và văn hóa muối kimchi (“kimjang”). Tuy nhiên, các di sản này của hai miền được xét công nhận vào các thời điểm khác nhau, không phải công nhận chung cho cả hai bên. Với trường hợp “đấu vật” lần này, ban đầu hai miền đã đăng ký xét công nhận riêng lên UNESCO. Tuy nhiên, sau đó, hai bên đã gửi thư lên Ủy ban di sản văn hóa phi vật thể, đề nghị về việc xét công nhận chung. Trên tinh thần đó, Ủy ban đã quyết định công nhận “đấu vật” là di sản chung của hai miền Nam-Bắc.

Quá trình đưa ra quyết định của Ủy ban di sản văn hóa phi vật thể cũng có nhiều điều hiếm thấy. Thông thường, nếu mỗi nước đã đăng ký riêng, thì để đăng ký chung một di sản, cả hai bên sẽ phải cùng rút hồ sơ về để xin đăng ký lại. Tuy nhiên, tất cả quá trình này đều đã được Ủy ban di sản văn hóa phi vật thể giản lược. Điều này mang ý nghĩa thể hiện sự hoan nghênh tích cực của Ủy ban này đối với sự hòa giải, hợp tác của hai miền bán đảo Hàn Quốc, vừa nhằm thúc đẩy hòa bình thông qua sự đoàn kết về văn hóa.

 

“Đấu vật”

“Đấu vật” là một trò chơi dân gian, một môn thể thao truyền thống của Hàn Quốc đã có lịch sử hơn 2.000 năm, từ thời đại Tam quốc (thế kỷ I TCN-668). Đây là một cuộc đấu giữa hai võ sĩ, trong đó mỗi người sẽ nắm vào thắt lưng, hay khố (Satba) của đối phương để đọ sức với nhau. Người thắng phải hạ được đối phương ngã xuống đất trước. Trong các bức bích họa vào thế kỷ thứ IV thời Goguryeo (37 TCN – 668), đã xuất hiện hình ảnh trận đấu vật tương tự như ngày nay. Ngoài ra, “đấu vật” cũng xuất hiện trong nhiều tài liệu cổ của giới quý tộc, cho thấy đây là một trò chơi dân gian tiêu biểu của dân tộc Hàn, được cả dân thường và quý tộc yêu thích.

 

Với việc di sản “đấu vật” được công nhận lần này, Hàn Quốc hiện đang sở hữu 20 di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại. Di sản đầu tiên là “Tế lễ Tông Miếu và Nhạc tế lễ Tông Miếu” được công nhận vào năm 2001, rồi sau đó là nhiều di sản khác như “múa hát vòng tròn Ganggangsulle”, “nông nhạc”. Ngược lại, Bắc Triều Tiên mới chỉ có 3 di sản được công nhận là “đấu vật”, “Arirang” và “văn hóa muối kimchi”. Việc UNESCO xét công nhận chung với “đấu vật” một lần nữa cho thấy tính đồng nhất về văn hóa giữa hai miền Nam-Bắc. Trong thời gian tới, nếu hai miền tiếp tục hợp tác thì sẽ có thể phát hiện thêm nhiều di sản văn hóa phi vật thể chung hơn nữa. Đây sẽ chính là chất xúc tác để hai miền khắc phục tình trạng chia cắt dân tộc kéo dài suốt hơn nửa thế kỷ qua.