ⓒ KBS News

Ngày 14/9 vừa qua, Hàn Quốc và Bắc Triều Tiên đã mở văn phòng liên lạc chung tại thị trấn vùng biên Gaesung, miền Bắc, như một phần trong Tuyên bố Bàn Môn Điếm, được thông qua tại Hội nghị thượng đỉnh liên Triều 27/4.Các quan chức của cả hai miền Nam-Bắc giờ đây có thể làm việc cùng nhau trong một văn phòng và tham vấn nhau bất cứ khi nào, bất cứ ngày nào trong năm. Trên thực tế, văn phòng này là sự khôi phục và mở rộng của Văn phòng cố vấn liên Triều về hợp tác kinh tế, vốn được thành lập từ năm 2005. Hãy cùng tìm hiểu về sự thành lập cơ quan này, vốn là điểm khởi đầu cho đối thoại dài lâu giữa hai miền.

Được thành lập theo đề xuất của Hàn Quốc

Hàn Quốc và Bắc Triều Tiên đã tổ chức phiên họp thứ 10 của Ủy ban xúc tiến hợp tác kinh tế liên Triều tại Seoul từ ngày 9 đến ngày 12/7/2005. Trong cuộc hội đàm này, miền Nam đã đề xuất thành lập một văn phòng chung về hợp tác kinh tế, trong khi miền Bắc yêu cầu viện trợ lương thực là 500.000 tấn gạo dưới dạng cho vay, cũng như hợp tác trong lĩnh vực ngư nghiệp. Seoul đã đưa ra đề xuất trên với hy vọng thúc đẩy các dự án kinh tế với Bình Nhưỡng một cách hiệu quả hơn. 

Được thiết kế nhằm thúc đẩy thương mại và đầu tư trực tiếp giữa hai miền

Văn phòng cố vấn liên Triều về hợp tác kinh tế, vốn được thiết kế nhằm thúc đẩy thương mại và đầu tư trực tiếp giữa hai miền, là tổ chức thường trực đầu tiên, nơi các quan chức của Seoul và Bình Nhưỡng được làm việc cùng nhau. Họ trực tiếp làm việc trong cùng một tòa nhà, và cung cấp thông tin về mậu dịch với miền Bắc cũng như đầu tư liên quan cho các doanh nghiệp tư nhân. Kết quả là, cơ quan này đã nổi lên như một tiền đồn của hợp tác kinh tế xuyên biên giới. Số lượng người lui tới đây đã vượt quá 1.000 người, chỉ 7 tháng sau khi mở cửa, và những buổi thảo luận về các chương trình kinh tế đã được tổ chức tới 775 lần cho tới tháng 8/2007. Một điểm tích cực nữa chính là việc hai miền Nam-Bắc bắt đầu xây dựng sự tin tưởng lẫn nhau trong quá trình này.

Ví dụ đầu tiên về việc một cơ quan của Chính phủ Hàn Quốc được vào miền Bắc

Văn phòng cố vấn liên Triều về hợp tác kinh tế cũng là ví dụ đầu tiên về việc một cơ quan của Chính phủ Hàn Quốc được đóng ngay tại khu công nghiệp liên Triều Gaesung, thuộc lãnh thổ miền Bắc. Khoảng 10 quan chức của Seoul và Bình Nhưỡng đã thường trú tại tầng 2 và tầng 4, và các nhân viên liên lạc của hai bên đã tổ chức họp hai lần mỗi ngày – một vào buổi sáng và một vào buổi chiều – tại phòng họp ở tầng 3 của tòa nhà. Bên cạnh việc liên lạc chính thức, họ cũng thường xuyên gặp gỡ nhau một cách tự nhiên bên trong tòa nhà. Vào ngày 29/2/2008, cơ quan này đã được đổi tên thành “Văn phòng cố vấn về hợp tác và trao đổi liên Triều” nhằm ủng hộ trao đổi song phương trên cả các lĩnh vực khác, bao gồm xã hội và văn hóa, một cách có hệ thống.

Bị đóng cửa do căng thẳng trong quan hệ liên Triều

Tuy nhiên, đổ lỗi cho phát biểu của Bộ trưởng Thống nhất Hàn Quốc Kim Ha-joong, rằng “Nếu vấn đề hạt nhân Bắc Triều Tiên vẫn chưa được giải quyết, Hàn Quốc khó mà mở rộng khu công nghiệp liên Triều Gaesung,” miền Bắc đã yêu cầu tất cả các quan chức miền Nam phải rút ra khỏi Văn phòng cố vấn vào ngày 24/3/2008. Ngày 1/12 cùng năm, Bắc Triều Tiên đã giảm số lượng quá cảnh qua biên giới và cắt các tour du lịch tới thị trấn vùng biên Gaesung, viện dẫn quyết định của Chính phủ Hàn Quốc tạm dừng chương trình du lịch tới núi Geumgang và việc giải truyền đơn chống Bình Nhưỡng qua biên giới bởi các nhóm dân sự Hàn Quốc. Dù được mở lại vào ngày 7/9/2009, Văn phòng cố vấn lại bị đóng cửa lần nữa vào tháng 5/2010 khi miền Bắc chỉ trích Chính quyền Seoul áp đặt các lệnh trừng phạt kinh tế với Bình Nhưỡng nhằm đáp trả việc nước này tấn công tuần dương hạm Cheonan của Hàn Quốc tháng 3 cùng năm.

Tận dụng bầu không khí hòa giải liên Triều để khôi phục 

May mắn thay, Văn phòng cố vấn giờ đây đã lại được khôi phục, trở thành một địa điểm cho thảo luận liên Triều. Văn phòng liên lạc liên Triều được mở ngày 14/9 vừa qua tọa lạc tại tòa nhà 4 tầng, vốn từng là Văn phòng cố vấn liên Triều về hợp tác kinh tế, bên trong khu công nghiệp liên Triều Gaesung. Người đứng đầu phía Hàn Quốc và Bắc Triều Tiên tổ chức họp hàng tuần, và khoảng 20 quan chức mỗi bên đang thường trú tại đây nhằm phụ trách công tác liên lạc giữa quan chức hai miền, các cuộc thảo luận cấp chuyên viên, cũng như hỗ trợ nhiều chương trình trao đổi.

Một bước tiến tới thống nhất thông qua việc thiết lập đối thoại liên Triều

Khi quan hệ liên Triều lâm vào bế tắc trong giai đoạn trước, thật khó để hai miền Nam-Bắc liên lạc với nhau, cho dù họ rất mong muốn tiến hành trao đổi song phương. Nhưng giờ đây, đối thoại và gặp gỡ xuyên biên giới đang hứa hẹn sẽ tăng lên, đặc biệt là sau việc thành lập Văn phòng liên lạc liên Triều, vốn chắc chắn sẽ thúc đẩy trao đổi song phương trên các lĩnh vực chính trị, kinh tế, xã hội và văn hóa. Cơ quan mới này chính là sự đơm hoa kết trái quý báu của Văn phòng cố vấn liên Triều về hợp tác kinh tế năm 2005, và sẽ là bước tiến đầu tiên tới đối thoại lâu dài và thường xuyên giữa hai miền Nam-Bắc.