ⓒYONHAP News

Chánh Văn phòng đám phán thương mại thuộc Bộ Công nghiệp, thương mại và tài nguyên Hàn Quốc Yoo Myung-hee đã lọt vào vòng cuối cuộc chạy đua chức Tổng giám đốc Tổ chức thương mại thế giới (WTO). Bà Yoo sẽ cạnh tranh với cựu Bộ trưởng Tài chính Nigeria Ngozi Okonjo-Iweala.

Ứng cử viên của Hàn Quốc

Chánh Văn phòng Yoo Myung-hee là một chuyên gia thương mại với bề dày 25 năm kinh nghiệm. Sinh năm 1967, bà Yoo tốt nghiệp Đại học quốc gia Seoul, lấy bằng tiến sĩ luật tại Đại học Vanderbilt (Mỹ). Sau khi đỗ kỳ thi công chức cấp cao, bà Yoo bắt đầu đảm trách các nghiệp vụ liên quan tới WTO trong Bộ Công nghiệp, thăng tiến lên chức Chánh Văn phòng đàm phán thương mại vào năm 2019. Văn phòng đàm phán thương mại mặc dù trực thuộc Bộ Công nghiệp, nhưng trên thực tế vị trí của bà Yoo tương đương cấp Bộ trưởng, nên về mặt đối ngoại, bà Yoo còn được sử dụng chức danh “Bộ trưởng Thương mại”.

Ngày 24/6 vừa qua, bà Yoo tuyên bố chạy đua tranh cử chức Tổng giám đốc WTO. Đại diện Hàn Quốc chỉ ra rằng WTO hiện đang đối mặt với cuộc khủng hoảng tồi tệ nhất kể từ khi thành lập năm 1995. Bà Yoo cam kết sẽ khôi phục cơ chế hợp tác quốc tế và trật tự thương mại quốc tế, sửa đổi lại các hiệp định của WTO, đặt trọng tâm vào cơ chế giải quyết tranh chấp nếu đắc cử chức Tổng giám đốc. Trên thực tế, kể từ cuối năm ngoái, Cơ quan phúc thẩm WTO đã tạm dừng hoạt động, chức năng giải quyết tranh chấp của Tổ chức thương mại thế giới bị tê liệt. Trong bối cảnh dịch COVID-19 đang hoành hành, chủ nghĩa bảo hộ mậu dịch lan rộng, ngay cả nguyên tắc cơ bản như tự do trao đổi hàng hóa, dịch vụ cũng không được các nước thành viên tuân thủ.

Ứng cử viên của Nigeria

Đối thủ của bà Yoo trong cuộc chạy đua chức lãnh đạo Tổ chức thương mại thế giới là cựu Bộ trưởng Tài chính bà Nigeria Ngozi Okonjo-Iweala. Như vậy, dù ai đắc cử thì đây sẽ là lần đầu tiên WTO có một lãnh đạo nữ sau 25 năm thành lập. Bà Okonjo-Iweala học chuyên ngành kinh tế tại Đại học Havard (Mỹ), sau đó lấy bằng tiến sĩ chuyên ngành phát triển kinh tế khu vực tại Học viện công nghệ Massachusetts, là một chính trị gia hàng đầu. Bà đã có kinh nghiệm 25 năm làm việc tại Ngân hàng thế giới (WB), nên được cộng đồng quốc tế biết tới rộng rãi. Bà từng giữ chức Bộ trưởng Tài chính của Nigaria hai nhiệm kỳ vàBộ trưởng Ngoại giao. Năm 2012, bà đã cạnh tranh quyết liệt với ứng cử viên người Mỹ gốc Hàn Jim Yong Kim (tên tiếng Hàn là KimYong) trong vòng cuối cuộc chạy đua chức Tổng giám đốc Ngân hàng thế giới, nhưng thua cuộc. Gần đây, bà còn giữ vị trí Chủ tịch Liên minh toàn cầu về vắc-xin và tiêm chủng (GAVI), có nhiều hoạt động tích cực trong cuộc chiến chống COVID-19, nên càng được biết tới nhiều hơn.

Cuộc so tài chưa thể khó dự báo

Xét về mọi mặt thì rất khó để dự đoán ứng cử viên nào sẽ đắc cử. Bà Yoo Myung-hee có thế mạnh là một chuyên gia về thương mại, trong khi ứng cử viên Nigeria lại có lợi thế về sức ảnh hưởng chính trị. Ban thư ký WTO sẽ tiến hành vòng ba từ cuối tháng 10 cho tới ngày 6/11, dự kiến công bố kết quả cuối cùng vào 7/11. Trong vòng cuối cùng, 164 nước thành viên WTO sẽ chọn ra một ứng cử viên ủng hộ. Ứng cử viên nào đạt được nhiều phiếu ủng hộ nhất sẽ được bầu làm Tổng giám đốc WTO theo hình thức “nhất trí toàn diện”, nhiệm kỳ kéo dài 4 năm.

Trước bà Yoo, đã có hai ứng cử viên Hàn Quốc khác tranh cử chức lãnh đạo WTO, đó là cựu Bộ trưởng Công nghiệp Kim Chul-soo năm 1995, cựu Chánh Văn phòng đàm phán thương mại Bark Tae-ho năm 2013, nhưng đều không thành công. Tuy nhiên, giới phân tích cho rằng lần này bà Yoo có nhiều khả năng giành chiến thắng do có lợi thế là một quan chức thương mại đương chức, có kiến thức chuyên môn và nhiều kinh nghiệm phong phú, thêm nữa, vị thế của Hàn Quốc ngày càng cao trong quá trình đối phó với đại dịch COVID-19 cũng như sự hỗ trợ tích cực của các ban ngành Chính phủ suốt thời gian qua.