ⓒYONHAP News

Ngoại trưởng Hàn Quốc Park Jin ngày 18/7 đã có cuộc hội đàm với người đồng cấp Nhật Bản Hayashi Yoshimasa tại Tokyo. Đây là chuyến thăm Nhật Bản đầu tiên của một Bộ trưởng Ngoại giao Hàn Quốc trong vòng 4 năm 7 tháng, kể từ tháng 12/2017.

 

Tại cuộc hội đàm lần này, quan chức hai nước đã trao đổi sâu rộng về phương án khôi phục và phát triển quan hệ song phương, như bình thường hóa Hiệp định đảm bảo thông tin quân sự chung Hàn-Nhật (GSOMIA), Tokyo rút lại các quy chế xuất khẩu với Seoul, hợp tác vì hòa bình, thịnh vượng khu vực và thế giới, các vấn đề nổi cộm khác như đối phó với hạt nhân Bắc Triều Tiên.

 

Tuy nhiên, vấn đề được dư luận quan tâm hàng đầu và cũng là một nghị sự được quan chức hai bên thảo luận sâu nhất trong cuộc hội đàm lần này chính là giải pháp liên quan tới phán quyết của Tòa án tối cao Hàn Quốc trong vụ kiện của các nạn nhân bị cưỡng ép lao động thời chiến. Bộ trưởng Hayashi đã nghe Ngoại trưởng Park Jin trình bày về nội dung, hoạt động của Hội đồng công-tư thảo luận về giải pháp bồi thường cho nạn nhân bị cưỡng ép lao động thời chiến mới được ra mắt tại Hàn Quốc gần đây. Được biết, hai bên đều thể hiện quyết tâm trong việc giải quyết sớm vấn đề này. Bộ trưởng Park khẳng định Seoul sẽ nỗ lực để tìm được giải pháp hợp lý nhất trước khi lệnh bán tài sản của doanh nghiệp Nhật Bản trong nước được thực thi. Về phần mình, Ngoại trưởng Nhật Bản nhấn mạnh cả hai bên cần nỗ lực giải quyết các vấn đề tồn đọng, trong đó có vấn đề cưỡng ép lao động thời chiến.

 

Vấn đề phán quyết của Tòa án tối cao Hàn Quốc

Phán quyết của Tòa án tối cao Hàn Quốc yêu cầu doanh nghiệp Nhật Bản bồi thường cho các nạn nhân bị cưỡng ép lao động thời chiến đang là một vấn đề nổi cộm nhất cần giải quyết để giải tỏa tình trạng đóng băng hiện nay trong quan hệ song phương.

 

Vào tháng 10 và tháng 11/2018, Tòa án tối cao Hàn Quốc đã lần lượt ra phán quyết yêu cầu công ty thép Nippon & kim loại Sumitomo và công ty công nghiệp nặng Mitsubishi bồi thường cho các nạn nhân bị cưỡng ép lao động trong chiến tranh. Tuy nhiên, cho tới nay, hai doanh nghiệp Nhật Bản vẫn không hề thực hiện trách nhiệm bồi thường. Theo đó, Tòa án đã ban lệnh bán tài sản của các đơn vị này để cưỡng chế bồi thường cho các nạn nhân.

 

Vấn đề đang ngày một trở nên cấp thiết hơn, bởi nhiều khả năng lệnh bán tài sản của Tòa án sẽ được thực hiện sau một tới hai tháng nữa. Nếu như trong khoảng thời gian này, hai nước không đạt được một bước đột phá giải quyết tình hình, thì tài sản của doanh nghiệp Nhật Bản sẽ bị bán, quan hệ Hàn-Nhật sẽ càng tồi tệ hơn, tới mức không thể xoay chuyển. Đó là bởi Chính phủ Tokyo đang coi lệnh bán tài sản của Tòa án Hàn Quốc là “lằn ranh đỏ” không được phép vượt qua.

 

Ý nghĩa và triển vọng

Tại cuộc hội đàm lần này, mặc dù hai bên vẫn chưa đạt được tiến triển cụ thể, nhưng việc người đứng đầu Bộ Ngoại giao hai nước nối lại trao đổi sau gần 5 năm cũng được đánh giá là một kết quả mang ý nghĩa lớn. Một quan chức Bộ Ngoại giao Hàn Quốc nhấn mạnh việc hai bên nhất trí tiếp tục giao lưu và trao đổi, đồng tình về việc phải giải quyết sớm các bài toán nổi cộm, cũng đã là một thành quả ý nghĩa.

 

Tuy nhiên, con đường phía trước vẫn còn dài. Hai bên vẫn bất đồng ý kiến lớn về phán quyết bồi thường của Tòa án Hàn Quốc. Thêm vào đó, hiện tại vẫn chưa có bên nào đưa ra được ý tưởng giải quyết vấn đề. Hội đồng-công tư của Hàn Quốc mới trong giai đoạn khởi động thảo luận, trong khi Nhật Bản thì vẫn khăng khăng lập trường rằng quyền đòi bồi thường thiệt hại của các nạn nhân đã được giải quyết dứt điểm theo Hiệp định về quyền yêu sách Hàn-Nhật năm 1965.

 

Dự báo các vấn đề nổi cộm khác trong quan hệ song phương như hiệp định GSOMIA, quy chế thương mại, cũng sẽ phụ thuộc lớn vào tiến triển trong vấn đề bồi thường cho các nạn nhân bị cưỡng ép lao động thời chiến. Do vậy, giờ là lúc hai nước cần tích cực trao đổi để tránh kịch bản tồi tệ trước mắt là lệnh bán tài sản của doanh nghiệp Nhật Bản tại Hàn Quốc được thực thi.