Hong Dae-yong, người sáng tạo ra lối chơi đàn tranh Yanggeum ở Hàn Quốc

Hong Dae-yong, hiệu Damhyeon (Trạm Hiên) là một học giả nổi tiếng sống dưới thời hậu Joseon ở Hàn Quốc. Truyền rằng, ông đã từng khẳng định rằng “Trái đất quay” từ trước khi học thuyết Trái đất quay xung quanh Mặt trời lan truyền tới bán đảo Hàn Quốc thời Joseon. Hơn thế, ông cũng là nhà khoa học tự nhiên truyền bá thuyết về sự vô hạn của vũ trụ. Không chỉ có vậy, ông còn có tài năng thiên phú về âm nhạc dù ít người biết đến điều này. Không ai khác, chính Hong Dae-yong là người đã sáng tạo ra lối chơi đàn tranh Yanggeum ở Hàn Quốc. Đàn tranh Yanggeum có nguồn gốc từ đàn huyền cầm truyền thống Dulcimer của châu Âu được các học giả dưới thời hậu Joseon mang về nước nhân dịp đi sứ sang Trung Quốc. Yanggeum có dây đàn được làm bằng kim loại nên còn được gọi là Guracheolsageum. Do sự khác biệt giữa hai nền âm nhạc của Hàn Quốc và Trung Quốc, nên học giả Hong Dae-yong đã sáng tác mới lối chơi đàn tranh Yanggeum để phù hợp âm nhạc Hàn Quốc lúc đương thời. Sau này, trong dòng âm nhạc phong lưu Pungryu, đàn tranh Yanggeum đã trở thành nhạc cụ đảm trách diễn tấu phần âm nhạc có nhịp điệu nhẹ nhàng thanh thoát. Giờ đây, Yanggeum còn thường xuyên được diễn tấu trong âm nhạc sáng tác mới. 

Nhờ có những dòng ghi chép của văn hào Park Ji-won, hiệu Yeonam (Yên Nham) mà ngày nay chúng ta biết được học giả Hong Dae-yong chính là người sáng tác ra lối chơi đàn tranh Yanggeum. Bút ký có đoạn: “Ở nước ta, Hong Dae-yong là người đầu tiên diễn tấu âm nhạc bằng đàn tranh Yanggeum. Đó là ngày 18 tháng 6 năm 1772. Tôi không thể quên được hình ảnh ông ngồi tấu đàn suốt hai tiếng đồng hồ từ 5 giờ đến 7 giờ chiều ở phòng sách cũng mang tên hiệu ông là Trạm Hiên. Cho dù đó chỉ là một màn trình diễn nho nhỏ, nhưng tôi nhớ tới từng chi tiết vì nó đánh dấu giai đoạn sơ khai của nghệ thuật đàn tranh Yanggeum ở Joseon”

Tài năng âm nhạc của Hong Dae-yong

Học giả Hong Dae-yong còn uyên thâm cả đàn tranh 6 dây Geomungo và đàn tranh 12 dây Gayageum. Truyền rằng, lúc đương thời, các nhạc gia thường tụ tập ở nhà học giả Hong Dae-yong để tấu đàn thưởng nhạc phong lưu. Trong ghi chép dưới nhan đề “Nhạc hội ở Yuchuno (Lưu Xuân Ổ)” của học giả Seong Dae-jung có đoạn: “Hong Dae-yong tấu đàn tranh 12 dây Gayageum, Hong Gyeong-seong gẩy đàn tranh 6 dây Geomungo, Yi Han-jin thổi sáo trúc Tungso, Kim Eok kéo đàn dương cầm Yanggeum, Nhạc công Bo-an thuộc Jangakwon (Chưởng nhạc viện) thổi kèn bầu Saenghwang. Học sĩ Kim Yong-gyeom là người cao tuổi nên ngồi ở hàng trên. Say hơi men chén rượu nồng thơm dịu, các nghệ sĩ cùng tấu lên khúc nhạc du dương. Núi sâu thẳm giữa ban ngày tĩnh lặng, cánh hoa phủ dầy trên mỗi bậc thang. Tiếng nhạc du dương trong khung cảnh sâu lắng, êm dịu, tĩnh lặng.

Bút ký đã lột tả chân thực không khí của buổi hòa tấu mà người chơi nhạc là những tri kỷ của nhau. Họ chơi nhạc cho nhau thưởng thức chứ không phải biểu diễn để phô trương tài năng. Thật thanh tao và lãng mạn biết nhường nào. Không khí buổi “Nhạc hội ở Yuchuno (Lưu Xuân Ổ)” trong trang viên của học giả Hong Dae-yong cao hứng đến mức Kim Yong-gyeom, người được cho là cao tuổi nhất ngồi ở mâm trên, đã bất ngờ đứng dậy quì gối cúi lạy những người chơi nhạc và nói rằng “các vị đã tấu những bản nhạc tuyệt vời đến thế thì thân già này tiếc chi một vài cái vái lạy kia chứ”. Chuyện kể rằng, khi tới một nhà thờ Công giáo ở Bắc Kinh (Trung Quốc) và được nghe giới thiệu về cây đàn Đại phong cầm Pipe Organ, Hong Dae-yong đã quan sát rất kỹ cây đàn này rồi so sánh hình thức và nguyên lý của nó với chiếc khèn bầu Saenghwang của Hàn Quốc. Là một nhà khoa khoa học lại có kiến thức uyên thâm về âm nhạc, ông khẳng định nếu được triều đình hỗ trợ tài chính thì tự ông cũng có thể chế tác được cây đàn này. Nếu kiến nghị của ông được đáp ứng trên thực tế thì có lẽ bức tranh toàn cảnh về nền âm nhạc truyền thống của Hàn Quốc đã mang một sắc thái khác.

* Nhạc phẩm “Passing Rain” / Park Ji-ha (sáng tác), Seo Jeong-min (đàn tranh Gayageum 25 dây), Park Ji-ha (đàn tranh Yanggeum) của nhóm nhạc truyền thống Sum

* Nhạc phẩm “Hwaryudongpung” (Hoa liễu Đông phong) / nhóm nhạc truyền thống Geurim

* Nhạc phẩm “Seodongyo” / Kim Hyo-yeong (khèn bầu Saenghwang)