ⓒKBS News

Chính phủ Hàn Quốc ngày 14/8 đã đăng công báo về “Dự thảo sửa đổi hướng dẫn xuất nhập khẩu vật tư chiến lược”, có nội dung loại Nhật Bản khỏi “Danh sách trắng” các quốc gia được hưởng ưu đãi về quy trình xuất khẩu, và sẽ tiến hành thu thập ý kiến trong vòng 20 ngày. Trước đó, vào ngày 12/8, Chính phủ đã công bố nội dung của dự thảo sửa đổi với trọng tâm là xóa tên Nhật Bản khỏi danh sách các quốc gia được hưởng ưu đãi thương mại.

 

Loại Nhật Bản khỏi “Danh sách trắng”

Thời hạn kết thúc thu thập ý kiến về dự thảo sửa đổi là ngày 3/9. Theo dự thảo, Chính phủ sẽ thay đổi phân loại về khu vực xuất khẩu vật tư chiến lược. Trong hướng dẫn hiện hành, Hàn Quốc xếp các quốc gia được hưởng ưu đãi về xuất khẩu vào "Khu vực A", tương đương với khái niệm "Danh sách trắng", gồm 29 quốc gia tham gia đủ 4 hệ thống kiểm soát xuất khẩu quốc tế, trong đó có NHật Bản. Các quốc gia còn lại được xếp vào "Khu vực B". Tuy nhiên, với nội dung sửa đổi, Chính phủ phân nhỏ thành "Khu vực A-1", "Khu vực A-2" và "Khu vực B", tức chia thành ba khu vực. Nhật Bản sẽ bị chuyển từ "Khu vực A" trước đây, sang "Khu vực A-2". 

Các quốc gia trong “Khu vực A-1” được áp dụng quy định tương tự với “Khu vực A” hiện hành, trong đó Chính phủ sẽ cấp phép toàn diện với các mặt hàng vật tư chiến lược phi nhạy cảm. "Khu vực A-2" gồm những quốc gia mặc dù tham gia đủ 4 hệ thống kiểm soát xuất khẩu quốc tế, nhưng lại thực thi chế độ kiểm soát xuất khẩu không đúng với nguyên tắc. Hiện tại, chỉ có Nhật Bản được xếp trong khu vực này. Với “Khu vực A-2”, về nguyên tắc, Chính phủ sẽ áp dụng biện pháp kiểm soát xuất khẩu ở mức độ tương đương “Khu vực B”, songmiễn một số hồ sơ cấp phép riêng biệt và miễn thẩm định cấp phép môi giới vật tư chiến lược.

 

Ý nghĩa

Bộ Công nghiệp thương mại và tài nguyên Hàn Quốc cho biết quyết định lần này là một phần trong những nỗ lực nhằm cải thiện hệ thống kiểm soát xuất khẩu được thực hiện thường niên. Seoul đang tăng cường quản lý xuất khẩu đối với những quốc gia đi ngược lại nguyên tắc cơ bản của hệ thống kiểm soát xuất khẩu quốc tế, hoặc thực thi một cách không phù hợp.

Biện pháp lần này của Chính phủ Hàn Quốc tương tự như việc Nhật Bản tiến hành trước đó là loại Seoul khỏi “Danh sách trắng” các đối tác ưu đãi thương mại. Tokyo phân loại khu vực xuất khẩu thành các nhóm A, B, C, D. Nhóm A gồm các quốc gia được hưởng nhiều ưu đãi nhất, tức “Danh sách trắng”. Đây là những quốc gia tham gia đủ 4 hệ thống kiểm soát xuất khẩu quốc tế, thỏa mãn một số điều kiện nhất định. Nhóm B là các quốc gia dù tham gia đủ 4 hệ thống suất kiểm soát xuất khẩu quốc tế, nhưng bị Chính phủ Nhật Bản nhận định là kiểm soát một cách chưa phù hợp. Hàn Quốc là quốc gia duy nhất bị Nhật Bản chuyển từ “Danh sách trắng” sang nhóm B. Như vậy, cả Seoul và Tokyo đều đã thực thi biện pháp tương tự với nhau.

 

Tranh cãi và dự báo

Sau khi dự thảo trên được công bố, Nhật Bản quy kết Hàn Quốc đưa ra quyết định mà không có căn cứ rõ ràng, vi phạm quy định của Tổ chức thương mại thế giới (WTO). Về điều này, Chính phủ Hàn Quốc phản bác bằng cách nêu ra hai căn cứ, đó là Nhật Bản từng vi phạm nguyên tắc kiểm soát xuất khẩu quốc tế và hiện vẫn đang tiếp tục các hành vi kiểm soát xuất khẩu không phù hợp.

Việc hai nước đáp trả lẫn nhau bằng quân bài “Danh sách trắng”, dự kiến sẽ đẩy mâu thuẫn Hàn-Nhật trở thành một cuộc chiến toàn diện ở lĩnh vực kinh tế, làm co hẹp thương mại song phương. Bộ trưởng Công nghiệp, thương mại và tài nguyên Hàn Quốc Sung Yun-mo khẳng định Seoul sẵn sàng đối thoại với Tokyo vào bất cứ thời gian và địa điểm nào nếu có đề nghị từ Nhật Bản trong quá trình thu thập ý kiến về dự thảo trên. Điều này cho thấy Chính phủ Hàn Quốc sẽ không chỉ định một mặt hàng cụ thể để siết chặt quy chế xuất khẩu sang Nhật Bản tương tự như cách làm của Tokyo trước đó. Đồng thời, Bộ trưởng Sung nhấn mạnh sẽ có biện pháp xử lý thích hợp nếu phát hiện vấn đề trong quá trình thực thi nội dung sửa đổi sau này.