Trưởng đoàn đàm phán hạt nhân Hàn Quốc Lee Do-hoon ngày 16/1 (giờ Hàn Quốc) đã bắt đầu chuyến thăm Mỹ. Nghị sự được chú ý nhất trong chuyến thăm lần này của ông Lee là tour du lịch khách lẻ tới Bắc Triều Tiên. 

Đề xuất của Tổng thống về tour du lịch khách lẻ tới Bắc Triều Tiên

Trong buổi họp báo đầu năm mới ngày 14/1, Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in đã nêu sáng kiến thúc đẩy hợp tác liên Triều, đề xuất xúc tiến những dự án có thể thực hiện trong khuôn khổ cấm vận của cộng đồng quốc tế, như hợp tác tại khu vực biên giới, tổ chức tour du lịch khách lẻ tới Bắc Triều Tiên. Tổng thống cho rằng du lịch khách lẻ không vi phạm lệnh cấm vận Bắc Triều Tiên của Hội đồng bảo an Liên hợp quốc, do đó Chính phủ hoàn toàn có thể tìm kiếm phương án triển khai. Đề xuất này của Tổng thống dựa trên đường lối chủ động cải thiện quan hệ Triều, không chịu ràng buộc bởi tiến triển đối thoại Mỹ-Triều.

Trong số các đề xuất hợp tác liên Triều của Tổng thống, vấn đề được Chính phủ ưu tiên xem xét hàng đầu là tổ chức tour du lịch khách lẻ cho các gia đình bị ly tán miền Nam thăm lại cố hương. Tức là Chính phủ sẽ xúc tiến tổ chức và hỗ trợ kinh phí cho các gia đình thăm lại quê hương và người thân ở miền Bắc thông qua một nước thứ ba, dưới hình thức tour du lịch riêng lẻ. Nội dung này cũng nằm trong “Kế hoạch cơ bản xúc tiến giao lưu gia đình bị ly tán liên Triều lần thứ ba”do Bộ Thống nhất Hàn Quốc công bố ngày 31/12 năm ngoái.

Hiệu quả kỳ vọng

Do chương trình đoàn tụ tập thể các gia đình bị ly tán liên Triều liên tục bị gián đoạn theo diễn biến quan hệ song phương, nên một số gia đình phía miền Nam đang tự tổ chức đoàn tụ và liên lạc với người thân miền Bắc chủ yếu qua Trung Quốc. Tuy nhiên, để tổ chức được như vậy cần khoản kinh phí khá lớn, chỉ một số gia đình kinh tế dư giả mới có thể chi trả được. Nếu Chính phủ Hàn Quốc đứng ra hỗ trợ và thúc đẩy các cuộc đoàn tụ riêng lẻ này, thì hiệu quả được kỳ vọng là rất lớn. Trước tiên, các cuộc hội ngộ này sẽ giúp khơi thông dự án đoàn tụ tập thể, hiện đang trong tình trạng bế tắc. Du lịch riêng lẻ có thể giúp nhiều gia đình tận hưởng niềm vui hội ngộ hơn dự án đoàn tụ tập thể. Đây có thể là bàn đạp để Hàn Quốc thúc đẩy tour du lịch khách lẻ tới núi Geumgang, miền Bắc, mở ra một khía cạnh mới trong các dự án hợp tác và giao lưu liên Triều. 

Kế hoạch thực hiện

Chính phủ Hàn Quốc tích cực xúc tiến tổ chức tour du lịch khách lẻ tới Bắc Triều Tiên do nhận thấy điều này không vi phạm lệnh cấm vận của cộng đồng quốc tế. Trước tiên, đoàn tụ các gia đình bị ly tán là vấn đề nhân đạo vô cùng cấp thiết. Ngoài ra, lệnh cấm vận của cộng đồng quốc tế với miền Bắc vẫn cho phép các nước tổ chức tour du lịch khách lẻ tới Bắc Triều Tiên và chi trả các chi phí liên quan. Tuy vậy, chỉ duy nhất Hàn Quốc đang cấm nghiêm ngặt hình thức du lịch khách lẻ tới miền Bắc, không phù hợp với tình hình chung. Lần này, Chính phủ Hàn Quốc đang xem xét phương án đơn giản hóa quy trình phê chuẩn các tour du lịch riêng lẻ tới Bắc Triều Tiên thông qua một nước thứ ba. Cụ thể, nếu Bắc Triều Tiên cấp visa chính thức cho công dân Hàn Quốc, Chính phủ sẽ coi đây là một biện pháp đảm bảo an toàn chắc chắn và phê chuẩn chuyến thăm. Cho tới nay, tất cả các chuyến thăm Bắc Triều Tiên thông qua một quốc gia thứ ba đều phải có đầy đủ thư mời và visa do cơ quan chức năng của Bắc Triều Tiên cấp thì mới được phê chuẩn.

Phản ứng của Mỹ và triển vọng 

Tất nhiên, tổ chức tour du lịch khách lẻ tới miền Bắc không phải là vấn đề dễ dàng, nhiều ý kiến còn hoài nghi về khả năng thực hiện. Trước tiên, Mỹ mới chỉ đưa ra lập trường nguyên tắc là thấu hiểu nguyện vọng và quyết tâm của Hàn Quốc, nhưng đã gián tiếp tỏ thái độ không mấy tán thành. Về phát biểu của Tổng thống Moon Jae-in rằng du lịch khách lẻ không vi phạm cấm vận, Bộ Ngoại giao Mỹ chỉ nhấn mạnh Washington đang thảo luận chặt chẽ với Seoul để thống nhất đối phó với vấn đề Bình Nhưỡng. Ngoài ra, chưa từng có tiền lệ Bắc Triều Tiên cho phép tour du lịch khách lẻ với công dân miền Nam. Thêm vào đó, tình hình quan hệ liên Triều hiện nay vẫn đang trong trạng thái đóng băng.