ⓒ YONHAP News

Trong một tuyên bố dưới danh nghĩa tân Vụ trưởng đàm phán với Mỹ thuộc Bộ Ngoại giao ngày 30/3, Bình Nhưỡng cáo buộc Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo đã đưa ra những nhận định thiếu suy nghĩ, khiến miền Bắc không còn mong muốn đối thoại với Washington. Chỉ trích của Bắc Triều Tiên nhắm vào những phát biểu của ông Pompeo trong một cuộc họp báo sau hội nghị trực tuyến các Bộ trưởng Ngoại giao của 7 nước công nghiệp phát triển (G7) ngày 25/3. Nhà bình luận chính trị Lee Jong-hoon phân tích.  

 

Trong một cuộc họp báo sau cuộc họp của các Bộ trưởng Ngoại giao 7 nước công nghiệp phát triển (G7) tuần trước, Ngoại trưởng Mỹ nhấn mạnh nhóm G7 và tất cả các quốc gia khác phải đoàn kết kêu gọi Bắc Triều Tiên quay lại bàn đàm phán, đồng thời tiếp tục duy trì áp lực ngoại giao và kinh tế lên các chương trình tên lửa đạn đạo và hạt nhân bất hợp pháp của nước này.

Trên thực tế, ông Pompeo đã đề cập đến nhiều vấn đề, như các rủi ro y tế liên quan đến dịch corona-19, các mối quan ngại ngoại giao liên quan đến việc sáp nhập bán đảo Crimea vào Nga, và việc sở hữu vũ khí hạt nhân của Iran. Nhà ngoại giao hàng đầu của Nhà Trắng kêu gọi nhóm G7 hợp tác để ứng phó với những vấn đề này, và vấn đề Bắc Triều Tiên cũng được nhắc tới. Liên quan đến các vụ khiêu khích tên lửa gần đây của Bắc Triều Tiên, Ngoại trưởng Mỹ đã đề cập đến nguyên tắc đối phó với Nhà nước cộng sản. Tôi nghĩ Bắc Triều Tiên đã cố tình phản ứng thái quá với nhận định của ông Pompeo.

 

Bắc Triều Tiên chỉ trích Ngoại trưởng Pompeo là vu khống chế độ, và khẳng định sẽ đi theo con đường riêng. Sử dụng lối đả kích điển hình, Bình Nhưỡng ám chỉ Washington sẽ bị tổn thương nếu thực hiện bất kỳ hành động nào khiêu khích Bắc Triều Tiên.

Trong tuyên bố, Bắc Triều Tiên khẳng định càng quyết tâm từ bỏ mong muốn đối thoại với Mỹ sau khi nghe những lời nhận xét khinh suất của ông Pompeo. Bình Nhưỡng chỉ ra rằng Tổng thống Mỹ đã chân thành đề cập đến kế hoạch viện trợ miền Bắc chống dịch corona-19 trong một lá thư cá nhân gửi cho nhà lãnh đạo Bắc Triều Tiên, nhưng trước cộng đồng quốc tế, Ngoại trưởng Pompeo lại vội vàng phát ngôn thái quá, đi ngược với mong muốn xây dựng quan hệ hợp tác Mỹ -Triều của Tổng thống Mỹ. Chính sự đối lập của hai quan chức hàng đầu nước Mỹ đã khiến Bình Nhưỡng khó nhận định ai mới là nhà lãnh đạo thực sự của Washington. Tôi nghĩ Bắc Triều Tiên đang phần nào cố tình chia rẽ Tổng thống Trump và Ngoại trưởng Pompeo.

 

Xét về bề ngoài, tuyên bố của miền Bắc có vẻ bác bỏ khả năng nối lại đối thoại Mỹ-Triều. Tuy nhiên, giới phân tích nhận định Bình Nhưỡng đang ám chỉ nhiều hơn thế. Tuyên bố được đưa ra bởi Vụ trưởng của một Vụ mới phụ trách đàm phán với Mỹ, nhưng chưa được Bộ Ngoại giao Bắc Triều Tiên công bố chính thức. Việc thành lập một bộ phận mới chuyên trách đàm phán với Mỹ cho thấy Bắc Triều Tiên vẫn có mong muốn đối thoại, trái ngược với nội dung tuyên bố.

Tuyên bố đưa ra dưới danh nghĩa Vụ trưởng của một Vụ mới là một việc khá bất thường. Trên thực tế, nhà lãnh đạo Bắc Triều Tiên đã thể hiện thái độ hòa giải với Mỹ, trong khi các quan chức miền Bắc vẫn tiếp tục đưa ra những nhận định hung hăng về Mỹ gần đây. Do đó, tôi nghĩ tuyên bố này cũng có chiều hướng tương tự. Bộ Ngoại giao Bắc Triều Tiên đã có Vụ phụ trách Bắc Mỹ, nên chắc chắn phải lập ra bộ phận phụ trách đàm phán với Mỹ. Nếu Bắc Triều Tiên thực sự có ý định từ bỏ đối thoại với Mỹ thì đã không thành lập bộ phận mới này. Nói cách khác, Bắc Triều Tiên vẫn muốn tiếp tục thúc đẩy đối thoại.

Khoảng ba giờ sau khi Bắc Triều Tiên đưa ra tuyên bố, ông Pompeo đã một lần nữa nhấn mạnh lập trường. Ngoại trưởng Mỹ tái khẳng định cam kết đối thoại của Washington với Bình Nhưỡng, và cho biết Mỹ sẵn sàng viện trợ nhân đạo giúp Bắc Triều Tiên chống dịch corona-19. Nhưng ông cũng nhấn mạnh các biện pháp trừng phạt Bắc Triều Tiên sẽ vẫn được duy trì, cho thấy chênh lệch quan điểm lớn giữa hai nước.

 

Ngoại trưởng Pompeo cũng đang sử dụng chiến lược tiếp cận hai hướng đối với Bắc Triều Tiên. Ông nói rằng Mỹ đã rất cố gắng thúc đẩy đàm phán và hy vọng sẽ có cơ hội hiện thực hóa những nỗ lực này. Điều đó có nghĩa là Washington muốn tiếp tục đối thoại với Bình Nhưỡng trong tương lai. Ông Pompeo cũng nhấn mạnh quan điểm trước đó của Washington một lần nữa là Bắc Triều Tiên nên trở lại bàn đối thoại. Cả hai bên đều đang nỗ lực để duy trì xung lực đối thoại.

 

Việc nhà lãnh đạo Bắc Triều Tiên Kim Jong-un vắng mặt trong vụ phóng thử vũ khí ngày 29/3 được phân tích là một phần trong nỗ lực duy trì đối thoại với Mỹ. Trên các bài báo về vụ phóng thử của miền Bắc không có hình ảnh của Chủ tịch Kim. Dư luận cho rằng Bắc Triều Tiên đang tìm cách giành thế thượng phong trong các cuộc đàm phán tương lai với Mỹ.

 

Chủ tịch Kim Jong-un có thể đã kết luận không nhất thiết phải làm phật lòng Mỹ và Hàn Quốc, đặc biệt là Mỹ, bằng cách có mặt tại hiện trường thử vũ khí. Trong các vụ phóng thử trước đó, ông Kim cũng không tham dự thường xuyên, một động thái rõ ràng thể hiện ông không thực sự dẫn đầu các vụ khiêu khích.

Một số ý kiến suy đoán các vụ phóng vũ khí gần đây của miền Bắc là nhắm vào công chúng trong nước. Nhiều người nghi ngờ dịch corona-19 đã lan rộng khắp cả nước. Miền Bắc có thể đã sử dụng các vụ phóng tên lửa tầm ngắn để phần nào trấn an sự hốt hoảng của dân chúng về dịch bệnh. Tôi nghĩ những hành động khiêu khích này có nhiều mục đích.

 

Trong tháng 3, Bắc Triều Tiên đã phóng vũ khí tới 4 lần, dự báo sẽ tiếp tục thử nghiệm hệ thống vũ khí chiến thuật trước khi triển khai sử dụng trong chiến đấu thực tế. Miền Bắc có thể sẽ xúc tiến những hành động khiêu khích bổ sung vào ngày 15/4, nhân dịp sinh nhật người sáng lập quốc gia Kim Nhật Thành, bởi nước này thường tổ chức các cuộc khiêu khích vũ trang vào “Ngày Thái Dương” này.

 

Bắc Triều Tiên sẽ không ngồi yên trong ngày 15/4. Câu hỏi đặt ra là mức độ khiêu khích đến đâu. Nếu Chủ tịch Kim quyết định chấm dứt đối thoại với Tổng thống Trump và Tổng thống Moon và quay trở lại chiến thuật kinh điển “bên miệng hố chiến tranh”, Bình Nhưỡng có thể sẽ phóng một vũ khí tầm xa.

Tuy nhiên, xét đến các nước đi ngoại giao mới nhất của Chủ tịch Kim, có khả năng ông sẽ lựa chọn những động thái khiêu khích cường độ thấp để thu hút sự chú ý của Mỹ và vẫn duy trì động lực đối thoại với cả Mỹ và Hàn Quốc. Nếu tình hình dịch corona-19 thật sự nghiêm trọng ở miền Bắc, nước này chắc chắn sẽ cần giúp đỡ từ thế giới bên ngoài. Đối thoại phi chính thức có thể đang được tiến hành. Nếu đây là sự thật, Bắc Triều Tiên sẽ khó mà tiếp tục các hành động khiêu khích cường độ cao.

 

Bắc Triều Tiên sẽ triệu tập gần 700 người trên khắp cả nước tham gia cuộc họp Hội đồng nhân dân tối cao vào ngày 10/4. Trước “Ngày Thái Dương”, Chủ tịch Ủy ban Quốc vụ Bắc Triều Tiên Kim Jong-un sẽ tổ chức hội nghị và đưa ra các quyết định quan trọng để củng cố vị thế của đất nước. Dư luận đang rất chú ý đến thông điệp liên quan đến các tuyên bố gần đây của miền Bắc mà nhà lãnh đạo Kim sẽ công bố tại cuộc họp.