ⓒ Getty Images Bank

Tổ chức y tế thế giới (WHO) chọn ngày 31/5 hàng năm là Ngày thế giới không thuốc lá. Ở Hàn Quốc, người dân chỉ được phép hút thuốc ở khu vực hút thuốc riêng tại các điểm công cộng như quán cà phê, nhiều tòa nhà thậm chí còn cấm hút thuốc. Thế còn phía bên kia bán đảo Hàn Quốc thì sao? Hình ảnh người miền Bắc hút thuốc được cho là khá phổ biến. Thậm chí người ta còn có câu Bắc Triều Tiên là thiên đường cuối cùng trên trái đất dành cho người hút thuốc. Hôm nay, chúng ta sẽ tìm hiểu về văn hóa hút thuốc cũng như ngành công nghiệp thuốc lá ở Bắc Triều Tiên cùng bà Kang Mi-jin, đã đào thoát khỏi miền Bắc và đang là phóng viên tại tờ báo trực tuyến Daily NK.

Nhà lãnh đạo Kim Jong-un nổi tiếng thích hút thuốc

Nhà lãnh đạo Bắc Triều Tiên Kim Jong-un nổi tiếng thích hút thuốc. Nhiều người đã nhìn thấy ông hút thuốc tại ga Nam Ninh, Trung Quốc trên hành trình đến Hà Nội, Việt Nam bằng tàu hỏa để tham dự Hội nghị thượng đỉnh lần hai với Tổng thống Mỹ Donald Trump vào tháng 2 năm ngoái. Khi đó, em gái Kim Yo-jong đã đứng cạnh cầm gạt tàn hộ Chủ tịch Kim. Hình ảnh nhà lãnh đạo miền Bắc hút thuốc liên tục xuất hiện trong các cảnh quay của Đài truyền hình trung ương Bắc Triều Tiên và các bức ảnh trên Báo Lao động, tờ báo chính thức của đảng Lao động Bắc Triều Tiên. Ông Kim cũng thường xuyên hút thuốc trong các chuyến thị sát đến các đơn vị quân đội, nhà máy và doanh nghiệp, thậm chí tại các cơ sở cấm hút thuốc như bệnh viện và nhà trẻ. Cộng đồng quốc tế thường xuyên chỉ trích thói quen hút thuốc tự do mọi lúc mọi nơi của ông.

Bắc Triều Tiên sản xuất hàng trăm thương hiệu thuốc lá, khá bất ngờ vì tổng thu nhập quốc dân (GNI) của nước này ít hơn Hàn Quốc 26 lần, mà Seoul chỉ sản xuất khoảng 50 loại. Nhiều cái tên thương hiệu thuốc lá của Bắc Triều Tiên phản ánh các đặc điểm của chế độ cộng sản.

Thuốc lá là công cụ giải tỏa căng thẳng trong xã hội bị đàn áp

Có lẽ người Bắc Triều Tiên sống trong chế độ đàn áp cảm thấy thoải mái hơn khi hút thuốc. Tỷ lệ hút thuốc tại Bắc Triều Tiên đã tăng mạnh những năm 1990, khi quốc gia này bị ảnh hưởng nặng nề bởi tình trạng thiếu lương thực trầm trọng. Một số ý kiến có thể hoài nghi làm thế nào người dân miền Bắc kiếm được thuốc lá khi thức ăn còn chẳng đủ vào thời điểm đó. Các nhà phân tích tin rằng nhiều cư dân Bắc Triều Tiên đã sử dụng thuốc lá và rượu làm công cụ giải tỏa căng thẳng yêu thích. Hơn nữa, thuốc lá ở đây cũng vừa rẻ vừa dễ tìm.

Nỗ lực chống hút thuốc không biết sẽ đi về đâu...

WHO chỉ ra rằng giá thuốc lá quá thấp đã ngăn chặn nỗ lực chống hút thuốc ở Bắc Triều Tiên. Trong một báo cáo công bố tháng 7 năm ngoái, tổ chức này đánh giá miền Bắc thiếu trầm trọng các biện pháp kiểm soát thuốc lá và chính sách chống hút thuốc.

Hưởng ứng xu hướng chống hút thuốc lá toàn cầu, Bắc Triều Tiên gần đây đã khuyến khích công dân nước này từ bỏ thói quen hút thuốc. Ngày 29/5, tờ Thời báo Bình Nhưỡng bằng tiếng Anh của miền Bắc đã giới thiệu chiến dịch chống hút thuốc lá quốc gia, trong đó có việc xây dựng nhiều khu không thuốc lá ở những địa điểm công cộng và các tòa nhà. Năm ngoái, Bắc Triều Tiên đã sửa đổi luật kiểm soát thuốc lá, hạn chế nhập khẩu các nhãn hiệu thuốc lá nước ngoài và cấm thuốc lá điện tử. Rõ ràng, miền Bắc cũng tích cực ủng hộ chiến dịch chống hút thuốc.

Tuy nhiên, bức ảnh nhà lãnh đạo Kim Jong-un trong chuyến thị sát cuộc tập trận bắn pháo thử nghiệm tháng 3 vừa qua vẫn có que diêm và điếu thuốc trên bàn. Ông Kim cũng cầm điếu thuốc trên tay khi leo núi Baekdu (Bạch Đầu) tháng 12 năm ngoái, và tại một nhà máy phân bón địa phương vào tháng trước. Hình ảnh nhà lãnh đạo đất nước hút thuốc nơi công cộng vẫn thường xuyên xuất hiện, nên cũng chưa rõ hiệu quả của phong trào chống hút thuốc lá ở miền Bắc hiện nay sẽ đi đến đâu.