ⓒ Getty Images Bank

Ngân hàng trung ương Hàn Quốc (BOK) một lần nữa đóng băng lãi suất cơ bản làm các ngân hàng thương mại ở Hàn Quốc đưa ra mức lãi suất tiền gửi gần bằng 0% đã khiến một phần lớn tiền gửi và tiền tiết kiệm từ ngân hàng đổ vào thị trường bất động sản hoặc chứng khoán. Để bảo toàn dòng tiền tiết kiệm và giữ chân khách hàng, các ngân hàng trong nước đang cố gắng đưa ra mức lãi suất ưu đãi. Vậy một Nhà nước xã hội chủ nghĩa như Bắc Triều Tiên vận hành các ngân hàng như thế nào? Hôm nay, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về các ngân hàng tại miền Bắc.

Vai trò của Ngân hàng trung ương Bắc Triều Tiên

Được thành lập vào tháng 10/1946, Ngân hàng trung ương Bắc Triều Tiên có nhiệm vụ phát hành tiền giấy, kiểm soát tiền tệ và đảm bảo các hệ thống thanh toán trên toàn quốc hoạt động suôn sẻ. Đây là ngân hàng duy nhất của Bắc Triều Tiên được phép kinh doanh bảo hiểm. Ngoài ra, Ngân hàng trung ương miền Bắc cũng phát hành xổ số và tiền xu kỷ niệm khi cần thiết, như xổ số có mệnh giá 50 won vào tháng 11/1991, tiền xu kỷ niệm những dịp đặc biệt kể từ ngày sinh nhật lần thứ 75 của cố Chủ tịch Kim Nhật Thành vào tháng 4/1987 và huy chương kỷ niệm Hội nghị thượng đỉnh liên Triều 15/6/2000. Ngân hàng trung ương Bắc Triều Tiên có trụ sở chính tại Bình Nhưỡng và chi nhánh tại các đặc khu  hành chính. Ngoài Ngân hàng trung ương, miền Bắc còn có các ngân hàng chuyên biệt như Ngân hàng Ngoại thương Bắc Triều Tiên phụ trách các giao dịch nước ngoài, Ngân hàng Taesong, Ngân hàng Kumkang, Ngân hàng Liên hiệp và Ngân hàng Thương mại Koryo.

Hệ thống ngân hàng đơn tại Bắc Triều Tiên

Miền Bắc có “hệ thống ngân hàng đơn”, trong đó Ngân hàng trung ương Bắc Triều Tiên chịu trách nhiệm về tất cả các hoạt động tài chính nhằm hạn chế vai trò của các tổ chức tài chính khác để cung cấp vốn cho các kế hoạch kinh tế của Nhà nước. Nói cách khác, công việc chính của Ngân hàng trung ương miền Bắc là cung cấp vốn cho Chính phủ, các tổ chức công và các doanh nghiệp dưới sự chỉ đạo của các cơ quan Nhà nước, trong đó có Ủy ban Kế hoạch quốc gia. 

Các dịch vụ gửi tiết kiệm tại Bắc Triều Tiên

Mặc dù các ngân hàng Bắc Triều Tiên hầu như không có vai trò thương mại, song Ngân hàng trung ương miền Bắc cũng có một số dịch vụ gửi tiết kiệm. Theo nghiên cứu về hệ thống ngân hàng và tiền tệ miền Bắc do Giáo sư Cho Young-gi thuộc khoa Bắc Triều Tiên học Đại học Korea công bố năm 2015, dịch vụ gửi tiết kiệm tại miền Bắc được chia làm ba loại gồm tiết kiệm thông thường, tiết kiệm dự trữ và tiết kiệm đề xuất. Loại cuối cùng là phổ biến nhất vì không đặt lãi suất cụ thể mà trả lãi từ 30-50% qua bốc thăm. Được biết đa số công dân Bắc Triều Tiên không muốn gửi tiết kiệm tại các ngân hàng vì khó rút tiền về 

Dịch vụ vay ngân hàng tại Bắc Triều Tiên

Ở Bắc Triều Tiên, người dân thường không được vay ngân hàng. Tháng 9/2004, Bình Nhưỡng ban hành luật đầu tiên về ngân hàng mang tên Luật ngân hàng trung ương. Hai năm sau, Luật ngân hàng thương mại cũng được thông qua. Việc miền Bắc ban hành luật về ngân hàng được cho là đã đặt cơ sở pháp lý để xây dựng một hệ thống ngân hàng kép, tách biệt vai trò của Ngân hàng trung ương và các ngân hàng thương mại. Tuy nhiên, Bắc Triều Tiên vẫn chưa có bất kỳ ngân hàng nào thực hiện chức năng thương mại, cho dù đã hơn 10 năm trôi qua kể từ khi Luật ngân hàng thương mại ra đời. Về nguyên tắc, các cá nhân không được phép vay ngân hàng, còn các doanh nghiệp chỉ được phép vay ở mức giới hạn.

Bảo hiểm và các nguồn vốn tư nhân tại Bắc Triều Tiên

Các chi nhánh của Ngân hàng trung ương Bắc Triều Tiên chịu trách nhiệm xử lý hoạt động kinh doanh bảo hiểm, tuy nhiên các bộ phận bảo hiểm chỉ tồn tại trên danh nghĩa. Tổ chức tài chính phi ngân hàng mang tên Tổng công ty bảo hiểm quốc gia Bắc Triều Tiên có nhiệm vụ phụ trách bảo hiểm tàu biển, đường sắt và ô tô, nhưng quy mô và hiệu suất của công ty này vẫn là ẩn số. Với việc các ngân hàng không có vai trò thương mại, không có gì ngạc nhiên khi thị trường tài chính không chính thức hoặc các nguồn vốn tư nhân khá phát triển tại miền Bắc. 

Với sự phát triển mạnh mẽ của thị trường tài chính tư nhân, các nhà chức trách Bắc Triều Tiên đang cố gắng cải thiện lĩnh vực tài chính bằng cách tăng cường vai trò thương mại của các ngân hàng.