ⓒ YONHAP News

Ngày 9/9 vừa qua, Bắc Triều Tiên đã tổ chức lễ duyệt binh kỷ niệm 73 năm ngày lập nước với sự tham gia của các lực lượng quân dự bị và dân phòng. Cuộc duyệt binh lần này được đánh giá là khá bất thường vì được thực hiện trong thời gian ngắn hơn so với các cuộc duyệt binh vào tháng 10 năm ngoái và tháng 1 năm nay, và các vũ khí chiến lược cũng không xuất hiện. Sau đây, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về các động thái duyệt binh và phóng thử nghiệm tên lửa hành trình tầm xa kiểu mới gần đây của Bình Nhưỡng cùng nhà nghiên cứu Hong Min đến từ Phòng nghiên cứu Bắc Triều Tiên thuộc Viện nghiên cứu thống nhất.

Dưới thời Chủ tịch Ủy ban Quốc vụ Kim Jong-un, Bắc Triều Tiên đã tổ chức nhiều buổi duyệt binh quy mô lớn với sự tham gia của lực lượng vũ trang chính quy nước này là quân đội nhân dân. Tuy nhiên, cuộc duyệt binh vừa qua được thực hiện bởi quân dự bị, dân phòng, lực lượng công-nông và sau cùng là quân an ninh xã hội, vốn là lực lượng trị an trung gian giữa cảnh sát và quân đội. Thay vì các loại vũ khí chiến lược, sự kiện lần này xuất hiện các loại vũ khí và trang thiết bị như xe đầu kéo, xe máy, mặt nạ chống dịch, đồ bảo hộ và chó nghiệp vụ. Tuy đã từng có trường hợp quân đội nhân dân miền Bắc và lực lượng công-nông cùng duyệt binh trước đây, động thái lần này vẫn được đánh giá là bất thường vì đây là đầu tiên chỉ có lực lượng quân dự bị tham gia, cho thấy đây là một lễ duyệt binh kiểu mới của miền Bắc.

Sự kiện vừa qua được Bắc Triều Tiên gọi là “Lễ duyệt binh các lực lượng vũ trang dân sự và an ninh”, được cho là nhằm tôn vinh và an ủi người dân đã phải chịu hậu quả của đại dịch COVID-19 và thiên tai trong gần hai năm cũng như tăng cường đoàn kết nội bộ. Theo đoạn video Đài truyền hình trung ương Triều Tiên công bố, Chủ tịch Kim Jong-un xuất hiện tại lễ duyệt binh lúc 0 giờ sáng sáng ngày 9/9 nhưng không có bài diễn thuyết hay phát ngôn nào về quan hệ liên Triều và tình hình ngoại giao.

Ngày 13/9, 4 ngày sau lễ duyệt binh, Bình Nhưỡng tuyên bố đã phóng thử nghiệm thành công tên lửa hành trình tầm xa kiểu mới vào hai ngày 11 và 12/9. Miền Bắc cho biết hai tên lửa này đã bay theo quỹ đạo hình bầu dục và hình số 8 trong khoảng hai giờ, sau đó đánh trúng mục tiêu cách xa 1.500 km. Khác với tên lửa hành trình tầm ngắn mà nước này thử nghiệm vào tháng 1 và tháng 3 năm nay, các tên lửa hành trình tầm xa lần này tuy có tốc độ chậm và sức công phá kém hơn, nhưng có tầm bắn 1.500 km và sở hữu khả năng tấn công chính xác, nên có thể tấn công toàn bộ bán đảo Hàn Quốc cũng như Nhật Bản.

Tên lửa hành trình gần đây đã trở thành một loại vũ khí nóng ở Đông Bắc Á, đặc biệt là với ba nước Mỹ, Trung Quốc và Nga. Năm 2018, Tổng thống Nga Vladimir Putin tuyên bố Matxcơva sẽ tích cực phát triển tên lửa hành trình phóng từ tàu ngầm để triển khai ở Đông Bắc Á và hiện nước này đã tiến hành một phần đáng kể kế hoạch này. Tên lửa hành trình phóng từ tàu ngầm có khả năng mang đầu đạn hạt nhân nên có thể tấn công chính xác mục tiêu bất cứ lúc nào và đem lại sức công phá rất lớn, và nhờ được phóng từ tàu ngầm nên cũng khó bị phát hiện và bắn hạ. Việc Bắc Triều Tiên bắn thử tên lửa hành trình tầm xa gần đây cho thấy nước này có khả năng phát triển tên lửa đạn đạo phóng từ tàu ngầm (SLBM) để đối phó với thế trận phòng thủ của liên quân Hàn-Mỹ trên biển Đông và biển Tây. Do đó, cần phải tiếp tục theo dõi các tên lửa hành trình tầm xa của miền Bắc sẽ được phát triển như thế nào trong tương lai.

Theo Hãng thông tấn trung ương Triều Tiên (KCNA), tên lửa hành trình tầm xa kiểu mới là vũ khí chiến lược có ý nghĩa quan trọng trong việc hoàn thành mục tiêu chính của kế hoạch 5 năm về phát triển khoa học quốc phòng và hệ thống vũ khí được đề ra tại Đại hội đảng Lao động lần thứ 8. Các chuyên gia đang hướng sự chú ý đến kế hoạch 5 năm trong lĩnh vực quốc phòng của miền Bắc.

Theo nội dung đưa tin của truyền thông miền Bắc, có thể thấy nước này đã bắt đầu phát triển tên lửa hành trình tầm xa từ giữa năm 2019, ngay sau khi Hội nghị thượng đỉnh Mỹ-Triều tại Hà Nội đi vào ngõ cụt. Như vậy, sau khi không đạt được thỏa thuận với Washington, Bình Nhưỡng đã bắt tay thực hiện kế hoạch quốc phòng 5 năm nhằm nâng cao giá trị và vị thế chiến lược cùng năng lực đàm phán. Động thái phóng thử tên lửa hành trình tầm xa gần đây cho thấy Bắc Triều Tiên đang tăng tốc phát triển loại vũ khí này và nâng cao khả năng hiện thực hóa các yêu cầu đàm phán của mình.

Vụ phóng thử tên lửa của Bắc Triều Tiên diễn ra chỉ một ngày trước khi các quan chức hạt nhân Hàn-Mỹ-Nhật nhóm họp tại Tokyo (Nhật Bản) và trong khoảng thời gian Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị đến thăm Hàn Quốc, cho thấy Bình Nhưỡng đã cân nhắc về các sự kiện ngoại giao trong khu vực. Tuy nhiên, nhà nghiên cứu Hong Min cho rằng cần phải phân tích về thời gian của sự kiện ở góc độ rộng hơn.

Gần đây, Hàn Quốc đã trở thành quốc gia thứ 7 trên thế giới tự phát triển và bắn thử thành công tên lửa đạn đạo phóng từ tàu ngầm (SLBM), đồng thời có kế hoạch sớm bố trí thực chiến. Ngay sau khi sự kiện này được công bố, Bắc Triều Tiên đã cho bắn thử tên lửa hành trình tầm xa. Trên thực tế, miền Bắc đã phát triển SLBM từ năm 2014, nhưng Hàn Quốc đã thành công trước trong việc phát triển vũ khí này. Bị đe dọa trước thành quả này của Seoul, Bình Nhưỡng muốn phô diễn vũ khí có khả năng trả đũa bất kỳ động thái khiêu khích nào từ miền Nam. Do đó, việc thử nghiệm tên lửa hành trình tầm xa của miền Bắc được thực hiện trong thời điểm này được cho là nhằm đáp trả Hàn Quốc.

Khác với tên lửa đạn đạo, việc bắn thử tên lửa hành trình không vi phạm các nghị quyết của Hội đồng bảo an Liên hợp quốc. Vì vậy, nhiều ý kiến cho rằng phát triển tên lửa hành trình cũng cần được đưa vào danh mục các điều kiện để áp lệnh trừng phạt với miền Bắc.

Có nhiều khả năng Bắc Triều Tiên sẽ tiếp tục thử nghiệm và công bố vũ khí chiến lược để nâng cao giá trị chiến lược và giành ưu thế trong các cuộc đàm phán trong tương lai với Mỹ. Miền Bắc muốn gây sức ép tới Mỹ với thông điệp sẽ tiếp tục phát triển vũ khí chiến lược nếu Washington tiếp tục trì hoãn đàm phán.

Trong một diễn biến khác, Bắc Triều Tiên chiều ngày 15/9 đã phóng hai tên lửa đạn đạo chưa xác định về vùng biển phía Đông, hai ngày sau vụ bắn thử tên lửa hành trình tầm xa. Đây cũng là lần phóng tên lửa thứ 5 của miền Bắc trong năm nay. Trước các hành động khiêu khích liên tục của Bình Nhưỡng, nhiều ý kiến lo lắng căng thẳng quân sự sẽ leo thang hơn nữa trên bán đảo Hàn Quốc trong khoảng thời gian tới.