Tổ chức thương mại thế giới (WTO) ngày 3/8 đã đăng tải trên trang chủ biên bản cuộc họp thường kỳ ngày 29/7 vừa qua của Cơ quan giải quyết tranh chấp (DSB) thuộc WTO tại trụ sở ở Geneva (Thụy Sĩ). 

Tại cuộc họp, đại diện Mỹ phát biểu chỉ Nhật Bản mới có thể phán đoán đâu là biện pháp an ninh cần thiết cho nước mình. Quy chế xuất khẩu được coi là biện pháp an ninh của một quốc gia. Điều này cho thấy Mỹ nhận định việc Hàn Quốc khởi kiện Nhật Bản về hành động siết chặt quy chế xuất khẩu ba mặt hàng vật liệu cao sang Seoul, và việc WTO phán xử về vấn đề này đều không thích hợp. Tức là Washington cho rằng đây là biện pháp an ninh của Nhật Bản, không thuộc đối tượng thẩm định của WTO.

Ngoài ra, đại diện Mỹ còn chỉ trích vụ kiện lần này của Hàn Quốc đã đưa WTO vào tình thế khó xử vì cơ quan này luôn tránh can thiệp vào các vấn đề liên quan tới an ninh suốt 70 năm qua, đồng thời có thể gây nguy hiểm nghiêm trọng cho WTO.

Theo Mỹ, do phán quyết sai lầm của WTO trong vụ tranh chấp giữa Nga và Ukraina mà một số nước thành viên của WTO đang kháng nghị về biện pháp an ninh quốc gia.

Trong quy trình giải quyết tranh chấp về việc Ukraina không cho Nga trung chuyển hàng hóa qua nước này với lý do an ninh quốc gia, Tổ chức thương mại thế giới đã ra phán quyết khi các nước áp đặt quy chế thương mại vì lý do an ninh thì phải có lý do hợp lý, đồng thời nhấn mạnh không thể coi mọi quy chế thương mại là biện pháp an ninh. Khi đó, Mỹ lập luận rằng tổ chức quốc tế như WTO không có quyền hạn phán xử về vấn đề an ninh của một quốc gia.

Một quan chức Bộ Công nghiệp, thương mại và tài nguyên Hàn Quốc nhận định phát ngôn Mỹ đưa ra trong cuộc họp của DSB không nhằm ủng hộ một quốc gia cụ thể, ở đây là nhật Bản, mà chỉ tái khẳng định lập trường cơ bản từ trước tới nay của Washington là WTO không thể phán xử biện pháp an ninh của các nước. 

Quan chức này cho biết theo phán lệ từ trước tới nay của WTO, cơ quan này có thẩm định về tranh chấp thương mại giữa các nước, bất chấp lập trường của Mỹ. Do đó, thái độ của Mỹ lần này dự kiến sẽ không ảnh hưởng tới vụ kiện quy chế xuất khẩu Hàn-Nhật.

Tuy nhiên, một số ý kiến cho rằng phát biểu trên của Mỹ trong cuộc họp chính thức của WTO có hàm ý đứng về phe Nhật Bản, nên có thể sẽ ảnh hưởng tới tranh chấp thương mại giữa Seoul và Tokyo.