ⓒ Getty Images Bank

Kể từ đầu những năm 2000, các đài truyền hình Hàn Quốc đã cấm phát sóng các cảnh hút thuốc lá để tránh gợi cho người xem ham muốn hút thuốc. Tháng 11 năm ngoái, Bắc Triều Tiên cũng đã ban hành Luật cấm hút thuốc lá song song với một chiến dịch chống hút thuốc quy mô lớn. Hôm nay, chúng ta sẽ tìm hiểu về các chính sách cấm hút thuốc lá của miền Bắc cùng nhà nghiên cứu cấp cao Kim Young-hui đến từ Trung tâm kinh tế mới bán đảo Hàn Quốc thuộc Ngân hàng phát triển Hàn Quốc (KDB).

Ý nghĩa của thuốc lá tại Bắc Triều Tiên

Ở Bắc Triều Tiên, hút thuốc lá và uống rượu đã trở thành biểu tượng của nam giới, nếu không làm hai điều này sẽ không được coi là đàn ông. Nam giới miền Bắc thường hút thuốc khi cần suy nghĩ hoặc khi buồn chán. Ở nhà và văn phòng đều có gạt tàn thuốc lá và việc hút thuốc trước mặt phụ nữ là điều bình thường. Các bộ phim nghệ thuật của Bắc Triều Tiên cũng thường xuyên có cảnh hút thuốc. Hút thuốc cùng nhau được coi là hành động thể hiện sự thân thiết.

Ở Bắc Triều Tiên, thuốc lá còn được coi là một loại tiền có thể dùng để giải quyết mọi việc. Người dân có thể tặng thuốc lá cho các quan chức để xin giấy chứng nhận du lịch, trốn tội, trốn vé tàu, xin điểm vào công ty hoặc trường đại học tốt, và thậm chí trốn nghĩa vụ quân sự. Đó là bởi việc tặng thuốc lá ở miền Bắc được xem là hành động thể hiện tình cảm khăng khít giữa những người đàn ông, nên không bị coi là hành vi hối lộ. Sau giai đoạn khó khăn kinh tế nghiêm trọng vào giữa những năm 1990, thuốc lá đã trở thành một loại tiền tệ tại miền Bắc vì có thể được đổi thành tiền trên thị trường.

Tỉ lệ hút thuốc lá ở nam và nữ tại Bắc Triều Tiên

Theo Tổ chức y tế thế giới (WHO), tỷ lệ nam giới Bắc Triều Tiên hút thuốc lá là 59,9% vào năm 2002, 54,8% năm 2006 và 52,3% năm 2012, đồng nghĩa với việc hơn một nửa nam giới miền Bắc hút thuốc. Tỷ lệ hút thuốc ở nam giới nước này giảm nhẹ xuống 43,9% vào năm 2014 nhưng vẫn ở mức cao. Ngược lại, tỷ lệ phụ nữ Bắc Triều Tiên hút thuốc là 0% bởi hút thuốc lá bị coi là hành vi vô đạo đức và từ bỏ cuộc sống ở nữ giới. Phụ nữ miền Bắc không được hút thuốc lá và nếu có thì phải hút lén lút.

Bắc Triều Tiên ban hành luật về thuốc lá

Từ khi ban hành Luật kiểm soát thuốc lá vào năm 2005, Bắc Triều Tiên đã liên tục tăng cường các quy định liên quan đến hút thuốc. Năm 2019, luật này đã được sửa đổi để hạn chế nhập khẩu thuốc lá từ nước ngoài và cấm thuốc lá điện tử, thuốc lá không khói. Miền Bắc cũng mở rộng lệnh cấm hút thuốc ở những nơi công cộng và các tòa nhà, đồng thời dán biển cấm hút thuốc trên tường các công ty và khu dân cư. Tuy nhiên, phong trào chống hút thuốc lá đã không mang lại hiệu quả như mong đợi. Tháng 11/2020, Hội đồng nhân dân tối cao miền Bắc đã thông qua Luật cấm hút thuốc lá nhằm thắt chặt các biện pháp kiểm soát đối với việc sản xuất, mua bán và hút thuốc lá.

Luật cấm hút thuốc lá bao gồm 31 điều, quy định các địa điểm công cộng, trung tâm chăm sóc trẻ em, cơ sở y tế và phương tiện giao thông công cộng là những nơi cấm hút thuốc. Luật áp dụng cho các tổ chức, doanh nghiệp và người dân cũng như người nước ngoài ở Bắc Triều Tiên. Luật cấm hút thuốc lá cũng quy định cấm bán thuốc lá cho thanh thiếu niên và bao thuốc lá phải có thông điệp cảnh báo nguy cơ sức khỏe. Luật này cũng cấm nhập khẩu và buôn bán các đồ trang trí, đồ chơi hoặc thực phẩm liên quan đến thuốc lá. Người vi phạm có thể bị phạt tiền hoặc chịu trừng phạt theo pháp luật. Luật cấm hút thuốc lá được áp dụng chặt chẽ trong bối cảnh số lượng bệnh nhân suy giảm chức năng phổi do hút thuốc thụ động liên tục tăng cao.

Nhiệm vụ của Trung tâm nghiên cứu cấm hút thuốc tại Bắc Triều Tiên

Trung tâm nghiên cứu cấm hút thuốc lá có nhiệm vụ cung cấp thông tin và xuất bản các tài liệu về cai thuốc lá. Đây cũng là nơi nghiên cứu các phương pháp cai thuốc và sản xuất các thực phẩm tốt cho sức khỏe. Thực phẩm bổ sung để cai thuốc phổ biến nhất tại Bắc Triều Tiên là viên dinh dưỡng được làm từ các loại thảo mộc tự nhiên, có tác dụng giúp người dùng bỏ thuốc và cải thiện hệ thống miễn dịch. Loại thực phẩm này đã ra đời được 10 năm và hiện vẫn còn rất phổ biến. Các biện pháp hỗ trợ khác để cai thuốc còn có miếng dán nicotine có thể dán trực tiếp trên da, đồ uống làm từ dược liệu và trà. Có thể thấy miền Bắc đang tích cực cùng quốc tế thực hiện các biện pháp và chiến dịch bỏ thuốc lá.

Hình ảnh Chủ tịch Kim Jong-un hút thuốc trước truyền thông

Trước hình ảnh Chủ tịch Ủy ban Quốc vụ Bắc Triều Tiên Kim Jong-un cầm điếu thuốc nơi công cộng, Đài BBC của Anh phân tích việc nhà lãnh đạo Kim là một người nghiện thuốc lá nặng có thể ảnh hưởng tiêu cực đến phong trào chống hút thuốc của nước này. Với việc nhà lãnh đạo được thần thánh hóa, việc ông Kim hút thuốc có thể được coi là ngoại lệ. Tuy nhiên, nếu Chủ tịch Kim có thể làm gương trong việc bỏ thuốc, người dân sẽ học tập theo.