ⓒ KBS

Đại từ điển bách khoa Bắc Triều Tiên định nghĩa tem là một loại chứng từ bằng giấy được dán vào thư thay cho phí vận chuyển. Tem cũng được sử dụng như một phương tiện quảng bá các chính sách của đất nước, như tem kỷ niệm được phát hành vào ngày lễ hoặc ngày kỷ niệm quốc gia với mục đích tuyên truyền chính trị hoặc thần tượng hóa nhà lãnh đạo tối cao. Khác với các quốc gia khác cũng quảng bá đất nước qua tem thư, đặc trưng của tem Bắc Triều Tiên là tập trung tuyên truyền cho chế độ, ví dụ như tem kỷ niệm Đại hội đảng Lao động lần thứ 8 được phát hành gần đây. Hôm nay, chúng ta sẽ tìm hiểu về tem thư của miền Bắc cùng giáo sư Jeong Eun-chan đến từ Viện Giáo dục thống nhất thuộc Bộ Thống nhất Hàn Quốc.

Lịch sử phát hành tem thư tại Bắc Triều Tiên

Tem thư đầu tiên trên bán đảo Hàn Quốc được phát hành vào năm 1884 khi Tổng cục Bưu chính được thành lập, với hai mệnh giá là 5 và 10 mun (đơn vị tiền tệ lúc bấy giờ). Năm 1946, Bắc Triều Tiên lần đầu phát hành tem mệnh giá 20 chon với hai thiết kế đơn giản là hoa Mugung (giống hoa dâm bụt) và ngọn Samson ở núi Geumgang (Kim Cương). Miền Bắc lần thứ ba phát hành tem là vào ngày 15/8/1946 nhân kỷ niệm một năm bán đảo Hàn Quốc được giải phóng khỏi ách thống trị của thực dân Nhật Bản, với nhân vật chính là cố Chủ tịch Kim Nhật Thành. Cho đến nay, khoảng 7.000 loại tem đã được phát hành ở Bắc Triều Tiên với nội dung chủ yếu tuyên truyền cho chế độ xã hội chủ nghĩa.

Mục đích ngoại giao của tem thư tại Bắc Triều Tiên

Bắc Triều Tiên coi trọng tem thư vì có thể dùng tem để phản ánh quan điểm và nội dung nước này muốn quảng bá. Ví dụ, khi quan hệ Xô-Triều đang ở giai đoạn tốt đẹp, miền Bắc đã phát hành tem ca ngợi quan hệ hai nước. Vào đầu những năm 1960 khi viện trợ từ Trung Quốc và Liên Xô giảm mạnh, quan hệ Xô-Triều cũng trở nên lạnh nhạt và hình ảnh Liên Xô cũng ít xuất hiện trên tem của Bắc Triều Tiên. Từ những năm 1980 trở đi, tem của miền Bắc có nhiều hình ảnh của nước ngoài nhằm hưởng ứng Luật hợp tác kinh doanh mà Bắc Triều Tiên ban hành năm 1984, phù hợp với chính sách áp dụng công nghệ hiện đại và liên doanh với các nước tư bản thân thiện với miền Bắc. Theo đó, có thể thấy nước này phát hành tem vào những dịp có ý nghĩa về mặt ngoại giao hoặc khi cần quảng bá một sự kiện hay chính sách của đảng Lao động.

Vai trò thu về ngoại tệ của tem thư Bắc Triều Tiên

Tem của Bắc Triều Tiên được sản xuất độc quyền bởi Nhà xuất bản văn học ngoại ngữ thuộc Ủy ban Tuyên truyền đảng Lao động và phát hành độc quyền bởi Công ty tem Triều Tiên. Miền Bắc phát hành tem cho người dân trong nước và bán sách tem cho du khách nước ngoài ở các khu vực biên giới tiếp giáp với Trung Quốc. Ngoài ra, nước này còn có trang web riêng mang tên “Tem Triều Tiên” với một danh mục tem ghi lại lịch sử Bắc Triều Tiên theo thứ tự thời gian và cung cấp thông tin liên quan đến tem ở định dạng PDF. Ngoài việc được sử dụng để gửi thư và ca ngợi chế độ, tem còn được dùng để quảng bá các sự kiện lớn trong và ngoài nước, đồng thời mang về ngoại tệ cho Bắc Triều Tiên. Ví dụ, bộ tem kỷ niệm một năm Hội nghị thượng đỉnh Mỹ-Triều tại Singapore năm 2018 là bộ tem được đánh giá cao nhất từ trước đến nay cả về hình thức lẫn số lượng phát hành.

Điểm tương đồng trong tem thư hai miền Nam-Bắc

Tem của Hàn Quốc và Bắc Triều Tiên có nhiều điểm chung trong thiết kế liên quan đến các nhân vật lịch sử hay chiến tranh giành độc lập. Ví dụ, hai miền Nam-Bắc đều có những con tem in chân dung và chữ viết tay của anh hùng chống thực dân Nhật Ahn Jung-geun và tàu hình con rùa của Tướng quân Yi Sun-shin. Ngoài ra, hình ảnh các di tích văn hóa như các bích họa trong mộ cổ và đài thiên văn Cheomseongdae ở Hàn Quốc cũng xuất hiện trên tem thư của hai nước. Vào thời kỳ đầu sau khi bán đảo Hàn Quốc được giải phóng khỏi ách đô hộ của thực dân Nhật, hai miền Nam-Bắc đều có chung quốc hoa là Mugung. Tuy nhiên, sau đó hoa mộc lan đã trở thành quốc hoa của Bắc Triều Tiên theo chỉ thị của cố Chủ tịch Kim Nhật Thành. Tuy bị chia cắt trong hơn 70 năm, Hàn Quốc và Bắc Triều Tiên vẫn có những con tem với thiết kế giống nhau, làm nổi bật nguồn gốc lịch sử chung của hai nước.