ⓒKBS News

Bộ Thống nhất Hàn Quốc ngày 26/5 đã công bố xúc tiến dự thảo sửa đổi Luật giao lưu hợp tác liên Triều, trong đó có nội dung đơn giản hóa quy trình tiếp xúc với người dân Bắc Triều Tiên, quy định rõ “chính quyền địa phương” có thể xúc tiến các dự án hợp tác liên Triều. Chính phủ sẽ tổ chức phiên trưng cầu dân ý trực tuyến rồi tiến hành các quy trình lập pháp liên quan tiếp theo, đặt mục tiêu trình dự thảo sửa đổi lên Quốc hội trong năm nay.

 

Đơn giản hóa quy trình tiếp xúc với người dân Bắc Triều Tiên

Theo dự thảo sửa đổi, quy trình tiếp xúc với người dân miền Bắc sẽ được rút gọn, chỉ cần khai báo lên Bộ trưởng Thống nhất là đề nghị tiếp xúc sẽ có hiệu lực. Đặc biệt, điều khoản “Bộ trưởng Thống nhất có thể bác đề nghị tiếp xúc nếu xét thấy có thể gây tổn hại tới hợp tác, giao lưu liên Triều, an ninh trật tự, lợi ích quốc gia” đã được xóa bỏ. Điều kiện cho phép “tiếp xúc trước, khai báo sau” cũng được nới lỏng. Nếu trước đây, chỉ những “trường hợp bất khả kháng căn cứ sắc lệnh của Tổng thống” mới được phép khai báo sau, thì nội dung sửa đổi hiện tại cho phép cả những “trường hợp được công nhận là không thể khai báo trước”.

Theo dự thảo mới, chỉ các cuộc tiếp xúc với mục đích xúc tiến dự án giao lưu, hợp tác mới phải khai báo lên Bộ Thống nhất. Theo đó, nếu công dân Hàn Quốc tình cờ gặp gỡ người dân Bắc Triều Tiên khi đi du lịch nước ngoài, các gia đình bị ly tán trong chiến tranh Triều Tiên hay người tị nạn miền Bắc trao đổi liên lạc đơn thuần để thăm hỏi người thân tại Bắc Triều Tiên, và các cuộc tiếp xúc một lần với mục đích nghiên cứu sẽ không phải khai báo lên Bộ Thống nhất.

 

Chính quyền địa phương có thể xúc tiến dự án hợp tác liên Triều

Dự thảo sửa đổi còn ghi rõ chính quyền địa phương có thể tiến hành các dự án hợp tác liên Triều. Theo luật hiện hành, chủ thể triển khai dự án hợp tác liên Triều chỉ được quy định là “tổ chức và doanh nghiệp”. Do đó, các địa phương chỉ có thể xúc tiến dự án thông qua tổ chức, đơn vị trung gian liên quan. Tuy nhiên, khi luật sửa đổi được áp dụng thì các địa phương có thể trực tiếp đứng ra triển khai dự án.

Về hạng mục mặt hàng chuyển cho miền Bắc, dự thảo sửa đổi quy định chỉ cần khai báo danh mục lên Bộ trưởng Thống nhất thay cho bước kê khai, căn cứ theo Luật Hải quan. Nội dung sửa đổi này nhằm phản ánh đặc thù “giao dịch nội bộ trong cùng một dân tộc” giữa hai miền Nam-Bắc. Điều khoản “trường hợp số lượng vật phẩm khác với nội dung khai báo sẽ bị coi là hành vi buôn lậu, bị xử phạt theo Luật Hải quan” cũng được điều chỉnh là áp dụng theo Luật giao lưu hợp tác liên Triều, chế tài xử phạt dự kiến cũng sẽ nhẹ hơn.

Dự thảo còn xác lập căn cứ để các tổ chức, doanh nghiệp trong nước có thể thành lập văn phòng đại diện tại Bắc Triều Tiên, công nhận những doanh nghiệp điển hình tiên tiến là “doanh nghiệp thương mại xuất sắc”. Ngoài ra, dự thảo quy định các doanh nghiệp có nghĩa vụ tham gia “bảo hiểm hợp tác kinh tế liên Triều”, một loại hình bảo hiểm Nhà nước. Trong trường hợp hạn chế hay cấm dự án giao lưu hợp tác liên Triều, Chính phủ phải xúc tiến quy trình thẩm định tại cuộc họp Nội các và có biện pháp cần thiết để hỗ trợ các doanh nghiệp chịu thiệt hại bình thường hóa hoạt động kinh doanh.

 

Bối cảnh và ý nghĩa

Bộ Thống nhất tiến hành sửa đổi Luật giao lưu hợp tác liên Triều đúng vào dịp kỷ niệm 30 năm ra mắt luật này. Đây được coi là một phần trong những nỗ lực đẩy nhanh hợp tác liên Triều, đã được Chính phủ đương nhiệm nhấn mạnh nhiều lần. Hiện tại, tình hình bán đản Hàn Quốc vẫn đang trong cục diện đối đầu giữa Mỹ và Bắc Triều Tiên. Trong khi đó, bất ổn xoay quanh “chiến tranh lạnh mới” giữa Mỹ và Trung Quốc liên quan tới trách nhiệm về đại dịch COVID-19 vẫn ngày một gia tăng. Tổng thống Moon Jae-in đã nhiều lần đề xuất hợp tác phòng dịch liên Triều đối phó với COVID-19. Ông Moon nhấn mạnh Hàn Quốc không thể chỉ trông chờ vào đối thoại Mỹ-Triều mà phải chủ động tìm kiếm phương án hợp tác liên Triều khả thi ở thời điểm hiện tại. Nói cách khác, Tổng thống có ý định giải tỏa bế tắc đối thoại Mỹ-Triều bằng hợp tác liên Triều. Tuy nhiên, Bắc Triều Tiên vẫn đang im ắng về đề xuất này, thậm chí còn kịch liệt chỉ trích chính sách “phương Bắc mới” của Hàn Quốc. Chính phủ xúc tiến sửa đổi Luật giao lưu hợp tác liên Triều là nhằm tiếp thêm động lực cho giao lưu, hợp tác xuyên biên giới trong thời gian tới, chuẩn bị sẵn các căn cứ pháp lý cần thiết khi quan hệ liên Triều được cải thiện.