Chính phủ Mỹ cho biết nước này đang xúc tiến áp đặt trừng phạt đối với những quan chức trong Chính phủ Bắc Triều Tiên có liên quan tới vi phạm nhân quyền tại nước này. Đây là lần đầu tiên Washington xem xét trừng phạt các cá nhân miền Bắc với lý do này.

Xúc tiến trừng phạt
Đặc phái viên Mỹ về vấn đề nhân quyền Bắc Triều Tiên Robert King hôm 2/5 cho biết Washington đang xem xét phương án đặt trừng phạt với những cá nhân có liên quan tới các vi phạm nhân quyền tại miền Bắc, bao gồm cả vấn đề bắt cóc con tin. Ông Robert King đưa ra phát biểu này trong buổi hội thảo có sự tham gia của các quan chức phụ trách về nhân quyền miền Bắc đến từ ba nước Hàn Quốc, Mỹ và Nhật Bản, diễn ra tại Viện Nghiên cứu các vấn đề chiến lược và quốc tế (CSIS) của Mỹ vào hôm 2/5.

Trước đó, vào hôm 28/4, báo Asahi Nhật Bản đưa tin rằng Washington sẽ xem xét trừng phạt khoảng 10 quan chức miền Bắc thuộc Cục bảo vệ an ninh quốc gia và Bộ Bảo vệ an ninh nhân dân miền Bắc (tương đương Cơ quan cảnh sát ở Hàn Quốc). Những người này được cho là có liên quan tới việc điều hành các trại giam tù nhân chính trị ở miền Bắc. Tuy nhiên, rất có thể Washington sẽ không đưa Chủ tịch thứ nhất Ủy ban quốc phòng Bắc Triều Tiên Kim Jong-un vào danh sách đen này do xét tới những ảnh hưởng quyết định của ông này trong quan hệ giữa hai nước.

Tham dự buổi hội thảo nói trên cùng Đặc phái viên Robert King còn có Bộ trưởng Nhật Bản phụ trách vấn đề điều tra tìm kiếm tung tích công dân bị bắt cóc ở Bắc Triều Tiên Katsunobu Kato và Đại sứ về nhân quyền của Bộ Ngoại giao Hàn Quốc Lee Jung-hoon. Đây là cuộc họp đầu tiên của các quan chức phụ trách vấn đề nhân quyền Bắc Triều Tiên đến từ ba nước Hàn. Mỹ và Nhật.

Lo ngại về tình hình nhân quyền miền Bắc
Mức độ nghiêm trọng của tình hình vi phạm nhân quyền ở Bắc Triều Tiên có lẽ không cần phải bàn cãi thêm. Bản thân thể chế nước này đã là một sự xâm hại nhân quyền. Một thể chế cha truyền con nối tới đời thứ ba sẽ không thể tránh khỏi những đàn áp về nhân quyền. Tất cả những vụ người dân miền Bắc chạy trốn khỏi đất nước này là những minh chứng rõ ràng nhất cho thực trạng nhân quyền tại Bắc Triều Tiên.

Kể từ sau năm 2005 cho tới nay, Liên hợp quốc hàng năm đều thông qua nghị quyết về nhân quyền Bắc Triều Tiên. Ngoài ra, cơ quan này còn chỉ định đặc phái viên phụ trách vấn đề nhân quyền ở Bắc Triều Tiên để theo dõi và tìm biện pháp cải thiện tình hình nhân quyền ở nước này. Tuy nhiên, miền Bắc chỉ khăng khăng thực thi nhân quyền theo cách thức riêng của mình, phủ định những giá trị phổ quát của nhân loại.

Các báo cáo của Liên hợp quốc và điều tra về thực trạng nhân quyền tại miền Bắc đều chỉ ra rằng chính quyền nhà lãnh đạo Kim Jong-un đang tiến hành các hành vi xâm phạm nhân quyền như chuyện tất nhiên, tự ý bắt bớ, giam hãm, hạn chế quyền đi lại của người dân, đàn áp tôn giáo, lập trại giam tù nhân chính trị, tra tấn tù nhân. Gần đây, một tổ chức dân sự về vấn đề nhân quyền miền Bắc mang tên Trung tâm thông tin về nhân quyền Bắc Triều Tiên đã đưa ra tài liệu phân tích gần 53.000 trường hợp vi phạm nhân quyền tại miền Bắc thông qua phỏng vấn những người tị nạn Bắc Triều Tiên suốt 13 năm qua. Theo tài liệu này, miền Bắc đã tự ý bắt bớ, tạm giam hơn 25.000 vụ, là hành vi phổ biến nhất trong các vi phạm nhân quyền của chính quyền nước này. Tiếp đó là vi phạm về xâm hại tự do đi lại, cư trú với hơn 7.000 vụ, xâm phạm quyền sinh mạng của con người là hơn 6.000 vụ, giam giữ trong trại giam tù nhân chính trị, đối xử vô nhân tính như tra tấn dã man đều chiếm hơn 4.000 vụ.

Ý nghĩa và triển vọng
Dư luận không kỳ vọng tình hình nhân quyền miền Bắc sẽ được cải thiện ngay lập tức sau khi Mỹ áp đặt trừng phạt với những quan chức nước này liên quan tới vi phạm nhân quyền. Dù những người có tên trong danh sách trừng phạt sẽ bị đóng băng tài sản tại Mỹ và cấm nhập cảnh vào nước Mỹ, các biện pháp này lại được cho là không mang lại hiệu quả cao.

Nhiều ý kiến đề xuất cần phải đưa nhà lãnh đạo tối cao của Bắc Triều Tiên Kim Jong-un lên Tòa án hình sự quốc tế (ICC). Dù Washington có lẽ sẽ không đẩy sự việc lên mức căng thẳng đó, việc trừng phạt những quan chức cấp cao có trách nhiệm liên quan cũng mang tính biểu trưng lớn. Nếu xét tới những yếu tố bất ổn trong thể chế miền Bắc hiện nay, việc ông Kim Jong-un sẽ phải trình diện trước Tòa án hình sự quốc tế không phải là điều không thể xảy ra.