Trong cuộc họp cấp chuyên viên hội chữ thập đỏ liên Triều hôm 8/9, Hàn Quốc và Bắc Triều Tiên đã nhất trí tổ chức chương trình đoàn tụ các gia đình bị ly tán do chiến tranh Triều Tiên (1950-1953) từ ngày 20/10 đến ngày 26/10 tới tại Trung tâm đoàn tụ ở núi Geumgang (tỉnh Gangwon, miền Bắc).

Như vậy, sau một năm tám tháng bị gián đoạn kể từ tháng 2 năm 2014, hai miền Nam-Bắc mới nối lại chương trình đoàn tụ này.

Thỏa thuận Nam-Bắc
Vào sáng ngày 7/9, đại diện Hội chữ thập đỏ Hàn Quốc và Bắc Triều Tiên đã họp tại ngôi làng đình chiến Bàn Môn Điếm. Sau hơn 20 giờ họp căng thẳng, tới sáng ngày 8/9, hai bên đã thống nhất được hai nội dung liên quan tới việc tổ chức chương trình đoàn tụ các gia đình bị ly tán.

Theo biên bản thỏa thuận, quy mô đoàn tụ sắp tới là 200 người, tức mỗi bên là 100 người. Những người nào đi lại khó khăn sẽ được phép có một hoặc hai người thân đi cùng.

Hai bên cũng nhất trí sẽ trao đổi danh sách xác nhận tình hình các gia đình bị ly tán vào ngày 15/9 tới đây, rồi nhận lại báo cáo xác nhận từ phía bên kia vào ngày 5/10 và chốt hạ danh sách cuối cùng vào ngày 8/10.

Danh sách cần được xác nhận tình hình của phía miền Nam bao gồm 250 người, phía miền Bắc là 200 người. Mỗi bên sẽ lựa chọn ra trong số này 100 người cuối cùng để tiến hành tổ chức đoàn tụ.

Seoul và Bình Nhưỡng đồng quan điểm phải tiến tới giải quyết cơ bản các vấn đề nhân đạo và sớm tổ chức một cuộc họp nữa để thảo luận tiếp về các vấn đề còn lại liên quan tới đoàn tụ các gia đình bị ly tán do chiến tranh.

Bối cảnh và ý nghĩa
Cuộc họp cấp chuyên viên hội chữ thập đỏ liên Triều mang một ý nghĩa lớn bởi đây là bước khởi đầu cho thấy hai miền đang thực thi những nội dung thỏa thuận đạt được trong cuộc họp cấp cao liên Triều 25/8. Cuộc họp diễn ra căng thẳng bởi phía miền Nam muốn qua đây giải quyết cơ bản vấn đề gia đình bị ly tán thay vì chỉ quyết định thời điểm đoàn tụ lần tới.

Được biết, hai bên đã trao đổi khá suôn sẻ về thời điểm và quy mô đoàn tụ, nhưng gặp khó khăn về thời điểm tổ chức. Hàn Quốc muốn tổ chức đoàn tụ vào đầu tháng 10 do lo ngại Bắc Triều Tiên có thể phóng tên lửa tầm xa trước hoặc sau ngày kỷ niệm 70 năm thành lập đảng Lao động 10/10. Bình Nhưỡng thì lấy lý do cần phải có thêm thời gian chuẩn bị nên đề xuất tổ chức vào cuối tháng 10. Kết quả là thời điểm tổ chức đoàn tụ đã thuận theo ý kiến của miền Bắc.

Seoul đề xuất kiểm tra tình hình toàn bộ các gia đình bị ly tán, trao đổi thư từ, tổ chức thăm lại cố hương và định kỳ đoàn tụ nhằm giải quyết cơ bản vấn đề này. Tuy nhiên, Bình Nhưỡng phản ứng không mấy tích cực với những đề xuất trên. Cuối cùng, hai bên quyết định sẽ sớm mở lại một cuộc họp khác của hội chữ thập đỏ liên Triều để thảo luận tiếp.

Vấn đề gia đình ly tán và triển vọng quan hệ liên Triều
Đoàn tụ các gia đình bị ly tán là một vấn đề nhân đạo cấp thiết, không thể trì hoãn thêm nữa. Thế hệ thứ nhất trong các gia đình này đang gần đất xa trời, nhiều người đã qua đời mà vẫn chưa có cơ hội được gặp lại người thân.

Số lượng người đăng ký trên hệ thống thông tin gia đình bị ly tán của Bộ Thống nhất Hàn Quốc là khoảng 130.000 người. Hơn một nửa trong số đó, tức khoảng 63.000 người đã mất. Trong 19 lần đoàn tụ kể từ lần đầu tiên diễn ra vào năm 2000 cho tới lần cuối cùng là vào tháng 2 năm ngoái, số người được đoàn tụ chỉ đạt 1.965 người, tức chỉ bằng 1,5% số người đăng ký. Quy mô mỗi lần đoàn tụ chỉ từ 100 tới 200 người là không đủ để xoa dịu nỗi đau của các gia đình bị ly tán.

Trước đó, trong bài phát biểu chào mừng 70 năm Quốc khánh Hàn Quốc (15/8/1945-15/8/2015), Tổng thống Park Geun-hye đã đề xuất trao đổi danh sách toàn bộ các gia đình bị ly tán với Bắc Triều Tiên.

Bộ Thống nhất hiện đang chuẩn bị tích cực cho chương trình đoàn tụ sắp tới, vừa nỗ lực để giải quyết cơ bản vấn đề này trong cuộc họp hội chữ thập đỏ liên Triều tiếp theo.

Sau khi hai miền tổ chức thành công chương trình đoàn tụ vào cuối tháng 10 tới, các nội dung thảo luận khác trong cuộc họp cấp cao liên Triều 25/8 như hội đàm song phương, giao lưu dân sự dự kiến cũng sẽ sớm được thực thi.