ⓒKBS News

Chính phủ Hàn Quốc ngày 5/6 đã thông qua phương án viện trợ không hoàn lại 8 triệu USD cho Bắc Triều Tiên, trong đó 4,5 triệu USD cho dự án hỗ trợ dinh dưỡng cho trẻ em và phụ nữ miền Bắc thông qua Chương trình lương thực thế giới (WFP), 3,5 triệu USD cho dự án hỗ trợ y tế của Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF). Chính phủ sẽ tiến hành chuyển khoản tiền cho hai tổ chức này, sớm là trong tuần sau.

 

Viện trợ qua tổ chức quốc tế

Lần cuối cùng Chính phủ Hàn Quốc viện trợ cho Bắc Triều Tiên là vào tháng 12 năm 2015. Khi đó, Chính phủ cựu Tổng thống Park Geun-hye đã hỗ trợ 800.000 USD cho “Dự án điều tra dân số, kinh tế, xã hội và sức khỏe Bắc Triều Tiên” của Quỹ Dân số Liên hợp quốc (UNFPA). Chính phủ đương nhiệm của Tổng thống Moon Jae-in từng quyết định viện trợ 8 triệu USD cho miền Bắc trong cuộc họp của Hội đồng xúc tiến giao lưu hợp tác liên Triều tháng 9 năm 2017, nhưng kế hoạch này đã bị phá sản do Bắc Triều Tiên liên tiếp có các động thái khiêu khích. Khi đó, dư luận dấy lên lo ngại rằng nếu Chính phủ Hàn Quốc viện trợ cho miền Bắc thì sẽ đi ngược lại xu thế chung của cộng đồng quốc tế là đẩy cao sức ép với chính quyền Bình Nhưỡng. Quyết định viện trợ lần này trên thực tế mang tính chất tái xúc tiến lại kế hoạch viện trợ đã bị đổ bể hồi năm 2017. Như vậy, đây sẽ là lần đầu tiên Chính phủ Tổng thống Moon Jae-in viện trợ cho Bắc Triều Tiên thông qua tổ chức quốc tế.

 

Bối cảnh

Quá trình xúc tiến viện trợ được khởi động trở lại sau khi một số tổ chức quốc tế đưa ra báo cáo cho thấy miền Bắc đang đối mặt với tình trạng thiếu lương thực trầm trọng. Ngày 3/5, Chương trình lương thực thế giới và Tổ chức lương thực và nông nghiệp Liên hợp quốc (FAO) công bố báo cáo, cho biết tình trạng thiếu lương thực ở miền Bắc đang ở mức nghiêm trọng nhất trong vòng 10 năm trở lại đây. Báo cáo này dựa trên kết quả điều tra tại miền Bắc của quan chức thuộc hai tổ chức trên, nên được cho là mang tính khách quan và đáng tin cậy. Báo cáo ước tính rằng trong năm nay, Bắc Triều Tiên sẽ thiếu khoảng 1,36 triệu tấn lương thực. Theo đó, nội bộ Chính phủ Hàn Quốc bắt đầu rục rịch thảo luận về việc viện trợ lương thực, những ý kiến phản đối trước đây cũng có phần lắng xuống. Vào ngày 7/5, Tổng thống Donald Trump trong cuộc điện đàm với Tổng thống Moon Jae-in đã bày tỏ ủng hộ việc Seoul viện trợ nhân đạo cho miền Bắc, tạo điều kiện thuận lợi để Chính phủ Hàn Quốc triển khai kế hoạch.

Tuy nhiên, sau đó Bắc Triều Tiên lại phóng tên lửa tầm ngắn, khiến dư luận tiếp tục dấy lên ý kiến phản đối. Thậm chí, chính quyền Bình Nhưỡng còn hối thúc miền Nam tập trung giải quyết các vấn đề căn bản, coi việc viện trợ nhân đạo chỉ là vấn đề “thứ yếu”. Bất chấp điều này, Chính phủ Hàn Quốc ngày 17/5 tái khẳng định nguyên tắc sẽ tiếp tục viện trợ nhân đạo cho người dân miền Bắc, tách biệt với tình hình chính trị, quyết định tái xúc tiến kế hoạch viện trợ 8 triệu USD cho miền Bắc thông qua các tổ chức quốc tế. Cuối cùng, kế hoạch viện trợ đã được thông qua tại cuộc họp của Hội đồng xúc tiến giao lưu hợp tác liên Triều ngày 5/6.

 

Ý nghĩa và triển vọng

Quyết định viện trợ nhân đạo cho Bắc Triều Tiên được Chính phủ cân nhắc trên phương diện chủ nghĩa nhân đạo và nhằm mục đích vực dậy động lực đối thoại phi hạt nhân hóa. Trước tiên, Chính phủ sẽ xúc tiến viện trợ thông qua tổ chức quốc tế, từ đó tạo tiền đề cho bước đi tiếp theo là viện trợ lương thực cho miền Bắc. Hiện tại, cục diện đối thoại phi hạt nhân hóa Mỹ-Triều vẫn đang lâm vào bế tắc, do Washington và Bình Nhưỡng mâu thuẫn gay gắt về lập trường. Trong bối cảnh đó, việc viện trợ nhân đạo có thể sẽ đóng vai trò mở rộng cánh cửa đối thoại giữa hai nước. Đặc biệt, nếu Hàn Quốc trực tiếp viện trợ cho Bắc Triều Tiên thì đối thoại liên Triều sẽ được diễn ra một cách tự nhiên, tạo cầu nối giải tỏa tình trạng bế tắc hiện nay.