ⓒYONHAP News

Ngoại trưởng Hàn Quốc và Nhật Bản đã có cuộc họp tại Anh ngày 5/5 vừa qua. Tuy nhiên, không khí hội đàm này được đánh giá là khá lạnh nhạt. Lập trường giữa hai bên có sự cách biệt quá lớn, nên cuộc gặp chỉ mang ý nghĩa khôi phục trao đổi cấp cao song phương sau một thời gian gián đoạn vì quan hệ xấu đi.

 

Hội đàm Ngoại trưởng Hàn-Nhật

Nhân chuyến thăm London (Anh) dự Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao và Phát triển Nhóm 7 nước công nghiệp phát triển (G7), Ngoại trưởng Hàn Quốc Chung Eui-yong đã có cuộc gặp chớp nhoáng với người đồng cấp Nhật Bản Motegi Toshimitsu. Hai bên đã trao đổi ý kiến về nhiều mối quan tâm chung bao gồm hạt nhân Bắc Triều Tiên, phán quyết của Tòa án tối cao Hàn Quốc về vấn đề cưỡng ép lao động và nô lệ tình dục thời chiến, việc Tokyo quyết định xả nước thải nhiễm xạ từ nhà máy điện nguyên từ Fukushima ra biển. Do thời gian hội đàm ngắn, hai Bộ trưởng đã không trao đổi được một cách cụ thể về từng vấn đề, mà chỉ dừng lại ở việc giải thích lập trường của mỗi bên. Đại diện ngoại giao Nhật Bản tái khẳng định lập trường không đổi của Tokyo, đó là trách nhiệm bồi thường cho các nạn nhân bị cưỡng ép lao động và mua vui thời chiến đã được giải quyết dứt điểm theo Hiệp định về quyền yêu sách Hàn-Nhật năm 1965 và Thỏa thuận về người phụ nữ bị ép mua vui Hàn-Nhật năm 2015. Do đó, Tokyo cho rằng phán quyết của Tòa án Hàn Quốc đã vi phạm luật pháp quốc tế, đồng thời yêu cầu Chính phủ Seoul phải đưa ra giải pháp thỏa đáng về vấn đề này. Về một phán quyết khác của Tòa án Hàn Quốc liên quan tới vấn đề cưỡng ép lao động thời chiến, Ngoại trưởng Nhật Bản nhấn mạnh Hàn Quốc tuyệt đối không được bán tài sản của doanh nghiệp Nhật Bản để quy đổi sang tiền mặt, bồi thường cho các nạn nhân.

 

Đáp lại, Bộ trưởng Ngoại giao Hàn Quốc Chung Eui-yong chỉ ra rằng vấn đề lịch sử giữa hai nước sẽ không thể giải quyết nếu Nhật Bản không có nhận thức đúng đắn về lịch sử. Ông Chung giải thích lại những lập trường của Hàn Quốc về vấn đề các nạn nhân bị cưỡng ép mua vui và lao động thời chiến. Sau đó, Bộ trưởng Ngoại giao Hàn Quốc cũng phân tích việc Tokyo xả nước thải nhiễm xạ ra biển có thể đe dọa tới sự an toàn sức khỏe người dân cũng như môi trường của các nước láng giềng, trong đó có Hàn Quốc, đồng thời bày tỏ phản đối kế hoạch này của Nhật Bản. Như vậy, những gì hai bên đạt được sau hội đàm này chỉ là nhất trí về việc sẽ duy trì phối hợp giải quyết vấn đề hạt nhân Bắc Triều Tiên.

 

Bối cảnh

Trong thời gian qua, tiếp xúc cấp cao Hàn-Nhật đã bị gián đoạn hoàn toàn. Sau khi ông Chung Eui-yong nhậm chức Ngoại trưởng Hàn Quốc vào tháng 2 năm nay, hai bên thậm chí còn không tổ chức thủ tục mang tính nghi thức là điện đàm giữa Bộ trưởng Ngoại giao. Bối cảnh diễn ra cuộc gặp lần này là sau khi hội nghị ba bên Hàn-Mỹ-Nhật kết thúc, Bộ trưởng Chung Eui-yong và người đồng cấp Motegi Toshimitsu di chuyển sang phòng họp khác do phía Nhật Bản chuẩn bị, rồi tiến hành đối thoại trong vòng 20 phút ngắn ngủi. Được biết, Hội nghị Ngoại trưởng Hàn-Mỹ-Nhật ngay trước đó được diễn ra theo đề xuất của Mỹ. Nhiều khả năng, cuộc hội đàm Bộ trưởng Ngoại giao Hàn-Nhật cũng là do Washington đứng ra làm trung gian bởi Mỹ coi việc quan hệ Hàn-Nhật xấu đi có thể ảnh hưởng tiêu cực tới phối hợp ba bên Hàn-Mỹ-Nhật, nên luôn đốc thúc cải thiện quan hệ Hàn-Nhật. Khi chụp ảnh chung sau cuộc hội đàm, hai Bộ trưởng tỏ ra khá lãnh đạm, cứng ngắc, và không thấy sự hiện diện quốc kỳ của hai nước, cho thấy dù đại diện ngoại giao hai nước đã gặp nhau nhưng quan hệ song phương vẫn giữ nguyên tình trạng không mặn mà như cũ.

 

Ý nghĩa và triển vọng

Mặc dù vậy, việc Bộ trưởng Ngoại giao Hàn-Nhật gặp mặt trực tiếp như trên cũng được coi là một sự kiện mang ý nghĩ lớn, giải tỏa tình trạng gián đoạn hoàn toàn các trao đổi cấp cao song phương. Hiện tại, giữa hai nước vẫn đang tồn tại những bất đồng ý kiến sâu sắc về các vấn đề nổi cộm, không bên nào chịu nhượng bộ, và đối thoại vẫn là cách duy nhất để hai bên có thể thu hẹp khoảng cách ý kiến. Trên khía cạnh đó, cuộc gặp gỡ trực tiếp giữa người đứng đầu ngành ngoại giao Hàn-Nhật lần này được đánh giá là một bước khởi đầu tích cực, bất kể nội dung đối thoại giữa hai bên ra sao.