ⓒ KBS

Tại phiên họp mở rộng của Bộ Chính trị Ủy ban trung ương đảng Lao động Bắc Triều Tiên vào ngày 29/6, Chủ tịch Ủy ban Quốc vụ Kim Jong-un đã khiển trách các quan chức tắc trách trong quá trình chống dịch COVID-19, gây ra sự cố nghiêm trọng ảnh hưởng tới an ninh của quốc gia và người dân. Ông Kim khẳng định thời điểm hiện tại là lúc nên bắt đầu một cuộc cách mạng về nhân sự trước khi giải quyết các vấn đề kinh tế, và thậm chí đã cách chức một số quan chức cấp cao. Sau đây, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về những thay đổi nhân sự trong sự kiện này cùng nhà nghiên cứu cấp cao Cho Han-bum đến từ Viện nghiên cứu thống nhất.

 

Đại hội đảng là sự kiện lớn nhất của đảng Lao động cầm quyền Bắc Triều Tiên và đã được tổ chức tổng cộng 8 lần. Ngoài ra, Ban chấp hành trung ương đảng, bao gồm khoảng 250 thành viên tính cả các thành viên dự khuyết, còn tổ chức họp để đưa ra các quyết định quan trọng giữa các kỳ đại hội. Khác với cuộc họp Bộ Chính trị chỉ có sự tham gia của khoảng 30 đến 40 người bao gồm cả thành viên và ứng cử viên, phiên họp mở rộng của Bộ Chính trị còn có sự tham gia của quan chức cấp cao thuộc các tổ chức lớn. Có thể thấy phiên họp mở rộng gần đây đã tiến hành một cuộc cải tổ nhân sự lớn trong đảng Lao động và ban lãnh đạo cao nhất của miền Bắc.

Trên thực tế, các khó khăn hiện tại của Bình Nhưỡng bắt nguồn từ các vấn đề cấu trúc quản lý, trong đó có các lệnh trừng phạt quốc tế lên chương trình vũ khí hạt nhân và lệnh đóng cửa biên giới do đại dịch COVID-19. Trước tình hình đó, Chủ tịch Kim Jong-un đang tăng cường kiểm soát và truy cứu trách nhiệm về cuộc khủng hoảng trong nước đối với các quan chức cấp cao.

 

Tuy khiển trách các cán bộ vì để xảy ra một sự cố nghiêm trọng trong quá trình chống dịch tại phiên họp mở rộng mới đây, ông Kim Jong-un lại không đề cập chính xác sự cố đó là gì, làm nảy sinh nhiều suy đoán khác nhau.

 

Trong báo cáo về phiên họp lần này của Bộ Chính trị Bắc Triều Tiên, các thuật ngữ về chống dịch chỉ xuất hiện 3 lần nhưng các từ chỉ quan chức cấp cao lại xuất hiện đến 39 lần. Cho dù điều kiện kiểm dịch của miền Bắc đột ngột trở nên tồi tệ thì cũng không cần thiết phải thực hiện một cuộc điều chỉnh nhân sự quy mô lớn như vậy, đặc biệt là chỉ 10 ngày sau khi Hội nghị toàn thể lần ba Ủy ban trung ương đảng kết thúc. Thay vào đó, ông Kim có lẽ đã lấy cớ tắc trách trong quá trình phòng chống dịch COVID-19 để tăng cường kiểm soát các quan chức. Trong Hội nghị toàn thể Ủy ban trung ương đảng Lao động vừa qua, Chủ tịch Kim Jong-un đã thừa nhận tình trạng thiếu lương thực trong nước. Trong bối cảnh giá thực phẩm tại miền Bắc gần đây tăng vọt, khả năng cao Bình Nhưỡng đã thất bại trong việc giải quyết vấn đề bằng nguồn lương thực dự trữ khẩn cấp của quân đội.

 

Phiên họp mở rộng của Bộ Chính trị đảng Lao động miền Bắc đã kiểm tra và phê bình, thậm trí cách chức một số quan chức. Tuy thông tin cụ thể về việc thay đổi nhân sự không được tiết lộ. Từ đoạn video của Đài truyền hình trung ương Triều Tiên, các nhà phân tích cho rằng Phó Chủ tịch Ủy ban quân sự trung ương Ri Pyong-chol và Tổng tham mưu trưởng quân đội Pak Jong-chon là hai trong số những người bị bãi nhiệm.

 

Trong phiên họp của Bộ Chính trị mới đây, chỉ có ông Ri Pyong-chol và ông Pak Jong-chon cúi đầu xuống khi các thành viên giơ tay biểu quyết. Trong khi đó, ghế của Bí thư đảng kiêm Giám đốc Sở khoa học và giáo dục Choe Sang-gon vẫn để trống, làm dấy lên suy đoán ba quan chức này đã bị sa thải. Ông Ri và ông Pak đều là quan chức quân đội nên không phụ trách chống dịch. Vì vậy, nguyên nhân hai người này bị khiển trách có thể liên quan đến việc sử dụng lương thực dự trữ của quân đội trong cuộc khủng hoảng lương thực gần đây.

 

Trong 5 thành viên của Ủy ban thường vụ Bộ Chính trị Bắc Triều Tiên là ông Ri Pyong-chol, Chủ tịch Kim Jong-un, Chủ tịch Ủy ban thường vụ Hội đồng nhân dân tối cao Choe Ryong-hae, Bí thư đảng Jo Yong-won và Thủ tướng Kim Tok-hun, ông Ri là người duy nhất bị cách chức. Trong khi đó, các thành viên khác vẫn giữ vững được vị trí của mình với các hoạt động khác nhau. Bí thư Jo đã chỉ trích các quan chức khác trong cuộc họp của Bộ Chính trị, Chủ tịch Kim đã đến thị sát thực địa các địa điểm kinh tế vào ngày 6/7, ông Choe gần đây đã chủ trì cuộc họp toàn thể của Ủy ban thường vụ Hội đồng nhân dân tối cao.

 

Ông Jo Yong-won, một quan chức thân cận của Chủ tịch Kim, đã có lời chỉ trích trong phiên họp Bộ Chính trị, trong khi ông Choe Ryong-hae và ông Kim Tok-hun vẫn tiếp tục tham gia vào các hoạt động chính thức của đảng dù bị coi là bù nhìn. Vì vậy, có thể thấy Phó Chủ tịch Ủy ban quân sự trung ương Ri Pyong-chol là thành viên duy nhất bị thay thế trong Ủy ban thường vụ Bộ Chính trị miền Bắc, dù ông này đã từng có đóng góp quan trọng cho chương trình vũ khí chiến lược và vũ khí hạt nhân của Bắc Triều Tiên, được cùng hút thuốc và thậm chí được ông Kim Jong-un cõng.

Khác với những năm đầu cầm quyền, gần đây Chủ tịch Kim không thanh trừng các quan chức cấp cao vì đã gây dựng được một nền tảng quyền lực ổn định. Theo đó, việc thanh trừng hoặc cách chức các vị trí chủ chốt vừa qua cho thấy ông Kim đang phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng trong năm thứ 10 cầm quyền.

 

Trong bối cảnh phiên họp mở rộng của Bộ Chính trị miền Bắc trở thành sự kiện khiển trách các quan chức cấp cao sau phát biểu của Chủ tịch Kim, những lời chỉ trích của Phó Chủ tịch Ủy ban tuyên truyền đảng Lao động Kim Yo-jong, em gái ông Kim Jong-un, đã gây được nhiều sự chú ý. Đây được coi là động thái thể hiện vị thế sau khi vị trí của bà Kim không được đề cao như mong đợi tại Đại hội đảng Lao động vào tháng 1 vừa qua. Theo đó, các nhà phân tích cho rằng Phó Chủ tịch Kim Yo-jong sẽ được thăng chức lên một vị trí cao hơn thành viên Ủy ban thường vụ Bộ Chính trị.

Năm nay, Chủ tịch Kim Jong-un đã chính thức thừa nhận các vấn đề trong nước như thất bại kinh tế và tình trạng thiếu lương thực, đồng thời thường xuyên khiển trách các quan chức. Việc bãi nhiệm một thành viên Ủy ban thường vụ Bộ Chính trị gần đây báo hiệu Bắc Triều Tiên có thể sẽ tiến hành một cuộc cải tổ nhân sự quyết liệt trong tương lai.

 

Tại phiên họp vừa qua của Bộ Chính trị, Bình Nhưỡng khẳng định sẽ điều tra toàn diện trong đảng và về pháp lý để đưa ra các biện pháp xử lý, báo hiệu về các thay đổi nhân sự quy mô lớn hoặc thậm chí là các cuộc thanh trừng trong tương lai. Tuy cơ cấu quyền lực của chế độ Kim Jong-un đã hoàn thiện, miền Bắc vẫn phải đối mặt với các vấn đề nội bộ do các chính sách không mang lại hiệu quả như mong muốn trong bối cảnh đất nước đang gồng mình trước các lệnh trừng phạt quốc tế và các biện pháp kiểm dịch và phong tỏa nghiêm ngặt. Trước tình hình đó, Bắc Triều Tiên đẩy trách nhiệm cho các quan chức, đồng thời tăng cường kiểm soát nội bộ và trừng phạt các hành vi “phi xã hội chủ nghĩa và chống xã hội chủ nghĩa”. Nếu các vấn đề cơ bản không được giải quyết, các chính sách kiểm soát nội bộ và kiểm soát được dự báo sẽ được Bình Nhưỡng tiếp tục áp dụng.

 

Song song với việc tập trung giải quyết các vấn đề trong nước vào thời điểm hiện tại, Bắc Triều Tiên có thể sẽ có động thái nhằm tăng cường tình hữu nghị với Trung Quốc nhân dịp kỷ niệm 60 năm Hiệp ước hữu nghị, hợp tác và tương trợ Trung-Triều 11/7, đồng thời tham gia vào một cuộc chiến căng thẳng với Mỹ. Chúng ta hãy cùng chờ xem động thái tiếp theo của miền Bắc có thể ảnh hưởng như thế nào đến ngoại giao khu vực.