ⓒ Getty Images Bank

Báo Lao động, cơ quan ngôn luận của đảng Lao động Bắc Triều Tiên, ngày 4/9 đã có bài chính luận với tiêu đề “Vẽ nên bản đồ mới cho tổ quốc” nhằm giới thiệu các dự án xây dựng được thực hiện dưới thời Chủ tịch Ủy ban Quốc vụ Kim Jong-un. Chính luận là loại văn bản được báo Lao động đăng tải với mục đích thuyết phục và quảng bá các kế hoạch và chính sách của nhà lãnh đạo tối cao. Đáng chú ý, thay vì các thành tựu về quân sự, ngoại giao hay kinh tế, bài chính luận mới đây đã ca ngợi các dự án xây dựng, trong đó có các công trình văn hóa, y tế, nhà máy, là thành tựu chính của chính quyền Kim Jong-un. Sau đây, nhà nghiên cứu cấp cao Cho Han-bum đến từ Viện nghiên cứu thống nhất sẽ cho chúng ta biết chi tiết thêm về chính sách thúc đẩy các dự án xây dựng của miền Bắc.

 

Bước vào năm cầm quyền thứ 10, áp lực phải cho người dân thấy được thành tựu đang đè nặng lên vai Chủ tịch Kim Jong-un. Cố Chủ tịch Kim Nhật Thành, ông nội của ông Kim, đã tham gia lực lượng du kích chống thực dân Nhật Bản, thực hiện công nghiệp hóa xã hội chủ nghĩa và được công nhận hợp pháp về chính trị. Cha của ông Kim Jong-un, cố Chủ tịch Kim Jong-il, gây dựng được nền tảng quyền lực ổn định với 20 năm lãnh đạo đất nước. Trong khi đó, Chủ tịch Kim Jong-un không được công nhận là người kế nhiệm chính thống do chỉ có ba năm chuẩn bị cho quá trình chuyển giao quyền lực. Vì vậy, để giành được sự ủng hộ của nhân dân, ông Kim cần phải cho thấy chính quyền của mình có thành tích gì. Tuy nhiên, nền kinh tế Bắc Triều Tiên đang đạt tăng trưởng âm do ảnh hưởng của các lệnh trừng phạt quốc tế và đại dịch COVID-19. Trong bối cảnh đó, Bình Nhưỡng đã cho phát hành sách giáo khoa ghi lại thành quả trong 10 năm của Chủ tịch Kim qua các dự án xây dựng được thực hiện từ những năm đầu cầm quyền , chẳng hạn như thiên đường khoa học, phố Yomyong, đường nhà khoa học tương lai và khu nghỉ dưỡng văn hóa suối nước nóng Yangdok.

 

Để quảng bá hình ảnh nhà lãnh đạo quan tâm đến cuộc sống người dân, báo Lao động đã giới thiệu các dự án xây dựng của Chủ tịch Kim Jong-un theo khu vực, đặc biệt là các nhà máy thủy điện và các khu du lịch, chẳng hạn như nhà máy thủy điện Anh hùng thanh niên núi Baekdu (Bạch Đầu), khu du lịch ven biển Wonsan-Kalma, khu nghỉ dưỡng trượt tuyết Masikryong và khu nghỉ dưỡng văn hóa suối nước nóng Yangdok được hoàn thành vào năm 2019 ở tỉnh Nam Pyongan.

 

Một trong các vấn đề mà Bắc Triều Tiên gặp phải là cơ sở hạ tầng yếu kém, trong đó có đường sắt và đường bộ. Tuy nhiên, vấn đề nghiêm trọng nhất là thiếu điện. Kể cả thủ đô Bình Nhưỡng cũng chỉ được cung cấp điện vài giờ mỗi ngày, vì vậy các hoạt động đều bị đình trệ, kể cả hệ thống tàu điện ngầm. Để tận dụng nguồn nước dồi dào thay vì dầu mỏ hoặc than đá, Bắc Triều Tiên đã tập trung xây dựng các nhà máy thủy điện,  trong đó tiêu biểu là nhà máy thủy điện Anh hùng thanh niên núi Baekdu (Bạch Đầu).

Đối với một quốc gia kém phát triển như miền Bắc, du lịch là một nguồn thu ngoại tệ dễ dàng. Ngay khi cơ sở vật chất cơ bản được xây dựng tại các khu du lịch, Bắc Triều Tiên có thể ngay lập tức thu được tiền mặt. Đây là lý do tại sao Chủ tịch Kim Jong-un đầu tư nhiều vào du lịch bất chấp khó khăn kinh tế. Ngoài ra, thủy điện và du lịch không phải là đối tượng bị ảnh hưởng bởi các lệnh trừng phạt quốc tế nên có thể được tận dụng để đáp ứng nhu cầu kinh tế.

 

Các công trình nhà ở cũng được coi là thành tựu của Chủ tịch Kim Jong-un trong suốt 10 năm cầm quyền. Đặc biệt có thể kể đến các phố chung cư cao tầng ở Bình Nhưỡng như phố Changjon hoàn thành vào năm 2012, đường nhà khoa học ngân hà năm 2013, khu dân cư nhà khoa học vệ tinh vào năm 2014, đường nhà khoa học tương lai năm 2015 và phố Yomyong năm 2017. Ngoài ra, tại Đại hội đảng Lao động lần thứ 8 đầu năm nay, Bắc Triều Tiên đã công bố kế hoạch xây 50 nghìn căn hộ ở Bình Nhưỡng trong vòng 5 năm tới, với mục tiêu xây 10 nghìn căn mỗi năm.

 

Các công trình nhà ở như các tòa nhà cao tầng và chung cư dễ dàng gây được chú ý nên có thể dùng để tuyên truyền thành tích. Đây cũng là niềm mong mỏi lớn nhất của người dân trong bối cảnh miền Bắc đang thiếu nhà ở trầm trọng do các ngôi nhà trên cả nước đã trở nên lạc hậu. Những con phố mới ở Bình Nhưỡng được xây dựng dưới sự chỉ đạo của Chủ tịch Kim Jong-un vừa có thể tích lũy thành tích cho nhà lãnh đạo vừa giải quyết được vấn đề nhà ở. Đồng thời, những ngôi nhà tại đây được cấp cho tầng lớp trí thức mà ông Kim Jong-un coi trọng, chẳng hạn như các căn hộ ở phố Yomyong được cấp cho các giảng viên và nhà nghiên cứu tại Đại học Kim Nhật Thành, còn phố nhà khoa học tương lai dành cho nhân sự của Đại học Công nghệ Kim Chaek. Bằng cách tập trung nguồn lực để tô điểm Bình Nhưỡng, Bắc Triều Tiên có ý đồ thể hiện hình ảnh lý tưởng của chủ nghĩa xã hội và các thành tựu của Chủ tịch Kim. Tuy nhiên, việc quá chú trọng vào thủ đô và thiếu quan tâm các địa phương khiến các vùng này ngày càng lạc hậu.

 

Trong một diễn biến khác, truyền thông Bắc Triều Tiên gần đây đưa tin nước này đã hoàn thành xây dựng khung của tòa nhà 80 tầng thuộc dự án xây 10 nghìn căn hộ ở Bình Nhưỡng, thậm chí hoàn thiện mỗi tầng chỉ trong 16 giờ. Qua đó, miền Bắc đang phô trương tốc độ nhanh đến đáng sợ nhờ tập trung mọi nguồn lực vào các dự án xây dựng.

 

Trong bối cảnh kinh tế khó khăn khiến Nội các Bắc Triều Tiên không thể hoạt động bình thường, lữ đoàn xây dựng thuộc quân đội trở thành nguồn lực hiệu quả nhất và trở thành đơn vị chuyên trách các dự án xây dựng lớn, chẳng hạn như khu nghỉ dưỡng trượt tuyết Masikryong, phố Yomyong hay đường nhà khoa học tương lai. Các dự án xây dựng được tiến hành với tốc độ thần tốc nhờ tập trung tài nguyên và nhân lực quốc gia thay vì dựa vào các phương thức tư bản, chẳng hạn như tòa nhà 80 tầng tại Bình Nhưỡng được hoàn thành chỉ trong 10 tháng. Tuy nhiên, đây cũng là nguyên nhân dẫn đến chất lượng xây dựng kém, ví dụ như trường hợp tòa nhà chung cư ở Bình Nhưỡng bị sập khiến hàng trăm người thiệt mạng và quan chức phụ trách phải xin lỗi công khai. Qua đó, có thể thấy chính sách xây dựng nhanh của Bắc Triều Tiên cũng có thể đem lại những mặt trái nghiêm trọng.

 

Một số dự án xây dựng đầy tham vọng của Chủ tịch Kim Jong-un đã gặp phải trở ngại do các lệnh trừng phạt quốc tế và khó khăn kinh tế vì xuất nhập khẩu giảm trong thời buổi đại dịch COVID-19. Trong đó, có thể kể đến Bệnh viện đa khoa Bình Nhưỡng mà miền Bắc quảng bá rộng rãi năm ngoái nhưng chưa thể hoàn thành đúng thời hạn do không thể nhập được các thiết bị y tế tiên tiến.

 

Khi quyết định xây Bệnh viện đa khoa Bình Nhưỡng vào tháng 3/2020, Chủ tịch Kim Jong-un cho biết ông rất đau lòng khi ngay cả thủ đô Bình Nhưỡng cũng thiếu các cơ sở y tế hiện đại. Trước tình hình đại dịch COVID-19, Bắc Triều Tiên cần phải đầu tư vào lĩnh vực y tế để thu phục lòng dân. Ông Kim đã ra lệnh hoàn thành việc xây dựng bệnh viện vào tháng 10 năm ngoái nhân dịp kỷ niệm 75 năm ngày thành lập đảng Lao động, nhưng đến nay dự án này vẫn chưa được hoàn thành. Khác với các căn hộ nơi người ở phải tự chịu trách nhiệm mua sắm nội thất, bệnh viện sau khi được hoàn thành vẫn cần phải nhập các thiết bị y tế tiên tiến đắt đỏ, trong khi miền Bắc đang thiếu hụt ngoại tệ và bị cấm vận. Thêm vào đó, tầng lớp giàu có donju cũng không sẵn sàng đầu tư vào xây dựng bệnh viện do không thể bán lại hưởng chênh lệch như đầu tư vào căn hộ.

 

Trong khi đó, chỉ riêng năm nay Chủ tịch Kim Jong-un đã đến thăm công trường xây dựng khu dân cư dọc sông Pothong ở Bình Nhưỡng ba lần. Đây là dự án xây dựng 800 căn hộ bậc thang cao cấp để trao tặng cho những người lao động có công với đất nước, một phương thức tuyên truyền nhằm ca ngợi hệ thống xã hội chủ nghĩa cung cấp nhà ở miễn phí cho người dân.

 

Là nơi ở của cố Chủ tịch Kim Nhật Thành cho đến năm 1976, địa điểm xây dựng dự án được coi là địa điểm thuận lợi nhất cả nước. Đây là nơi Chủ tịch Kim Jong-un chỉ thị xây dựng các căn hộ cao cấp để cung cấp cho những người có công với đất nước, cũng là địa điểm ông Kim đã ba lần đến thị sát. Tuy nhiên, có thông tin cho biết phần lớn các căn hộ sẽ là quà tặng của ông Kim dành cho các quan chức cấp cao của đảng Lao động. Cố Chủ tịch Kim Jong-il từng tặng xe hơi Benz, đồng hồ Rolex, rượu cao cấp hoặc nhà sang trọng cho những quan chức thân cận nhằm kêu gọi lòng trung thành. Khác với cha mình, Chủ tịch Kim Jong-un chủ yếu áp dụng chính sách khuyến khích hoặc thanh trừng các quan chức. Tuy nhiên, sau khi thấy được hạn chế của chính sách này, ông Kim cũng đang cân nhắc dùng quà tặng với mục đích chính trị bằng cách cung cấp các căn hộ sang trọng ven sông cho các quan chức cấp cao. Trái lại, nhà lãnh đạo không thể hiện sự quan tâm đến dự án xây dựng 10 nghìn căn hộ cho dân thường ở các quận Songsin và Songhwa phía đông Bình Nhưỡng, nơi đường xá và các cơ sở hạ tầng còn yếu kém.

 

Bước vào năm cầm quyền thứ 10, Chủ tịch Kim Jong-un đang quảng bá hình ảnh một nhà lãnh đạo quan tâm đến cuộc sống người dân thông qua các dự án xây dựng đa dạng. Tuy nhiên, việc ồ ạt thực hiện các dự án xây dựng đang vắt kiệt nguồn lực trong nước và tập trung lợi ích cho một bộ phận tầng lớp cụ thể có thể khiến các dự án không mang lại hiệu quả tăng cường đoàn kết nội bộ như mong đợi.