Chính phủ Hàn Quốc hôm 10/2 đã quyết định ngừng toàn bộ hoạt động tại khu công nghiệp liên Triều Gaesung ở Bắc Triều Tiên để phản đối việc miền Bắc thử nghiệm hạt nhân lần thứ tư và phóng tên lửa tầm xa.

Ngay lập tức, Bình Nhưỡng cũng tuyên bố đóng cửa khu công nghiệp này và biến đây thành khu vực kiểm soát quân sự, đuổi công nhân viên miền Nam ra ngoài, đóng băng tài sản, ngắt đường dây thông tin quân sự và kênh liên lạc liên Triều Bàn Môn Điếm, khiến quan hệ hai miền lại rơi vào trạng thái đối đầu.

Tuyên bố của Chính phủ Seoul và phản ứng của Bình Nhưỡng
Bộ trưởng Thống nhất Hàn Quốc Hong Yong-pyo hôm 10/2 đã truyền đạt tuyên bố của Chính phủ Hàn Quốc về việc ngừng toàn bộ hoạt động tại khu công nghiệp liên Triều Gaesung. Tuyên bố có đoạn Seoul quyết định dừng toàn bộ hoạt động tại khu công nghiệp Gaesung để ngăn chặn miền Bắc dùng tiền từ khu công nghiệp này vào phát triển hạt nhân và tên lửa, không để các doanh nghiệp miền Nam trở thành vật hy sinh.

Chiều ngày 10/2, Chính phủ Hàn Quốc đã thông báo về quyết định trên cho phía Bắc Triều Tiên, cũng như giải thích về bối cảnh đưa ra quyết định này qua kênh ngoại giao với các nước liên quan như Mỹ, Trung Quốc, Nhật Bản và Nga.

Trước đó, khu công nghiệp Gaesung từng bị dừng hoạt động từ ngày 8/4/2013 tới ngày 15/9/2013 do Bắc Triều Tiên rút người lao động của nước này khỏi khu công nghiệp. Như vậy là chỉ sau hai năm năm tháng đi vào sản xuất trở lại, khu công nghiệp liên Triều này một lần nữa bị đóng cửa.

Bộ Thống nhất đã đưa ra điều kiện để mở lại hoạt động khu công nghiệp là miền Bắc phải giải tỏa được mối lo ngại về việc phát triển hạt nhân, tên lửa, thiết lập các điều kiện giúp khu công nghiệp có thể hoạt động một cách bình thường.

Về phần mình, chính quyền Bắc Triều Tiên đã đối phó một cách quyết liệt như đóng cửa khu Gaesung, đóng băng tài sản, đuổi người miền Nam ra ngoài. Tới khoảng 10 giờ tối ngày 11/2, khoảng hơn 280 công nhân viên miền Nam còn lưu lại khu công nghiệp đã rút hết về nước. Tuy nhiên, trang thiết bị, nguyên vật liệu, thành phẩm của doanh nghiệp vẫn bị giữ lại phần lớn trong đó.

Chính phủ Hàn Quốc lúc 11 giờ 53 phút tối cùng ngày đã cắt toàn bộ nguồn điện cấp cho khu công nghiệp Gaesung.

Bối cảnh và ý nghĩa
Khu công nghiệp liên Triều Gaesung là dự án hợp tác kinh tế liên Triều duy nhất cho tới nay, được coi là “thành lũy” cuối cùng trong quan hệ Nam-Bắc. Việc dừng hoạt động khu công nghiệp này cho thấy quyết tâm mạnh mẽ của Chính phủ Hàn Quốc trong việc không dung thứ miền Bắc phát triển hạt nhân và tên lửa.

Có ý kiến phân tích rằng quyết định này của Chính phủ miền Nam là bước đi đầu tiên để kêu gọi Hội đồng bảo an Liên hợp quốc đưa ra nghị quyết cấm vận Bình Nhưỡng một cách hiệu quả và quyết liệt, đồng thời nhằm mục đích chặn nguồn tiền mà miền Bắc có ý định dùng cho phát triển hạt nhân và tên lửa.

Bình Nhưỡng đã có những phản ứng nhanh chóng và cứng rắn ngoài dự kiến, nhằm không cho Seoul có đủ thời gian khắc phục thiệt hại từ việc đóng cửa khu công nghiệp, từ đó chiếm lợi thế trong đàm phán sau này về việc hoàn trả tài sản cho doanh nghiệp Hàn Quốc.

Phản ứng của cộng đồng quốc tế và triển vọng
Cộng đồng quốc tế cho thấy sự ửng hộ với quyết định của Chính phủ Hàn Quốc về dừng hoạt động khu công nghiệp Gaesung. Washington bày tỏ sự đồng thuận với Seoul, nói đây là một quyết định không hề dễ dàng nhưng thống nhất với lập trường của cộng đồng quốc tế.

Dự kiến trong thời gian tới, quan hệ liên Triều sẽ tiếp tục rơi vào tình thế đối đầu, không lối thoát.

Có ý kiến cho rằng căn cứ vào phản ứng lần này của Bắc Triều Tiên thì khả năng khu công nghiệp Gaesung bị đóng cửa vĩnh viễn là rất lớn. Nếu như vậy thì nước này sẽ mất đi khoản thu nhập khoảng 100 triệu USD mỗi năm, là số tiền lương của doanh nghiệp miền Nam trả cho người lao động miền Bắc. Điều này có nghĩa là đời sống của 54.000 lao động của phía Bắc và gia đình họ sẽ rơi và khó khăn. Tổng thiệt hại của phía Hàn Quốc được dự tính là trên 1.000 tỷ won (khoảng 830,3 triệu USD).

Có thể chính quyền miền Bắc sẽ tạm thời tận dụng những trang thiết bị của doanh nghiệp miền Nam trong khu công nghiệp, hoặc đưa ra ngoài để sử dụng vào hoạt động sản xuất của nước này. Trước đó, Bình Nhưỡng từng dùng những tài sản tịch thu được từ phía miền Nam tại khu vực núi Geumgang để thu hút khách du lịch nước ngoài.