ⓒ KBS

Gần đây, Bắc Triều Tiên đã xuất bản một tuyển tập sách ảnh có tựa đề "Thành phố Samjiyon thay đổi diện mạo" nói về những thay đổi của thành phố Samjiyon (tỉnh Ryanggang). Từng là vùng lạnh giá nhất trên bán đảo Hàn Quốc và cho đến năm 1960 vẫn được coi là “vùng núi xa xôi chỉ có những túp lều lụp xụp", thành phố Samjiyon đã có sự thay đổi lớn vào những năm 1970 và 2000 nhờ sự lãnh đạo của đảo Lao động, đến mức được ví như “một lần nữa khai thiên lập địa”. Truyền thông miền Bắc đã nhiều lần đến thăm thành phố này trong quá trình xây dựng và nhấn mạnh đây là một ví dụ điển hình về một thành phố văn hóa miền núi. Hôm nay, chúng ta sẽ tìm hiểu về đặc điểm và ý nghĩa của việc Bắc Triều Tiên xây dựng thành phố Samjiyon cùng tiến sĩ Oh Sam-eon đến từ Viện Khoa học lâm nghiệp quốc gia Hàn Quốc.

Thành phố Samjiyon là một thành phố nằm trên cao nguyên Baekdu Yongam gần biên giới Trung-Triều, được mệnh danh là “mái nhà” của bán đảo Hàn Quốc và rất giàu tài nguyên du lịch tự nhiên. Nơi đây được đặt tên là Samjiyon (Tam Trì Uyên) vì có tới ba cái hồ.

Samjiyon là nơi có các di sản tự nhiên cùng môi trường sinh thái trời cho. Gần hồ Samjiyon là một khu rừng nguyên sinh rậm rạp với các loại cây như bạch dương, sồi, thông. Ngoài ra, nơi đây cũng có các loại hoa chỉ phát triển ở vùng núi cao như cây việt quất đen, hoa manbyeongcho (một loại đỗ quyên) và cây bụi cinquefoil. Hươu và gà rừng Samjiyon cũng được công nhận là di sản tự nhiên của Bắc Triều Tiên. Hồ Samjiyon cũng là môi trường sinh trưởng của các loài cá như cá chép, cá tép và cá hồi masu. Đặc biệt, cá chép Samjiyon là một đặc sản vùng núi cao của miền Bắc, đã được công nhận là di sản thiên nhiên và cần được bảo tồn của nước này. Ở Bắc Triều Tiên cũng có câu nói “Khoảng 30 loại cây quý hiếm chỉ có thể được tìm thấy tại vùng đất Samjiyon”.

Không chỉ có môi trường sinh thái trời cho, Samjiyon còn mang nhiều ý nghĩa khác tại Bắc Triều Tiên. Tháng 2/2022, tại thành phố Samjiyon tổ chức sự kiện mừng Tết Thái Dương để kỷ niệm sinh nhật lần thứ 80 của cố Chủ tịch Ủy ban Quốc phòng Kim Jong-il. Ngày 16/2, Đài truyền hình trung ương Bắc Triều Tiên (KCTV) cho biết người dân nước này đang chìm đắm trong niềm khao khát sâu sắc và sự ngưỡng mộ không nguôi đối với vị tướng quân vĩ đại, người đã khắc dấu chân đầu tiên trong cuộc đời thánh thiện của mình vào đá núi Baekdu. Một màn trình diễn pháo hoa ngoạn mục đã diễn ra bên trên tượng đài cố Chủ tịch Kim Jong-il. Là căn cứ cho giai đoạn đấu tranh chống thực dân Nhật Bản của cố Chủ tịch Kim Nhật Thành và là nơi sinh của cố Chủ tịch Kim Jong-il, Samjiyon được coi là thành phố cách mạng của miền Bắc.

Núi Baekdu nằm ở vùng Samjiyon được biết đến là căn cứ địa trong cuộc cách mạng kháng Nhật của cố Chủ tịch Kim Nhật Thành. Ngoài ra, vì là nơi sinh của cố Chủ tịch Kim Jong-il, nơi đây còn được gọi là “quê hương mật dinh núi Baekdu”, với địa vị là nơi bắt đầu “huyết thống Baekdu” của gia tộc nhà lãnh đạo họ Kim. Ở Bắc Triều Tiên, hầu như tất cả người dân, từ học sinh nhỏ tuổi đến người lớn đều phải thường xuyên tham gia một cuộc hành quân thực tế đến các di tích cách mạng, trong đó núi Baekdu và vùng Samjiyon là khu vực quan trọng nhất không thể bỏ qua. Truyền thông miền Bắc đang nhấn mạnh rằng việc Chủ tịch Ủy ban Quốc vụ Kim Jong-un leo lên núi Baekdu là một tuyên bố vào năm mới về niềm tin sẽ hoàn thành sự nghiệp cách mạng Juche (Chủ thể) vĩ đại được tiên phong tại ngọn núi này và thể hiện ý chí xây dựng nước này thành cường quốc hùng mạnh nhất thế giới. Từ đó, Bắc Triều Tiên cho thấy tính chính thống của dòng dõi Baekdu, tiếp nối từ cố Chủ tịch Kim Nhật Thành, Kim Jong-il đến Chủ tịch Kim Jong-un, thông qua cảnh ông Kim cưỡi bạch mã đến Samjiyon.

Samjiyon là một địa điểm vốn không thể thành lập làng xã trong một thời gian dài vì địa hình gồ ghề và nhiệt độ thấp. Có thông tin đây là nơi một số công nhân lâm nghiệp làm việc cho đến khi giải phóng. Sau đó, vào năm 1961, huyện Samjiyon mới được thành lập bằng cách kết hợp một phần của huyện Bochon, tỉnh Ryanggang và một phần của huyện Yonsa, tỉnh Bắc Hamgyong. Năm 1967, dự án phát triển núi Baekdu thành một khu du lịch bắt đầu. Đến năm 1978, một dự án xây dựng xã Samjiyon quy mô lớn đã được thực hiện. Sau khi Chủ tịch Kim Jong-un lên nắm quyền, dự án phát triển Samjiyon đã được tái khởi động toàn diện với quy mô lớn. Một bộ phim tài liệu của Bắc Triều Tiên phát sóng vào tháng 11/2016 cho biết chính quyền nước này kêu gọi người dân tạm dừng cuộc đấu tranh thiêng liêng để biến Samjiyon trở thành một huyện kiểu mẫu tiêu chuẩn không thua kém bất kỳ đâu trên thế giới. Giai đoạn thứ hai của dự án phát triển Samjiyon bắt đầu toàn diện vào năm 2018 và hoàn thành vào cuối năm 2019. Nơi đây được thăng cấp từ huyện lên thành phố tháng 12 cùng năm. Cuối năm 2021, giai đoạn ba của dự án xây dựng phát triển thành phố Samjiyon đã hoàn thành.

Việc phát triển Samjiyon được thực hiện theo hướng tối đa hóa các yếu tố du lịch của thành phố này. Tuyến đường sắt Hyesan-Samjiyon được khánh thành năm 2019 với tổng chiều dài khoảng 70 km, đi qua một rừng thông rậm rạp. KCTV đã ca ngợi tuyến đường có thể tiếp thêm sức sống cho thánh địa cách mạng Samjiyon và đảm bảo sự thuận tiện cho du khách đến khu di tích lịch sử cách mạng tại khu vực núi Baekdu. Trước lúc đó, người dân muốn đến Samjiyon phải đi bộ hoặc đi xe buýt. Việc mở tuyến đường sắt đã cải thiện khả năng tiếp cận địa điểm này, từ đó mở rộng cơ sở hạ tầng du lịch.

Bắc Triều Tiên đã phát triển một hệ thống liên kết với máy tính để tự động hóa đoạn đường sắt này. Trước đó, vào năm 2015, một số khu vực biên giới phía Đông Bắc của thành phố Samjiyon đã được chỉ định là khu du lịch quốc tế đặc biệt. Sân bay Samjiyon cũng đã được mở rộng. Một con đường mới từ sân bay đến Khu nghỉ dưỡng trượt tuyết Samjiyon đã được xây dựng, cung cấp cơ sở hạ tầng du lịch cho du khách trong và ngoài nước. Trong số các tòa nhà mới được được xây trong dự án xây dựng Samjiyon, đáng chú ý có Khu nghỉ dưỡng trượt tuyết đỉnh Begae và Bảo tàng tổng hợp núi Baekdu của Khách sạn Samjiyon. Khu nghỉ dưỡng trượt tuyết đỉnh Begae và các công trình xung quanh như Sân vận động thể thao mùa đông và Khách sạn Samjiyon đều là các địa điểm được xây dựng nhằm thu hút khách du lịch nước ngoài. Miền Bắc đang quảng bá rằng toàn bộ thành phố Samjiyon có sự hài hòa nhưng không quá đơn điệu nhờ sự khác biệt về chiều cao và số tầng các tòa nhà, đồng thời khẳng định các cảnh quan du lịch tại đây phù hợp với khu vực miền núi. Báo Lao động, cơ quan ngôn luận của đảng Lao động, cho biết những chi tiết như vậy là mệnh lệnh trực tiếp từ Chủ tịch Kim Jong-un.

Tạo cây xanh đường phố và công viên cũng có tác động đáng kể đến việc xây dựng hình ảnh của thành phố. Vì vậy, Chủ tịch Kim Jong-un đã nhấn mạnh việc tạo cảnh quan và công viên trong thành phố ngay sau khi lên nắm quyền. Đặc biệt, chính quyền thành phố Samjiyon cũng kêu gọi tạo ra một ví dụ điển hình trong việc phủ xanh và xây dựng công viên bằng cách kết hợp các loại cây khác nhau để phù hợp với các khu vực miền núi của núi Baekdu.

Các hình ảnh vệ tinh của Google vào tháng 3/2018 cho thấy các đường phố chính ở Samjiyon chủ yếu được bao phủ bởi cây thông. Tuy nhiên, đến tháng 7/2019, tất cả cây trên đường phố chính đã bị loại bỏ. Bức ảnh quảng bá Samjiyon do Bắc Triều Tiên phát hành vào tháng 9/2021 lại cho thấy hình ảnh những cây bạch dương xếp hàng dài trên đường Chongbong của thành phố này. Từ đó, có thể ước tính rằng những cây bạch dương đã được trồng từ tháng 7/2019. Theo những bức ảnh do Bắc Triều Tiên công bố, những cây bạch dương này có thể là những cây trưởng thành được trồng vào. Do đó, có thể nói rằng toàn bộ cảnh quan của thành phố Samjiyon đã được thay đổi bằng cách loại bỏ tất cả các cây vốn có và trồng mới cây bạch dương trên đường phố. Những con đường mới trải nhựa, những mái nhà màu đỏ ở dọc hai bên đường, những cây cột gỗ trắng và hàng cây bạch dương dường như đã trở thành những yếu tố quan trọng khiến Samjiyon trông giống như một thành phố du lịch hấp dẫn. Có thể nói, những cây bạch dương là một cảnh quan mang tính biểu tượng cho thấy thành phố này đã thay đổi dưới thời Chủ tịch Kim Jong-un.

Ngoài ra, vì Samjiyon nằm dưới chân núi Baekdu, khu dự trữ sinh quyển của Tổ chức Giáo dục, khoa học và văn hóa Liên hợp quốc (UNESCO), Bắc Triều Tiên đã thực hiện các dự án nghiên cứu bảo tồn rừng song song với dự án xây dựng. Thông tin chi tiết chưa được tiết lộ nhưng báo Lao động đã từng đưa tin Đội phụ trách khoa học và kỹ thuật 17/2 đã thực hiện các dự án nghiên cứu để bảo tồn và nuôi dưỡng rừng. Điểm đặc biệt của dự án phát triển Samjiyon chính là việc sử dụng công nghệ thân thiện với môi trường và công nghệ xây dựng “xanh”.

Báo Lao động cho biết Bắc Triều Tiên đã đưa công nghệ xây dựng xanh vào trang trại nhà kính Namse, một nông trường trồng rau tại Samjiyon. Theo đó, nơi đây đã áp dụng các biện pháp kỹ thuật sử dụng nhiệt mặt trời đồng thời bảo tồn các khu rừng xung quanh. Các ví dụ của công nghệ xây dựng “xanh” có thể kể đến là việc sử dụng cát hóa thạch phổ biến ở Samjiyon để bảo vệ bức tường bên ngoài của tòa nhà, công nghệ thu hồi nước mưa và lọc nước thải.

Một trong những đặc điểm lớn nhất của dự án xây dựng Samjiyon là việc đề xuất một mô hình phát triển kinh tế địa phương bằng cách xây dựng lại các ngành công nghiệp địa phương sử dụng tài nguyên rừng. Chính quyền Bắc Triều Tiên cũng tiếp tục nhấn mạnh vào các ngành công nghiệp và kinh tế địa phương dưới thời đại ông Kim Jong-un.

Loại rượu Teuljjuk của Bắc Triều Tiên mà du khách được thưởng thức khi du lịch Trung Quốc được làm từ quả của cây Teuljjuk, một loại việt quất đen mọc tự nhiên ở vùng núi cao của dãy Baekdu. Trọng tâm của dự án xây dựng Samjiyon cũng là các công trình xây dựng các nhà máy liên quan đến đặc sản của Samjiyon như việt quất đen Teuljjuk và khoai tây. Chủ tịch Kim Jong-un đã nhiều lần đến chỉ đạo trực tiếp tại Nhà máy nước giải khát Teuljjuk Samjiyon và Nhà máy sản xuất bột khoai tây Samjiyon. Miền Bắc đánh giá Nhà máy nước giải khát Teuljjuk Samjiyon là một đơn vị điển hình, tiêu chuẩn cho các nhà máy công nghiệp địa phương. Các nhà máy khác trong khu vực cũng đang được khuyến khích thành lập một hệ thống sản xuất tích hợp giống như nhà máy này. Nói tóm lại, chiến lược phát triển kinh tế khu vực của Bắc Triều Tiên là sử dụng nguyên liệu và vật liệu trong khu vực, điển hình là sử dụng đặc sản việt quất đen Teuljjuk và khoai tây như Samjiyon. Có thể nói, mô hình phát triển kinh tế địa phương đã được xây dựng để phù hợp với đặc điểm địa lý của Samjiyon, một thành phố miền núi.

Truyền thông Bắc Triều Tiên cũng đưa tin rằng Chủ tịch Kim Jong-un thường đến thăm thành phố Samjiyon mỗi khi cần đưa ra quyết định lớn. Ngày 16/11/2022, KCTV thuật lại lời ông Kim cho biết việc xây dựng thành phố Samjiyon sẽ là điểm khởi đầu của một cuộc cách mạng mới để đưa người dân địa phương bước vào một cuộc sống văn hóa và vật chất văn minh. Các con đường mới được xây dựng ở Samjiyon được đặt tên để nhắc nhở người dân về lịch sử cách mạng của Bắc Triều Tiên và đặc điểm thiên nhiên của Samjiyon. Trong số đó, có thể kể đến Đường cây Botnamu, đoạn đường trục trung tâm của thành phố kéo dài từ tượng cố Chủ tịch Kim Jong-il đến cửa ngõ thành phố. Đường được đặt tên sử dụng tên cây bạch dương trong tiếng miền Bắc, một loại cây mọc rất nhiều ở núi Baekdu và được coi là biểu tượng của thành phố. Ngoài ra còn có Đường Milyong (Mật dinh), Đường Chongbong, Đường Ri Myong-su, Đường đỉnh Begae, đều được đặt tên liên quan đến cuộc đấu tranh vũ trang chống thực dân Nhật của cố Chủ tịch Kim Nhật Thành.

Không chỉ Bắc Triều Tiên mà các thành phố xã hội chủ nghĩa đều có đặc điểm là quảng trường nằm ở trung tâm thành phố. Điều này là do quảng trường đóng vai trò là trung tâm, nơi tổ chức nhiều cuộc thi và lễ kỷ niệm cho quần chúng. Miền Bắc giải thích rằng quảng trường là nơi người dân gặp gỡ nhà lãnh đạo. Nước này đã lên kế hoạch xây dựng một quảng trường ở trung tâm thành phố Samjiyon và các tòa nhà chính phủ, công viên và trung tâm văn hóa xung quanh đó. Từ những năm 1970, tượng của cố Chủ tịch Kim Nhật Thành và Kim Jong-il đã được xây dựng ở phía trong cùng của quảng trường, kết nối với các trục đường chính của thành phố để đảm nhiệm vai trò trung tâm của thành phố. Trước khi dự án phát triển Samjiyon bắt đầu, một quảng trường đã được xây dựng ở bên trái của trung tâm con đường. Vì vậy, trong dự án này, vị trí của bức tượng ông Kim Jong-il đã đặt lại vào trung tâm thành phố vào tháng 9/2016, đánh dấu việc dự án phát triển Samjiyon được bắt đầu thực hiện toàn diện. Sự thay đổi ở trục trung tâm càng củng cố đặc điểm là thánh địa cách mạng của thành phố Samjiyon, đồng thời cho thấy tính biểu tượng của việc xây dựng không gian dẫn đến bức tượng các lãnh đạo Kim Nhật Thành, Kim Jong-il và Kim Jong-un.

Bắc Triều Tiên cho biết nước này sẽ phát triển tất cả các ngôi làng nông thôn trên toàn quốc thành những ngôi làng lý tưởng xã hội chủ nghĩa văn hóa và trù phú như thành phố Samjiyon, còn thánh địa cách mạng Samjiyon đã trở thành không gian tô điểm thành tựu của Chủ tịch Kim Jong-un.