Bầu cử Tổng thống 2017 và bài toán đặt ra với Chính phủ mới

Ứng cử viên Tổng thống đảng Dân chủ đồng hành Moon Jae-in đã giành chiến thắng áp đảo trong cuộc bầu cử Tổng thống Hàn Quốc lần thứ XIX vào hôm 9/5. Ông Moon đã chính thức bắt đầu công việc với tư cách là tân Tổng thống vào sáng hôm 10/5, ngay sau khi Ủy ban quản lý bầu cử trung ương tuyên bố kết quả trúng cử.

Kết quả bầu cử
Quá trình kiểm phiếu đã diễn ra ngay sau khi cuộc bầu cử kết thúc vào 8 giờ tối ngày 9/5, và kéo dài cho tới khoảng 7 giờ sáng ngày 10/5. Ông Moon Jae-in đã giành được tổng cộng 13.423.800 phiếu, tương đương tỷ lệ 41%. Ứng cử viên đảng Hàn Quốc tự do Hong Jun-pyo xếp thứ hai với 7.852.849 phiếu (24%), trong khi ứng cử viên Đảng vì Nhân dân Ahn Cheol-soo chỉ đạt được 6.998.342 phiếu bầu (21,4%). Ứng cử viên đảng Chính nghĩa Yoo Seung-min giành được 2.208.771 phiếu (gần 6,8%), và ứng cử viên đảng Công lý Sim Sang-jung giành được 2.017.458 phiếu (gần 6,2%). Các ứng cử viên còn lại chỉ có tỷ lệ phiếu bầu dưới 1%.

Quá trình bầu cử Tổng thống lần thứ XIX
Cuộc bầu cử Tổng thống lần này đã diễn ra sớm hơn dự kiến do cựu Tổng thống Park Geun-hye bị Tòa án Hiến pháp luận tội và cách chức vào tháng 3. Đây là lần đầu tiên trong lịch sử Hiến pháp Hàn Quốc, một tân Tổng thống bắt đầu nhiệm kỳ làm việc mà không trải qua quá trình thành lập Ủy ban chuyển giao chính quyền để tiếp nhận quyền điều hành đất nước từ người tiền nhiệm. Sau khi nhậm chức, ông Moon đã tiến hành hoạt động đầu tiên trong vai trò Tổng thống bằng việc thực hiện quyền chỉ huy quân đội. Tân Tổng thống đã nghe Chủ tịch Hội đồng tham mưu trưởng liên quân Hàn Quốc Lee Sun-jin báo cáo về các động thái của Bắc Triều Tiên và chỉ thị quân đội đối phó sẵn sàng với mọi tình huống
Như vậy là thời kỳ rối ren của chính trường Hàn Quốc, bắt đầu từ vụ bê bối Choi Soon-sil cho tới vụ luận tội cựu Tổng thống Park Geun-hye, đã chấm dứt. Vị trí Tổng thống đã bị trống kể từ sau khi Quốc hội Hàn Quốc đề xuất Tòa án Hiến pháp xét xử luận tội Tổng thống Park Geun-hye vào ngày 9/12 năm ngoái. Vào hôm 10/3, Tòa án Hiến pháp đã ra phán quyết luận tội và bãi nhiệm Tổng thống Park Geun-hye. Quyền Tổng thống Hwang Kyo-ahn sau đó đã chỉ định ngày bầu cử Tổng thống là ngày 9/5, bắt đầu hoạt động chuẩn bị bầu cử Tổng thống sớm.

Cục diện cuộc bầu cử Tổng thống
Cuộc bầu cử lần này có số ứng cử viên cao kỷ lục với tổng cộng 15 ứng cử viên đăng ký tranh cử, bao gồm năm ứng cử viên từ các chính đảng. Sau vụ luận tội cựu Tổng thống Park Geun-hye, nội bộ phe bảo thủ rơi vào chia rẽ, khiến cục diện tranh cử nghiêng hẳn về phe đối lập và là cuộc đọ sức giữa các ứng cử viên phe đối lập. Ứng cử viên đảng Dân chủ đồng hành Moon Jae-in ngay từ đầu đã luôn giữ vững vị trí số một, với tỷ lệ ủng hộ của cử tri luôn ở mức giữa 30% và 40%. Thời kỳ đầu, ứng cử viên Đảng vì Nhân dân Ahn Cheol-soo đã có một màn rượt đuổi khá gay cấn với ông Moon Jae-in. Tỷ lệ ủng hộ của cử tri đối với ông Ahn liên tục tăng kể từ khi ông này được bầu làm ứng cử viên chính thức của Đảng vì Nhân dân, và có lúc còn nằm trong phạm vi sai số với ông Moon. Nhiều cử tri có khuynh hướng bảo thủ không mấy thiện cảm với ông Moon Jae-in đã quay sang ủng hộ cho ông Ahn Cheol-soo. Tuy nhiên, ứng cử viên đảng Hàn Quốc tự do Hong Jun-pyo sau đó lại bất ngờ nổi lên như một biến số mới. Tỷ lệ ủng hộ đối với ông Hong xuất phát chỉ ở mức một con số, sau đó tăng dần nhờ những nỗ lực quy tụ sự ủng hộ của tầng lớp cử tri bảo thủ. Điều này khiến tỷ lệ ủng hộ dành cho ông Ahn giảm đột ngột, và ông này phải cạnh tranh quyết liệt để giành vị trí số hai với ứng cử viên Hong. Rốt cuộc, ông Moon Jae-in đã đắc cử Tổng thống, và ông Hong Jun-pyo đã lội ngược dòng giành vị trí thứ hai.

Chặng đường phía trước của tân Tổng thống
Vốn từng là bạn và là Chánh Văn phòng Phủ Tổng thống của cố Tổng thống Roh Moo-hyun, ông Moon nay đã trở thành tân Tổng thống Hàn Quốc. Nhiều ý kiến cho rằng con đường chính trị sắp tới của ông sẽ còn nhiều gian nan với vô số những bài toán nan giải. Đảng Dân chủ đồng hành, nay đã trở thành đảng cầm quyền, chỉ chiếm 120 ghế tại Quốc hội, chưa đủ quá bán số ghế là 150 ghế. Theo Luật Quốc hội sửa đổi, ngay cả đảng chiếm số ghế nhiều nhất tại Quốc hội cũng không thể đơn phương thông qua các dự thảo luật. Theo đó, đảng Dân chủ đồng hành sẽ rất cần sự hợp tác của các đảng đối lập khác để có thể giải quyết các bài toán trong quan trọng điều hành quốc gia.

Bài toán đặt ra đầu tiên với tân Tổng thống Moon Jae-in chính là đoàn kết toàn dân. Mặc dù ông Moon đã đắc cử với số phiếu lớn, những người phản đối ông vẫn chiếm tới gần 60%. Ông Moon cam kết sẽ trở thành một Tổng thống có thể đoàn kết toàn dân, nhưng điều này trên thực tế là không hề dễ dàng. An ninh được cho là vấn đề cấp thiết nhất hiện nay của Hàn Quốc. Tình hình an ninh đang diễn biến khá phức tạp bởi uy hiếp hạt nhân, tên lửa từ Bắc Triều Tiên, các biện pháp gây sức ép của Mỹ với miền Bắc và sự trả đũa của Trung Quốc liên quan tới việc Seoul triển khai tổ hợp tên lửa đánh chặn tầm trung cao (THAAD). Ông Moon từng tuyên bố sẽ thuyết phục Mỹ, Trung Quốc và Bắc Triều Tiên giải quyết vấn đề miền Bắc trên nền tảng quan hệ đồng minh Hàn-Mỹ. Ông này theo đuổi phương châm đối thoại thay vì đối đầu với miền Bắc. Tân Tổng thống Hàn Quốc cũng phải đối diện với một nhiệm vụ khó khăn khác là đưa Hàn Quốc vượt qua làn sóng bảo hộ mậu dịch đang dâng cao, duy trì đà hồi phục cho nền kinh tế trong nước. Mỹ hiện đang gia tăng sức ép về thương mại với Hàn Quốc bằng cách đánh thuế chống bán phá giá với các sản phẩm của Hàn Quốc, và đặc biệt là để ngỏ khả năng tái đàm phán Hiệp định thương mại tự do (FTA) Hàn-Mỹ. Bên cạnh đó, việc Trung Quốc trả đũa liên quan tới THAAD cũng là một vấn đề khó giải quyết trong một sớm một chiều. Tổng thống Moon từng giữ lập trường khá mơ hồ về việc triển khai THAAD, chỉ cho rằng phải giành sự quyết định về vấn đề này cho Chính phủ nhiệm kỳ mới. Giới chuyên gia cũng đánh giá việc tạo công ăn việc làm đảm bảo cả về chất và lượng theo cam kết của ông Moon trong quá trình tranh cử cũng là điều không dễ dàng. Người dân Hàn Quốc đang rất kỳ vọng tân Tổng thống sẽ có thể vượt qua được những khó khăn nói trên, xây dựng một đất nước Hàn Quốc hoàn toàn đổi mới.