Chính phủ Hàn Quốc hôm 29/12/2014 đã chính thức đề xuất Bắc Triều Tiên tổ chức đối thoại vào tháng 1 năm 2015, tại Seoul, Bình Nhưỡng hoặc một nước thứ ba nào đó để trao đổi về những vấn đề hai bên cùng quan tâm. Với động thái này của Seoul, nhiều ý kiến kỳ vọng sẽ có tiến triển mới trong cải thiện quan hệ liên Triều. Tuy nhiên, nhiều người cũng dự đoán Bình Nhưỡng sẽ không dễ dàng gì chấp thuận đề xuất này.

Đề xuất đối thoại

Đề xuất của Seoul đã được gửi dưới danh nghĩa Bộ trưởng Thống nhất Hàn Quốc Ryu Gil-jae dưới tư cách là Phó Chủ tịch Ủy ban chuẩn bị thống nhất trực thuộc Tổng thống Hàn Quốc đến Bí thư đảng Lao động, kiêm Bộ trưởng Mặt trận Thống nhất Bắc Triều Tiên Kim Yang-gon. Hàn Quốc kỳ vọng nếu cuộc gặp được tổ chức sẽ là cơ hội để hai miền Nam-Bắc có thể nhất trí trước Tết Nguyên đán 2015 về tổ chức cuộc đoàn tụ gia đình bị ly tán do chiến tranh Triều Tiên. Bộ trưởng Ryu nhấn mạnh lập trường của Chính phủ Hàn Quốc là sẽ trao đổi với miền Bắc tất cả các vấn đề hai bên cùng quan tâm nếu cuộc gặp diễn ra, bao gồm cả bãi bỏ Lệnh cấm vận kinh tế 24/5 của Seoul đối với Bình Nhưỡng hay việc nối lại chương trình du lịch núi Geumgang. Lệnh cấm vận kinh tế Bắc Triều Tiên 24/5 được Chính phủ Tổng thống Lee Myung-bak ban hành ngày 24/5/2010 nhằm đáp trả vụ miền Bắc đánh chìm tuần dương hạm Cheonan của Hàn Quốc vào ngày 26/3 ùng nm này. Theo đó, Hàn Quốc ngừng toàn bộ các dự án giao lưu, hợp tác kinh tế với miền Bắc, ngoại trừ các hoạt động tại khu công nghiệp liên Triều Gaesung. Còn chương trình du lịch núi Geumgang bắt đầu vào năm 1998 và đã thu hút đến 1,93 triệu người trước khi bị ngừng sau vụ lính gác Bắc Triều Tiên bắn chết một nữ du khách Hàn Quốc vào tháng 7 năm 2008. Đây là hai trong nhiều vấn đề nổi trội được cho là bài toán cần giải quyết trước tiên trên con đường cải thiện quan hệ liên Triều.

Bối cảnh

Bộ trưởng Thống nhất Hàn Quốc Ryu Gil-jae nhấn mạnh bối cảnh Seoul đưa ra đề xuất đối thoại liên Triều là năm 2015 cũng là kỷ niệm 70 năm Quốc khánh Hàn Quốc. Ông nhấn mạnh giờ là thời điểm hai miền phải cùng nỗ lực để hướng đến thời đại thống nhất bán đảo, chấm dứt tình trạng bị chia cắt. Ông Ryu cho biết việc gửi công văn dưới danh nghĩa Ủy ban chuẩn bị thống nhất là nhằm giải thích và kêu gọi miền Bắc cùng xúc tiến các hoạt động chuẩn bị cho thống nhất bán đảo. Động thái Chính phủ đề xuất đối thoại với Bắc Triều Tiên ngay trước thềm năm 2015 được cho là đã thể hiện ý chí và mong muốn cải thiện quan hệ liên Triều trong năm mới. Hiện, Chính phủ đang dự kiến nếu Bình Nhưỡng chấp thuận đề xuất này thì sẽ cử phái đoàn đứng đầu là Bộ trưởng Thống nhất Ryu Gil-jae và kỳ vọng miền Bắc sẽ cử đại diện là Bí thư đảng Lao động, kiêm Bộ trưởng Mặt trận Thống nhất Kim Yang-gon.

Ý nghĩa và dự đoán

Nếu được tổ chức thì đây sẽ là hội đàm cấp Bộ trưởng liên Triều đầu tiên kể từ sau cuộc gặp thượng đỉnh tại Seoul lần cuối vào năm 2007. Tuy nhiên, phản ứng của Bắc Triều Tiên trước đề xuất này vẫn còn là một dấu hỏi. Trên khía cạnh tích cực, năm 2015 là năm mãn tang (ba năm) cố Chủ tịch Bắc Triều Tiên Kim Jong-il, đánh dấu thời đại thống trị của nhà lãnh đạo đương nhiệm Kim Jong-un, cũng đồng thời tròn 15 năm ngày hai miền đưa ra Tuyên bố chung liên Triều 15/6, nên rất có thể miền Bắc cũng sẽ tích cực hơn trong cải thiện quan hệ với miền Nam. Ngược lại, cũng có ý kiến cho rằng chính vì được đưa ra dưới danh nghĩa đề xuất của Ủy ban chuẩn bị thống nhất nên cuộc gặp liên Triều này chưa chắc đã thành hiện thực do phía miền Bắc vẫn thường tỏ thái độ không mấy thiện cảm với ủy ban này. Trên thực tế, chỉ một ngày sau khi đề xuất này được đưa ra, hôm 30/12, báo Lao động Bắc Triều Tiên, cơ quan ngôn luận của đảng Lao động Bắc Triều Tiên, đã có bài viết phỉ báng hoạt động của ủy ban này, cụ thể là việc xúc tiến xây dựng hiến chương thống nhất. Bài báo chỉ trích Hàn Quốc thành lập Ủy ban chuẩn bị thống nhất nhằm mục đích kích động đối đầu giữa hai miền, đồng thời nhấn mạnh thống nhất thể chế hai bên là điều không tưởng.