Bộ Thống nhất Hàn Quốc hôm 16/9, một ngày trước kỷ niệm tròn một năm khu công nghiệp liên Triều Gaesung được trở lại hoạt động bình thường, đã ra thông cáo với nội dung hối thúc Bắc Triều Tiên có thái độ tích cực hơn đối với những bàn thảo liên Triều về ba vấn đề đi lại, viễn thông và hải quan tại khu này. Trước đó, năm 2013, do miền Bắc rút người lao động khỏi khu này mà hoạt động của khu đã bị gián đoạn suốt 160 ngày, đến ngày 16/9 mới trở lại hoạt động bình thường. Các hoạt động sản xuất hiện nay đã hồi phục lại như trước khi bị ngừng nhưng phát triển chưa đạt mức chỉ tiêu đã đề ra.

Lập trường của Bộ Thống nhất Hàn Quốc

Bộ Thống nhất Hàn Quốc ra thông cáo với nội dung tất cả các điều kiện về đi lại hàng ngày hay kết nối đường dây internet tại khu này đều đã sẵn sàng, chỉ còn chờ hai miền Nam-Bắc nhất trí về thời điểm thực hiện và hối thúc miền Bắc trên vấn đề này. Sau khi khu công nghiệp liên Triều Gaesung nối lại hoạt động bình thường vào tháng 9 năm 2013, Seoul và Bình Nhưỡng đã nhất trí việc cho phép ra vào khu này hàng ngày và lắp đặt internet tại đây. Tuy nhiên, tất cả những thỏa thuận này đến nay vẫn chưa có dấu hiệu sẽ sớm được thực hiện. Đối với việc kiểm tra ra vào hàng ngày tại khu này sử dụng hệ thống nhận dạng bằng sóng vô tuyến (RFID), hệ thống kiểm soát ra vào nhờ sử dụng thẻ RFID, hai miền đã tiến hành thí điểm vào tháng 1 năm 2014. Đồng thời, hai bên cũng đạt được nhất trí về lắp đặt trang thiết bị liên quan đến cung cấp mạng internet tại đây. Tuy nhiên, từ sau khi Hàn Quốc và Mỹ tiến hành tập trận quân sự chung vào tháng 2 vừa qua, thái độ của miền Bắc đã chuyển sang hướng bất hợp tác khiến những cam kết này chưa đạt được tiến triển gì mới. Nếu hệ thống nhận dạng bằng sóng vô tuyến (RFID) được đưa vào áp dụng sẽ giải quyết được vấn đề bất tiện hiện nay là người làm việc tại khu Gaesung mỗi ngày đều phải xin phép ra vào khu này và chỉ được cho phép một lần. Bộ Thống nhất Hàn Quốc nhấn mạnh hai miền có nhiệm vụ cải thiện các vấn đề gồm đi lại, viễn thông và hải quan, thu hút các doanh nghiệp nước ngoài, cải thiện các chế độ về lương bổng và điều kiện làm việc cho người lao động tại khu Gaesung. Seoul hôm 11/9 đã gửi fax cho Bình Nhưỡng đề xuất lại việc tổ chức cuộc họp tiểu ban về vấn đề đi lại, viễn thông và hải quan thuộc Ủy ban chung liên Triều tại khu công nghiệp Gaesung.

Những nhiệm vụ cần làm một năm sau khi khu công nghiệp trở lại hoạt động

Bất chấp việc đã ngừng hoạt động trong khoảng 160 ngày, khu công nghiệp liên Triều Gaesung sau khi quay lại hoạt động bình thường ngày 16/9/2013 đã ngay lập tức có những bước tiến đáng kể. Giá trị sản lượng trung bình một tháng của khu này, năm 2012 vốn đạt xấp xỉ 4 triệu USD. Đến tháng 10 năm 2013 đã tăng lại đến 3,81 triệu USD và đến tháng 3 năm 2014 đã là 4,193 triệu USD. Hiện ở khu này có khoảng 53.000 người lao động Bắc Triều Tiên, và 125 cơ sở, nhà máy, tăng hai cơ sở so với trước khi bị gián đoạn hoạt động. Tuy nhiên, nếu xét đến mục tiêu phát triển mà hai miền đặt ra vào thời điểm khu này trở lại hoạt động bình thường thì có thể nói những kết quả này còn khá nghèo nàn. Mục tiêu là “bình thường hóa phát triển”, phát triển khu công nghiệp liên Triều Gaesung vượt mức trước khi hoạt động của khu bị gián đoạn. Nội dung trọng tâm ở đây là giải quyết ba vấn đề về đi lại, viễn thông và hải quan, thúc đẩy quốc tế hóa khu công nghiệp và cải thiện chế độ ra vào và lưu lại khu. Trong một khoảng thời gian sau khi mới trở lại hoạt động, Seoul và Bình Nhưỡng đã rất tích cực trong các bàn thảo liên quan đến khu này, khiến người ta kỳ vọng Gaesung sẽ vận hành suôn sẻ đạt được mức phát triển như kỳ vọng. Việc xây dựng liên quan đến hệ thống nhận dạng bằng sóng vô tuyến (RFID) hoàn tất và vấn đề lắp đặt mạng internet tại đây cũng được hai bên đồng thuận. Bên cạnh đó, Ủy ban trọng tài thương mại khu công nghiệp liên Triều Gaesung, ủy ban có vai trò phân xử các tranh chấp về luật pháp phát sinh tại khu công nghiệp này, cũng được thành lập và đã có cuộc họp đầu tiên vào tháng 3/2014. Khoảng 20 doanh nghiệp từ các nước như Mỹ, Đức, Trung Quốc và Nga tỏ ý quan tâm đến khu công nghiệp liên Triều Gaesung và đã gợi ý với Chính phủ Hàn Quốc về đầu tư vào khu công nghiệp này. Mới đây, Trung tâm hỗ trợ nhà đầu tư nước ngoài trực thuộc Quỹ hỗ trợ khu công nghiệp liên Triều Gaesung (KIDMAC) cũng đã được khánh thành. Trung tâm có nhiệm vụ cung cấp dịch vụ trọn gói cho các doanh nghiệp nước ngoài có ý định tiến vào khu công nghiệp liên Triều Gaesung, đồng thời tìm kiếm những nhà đầu tư tiềm năng trong các doanh nghiệp hiện đang đầu tư tại Hàn Quốc. Tuy nhiên, tất cả những tín hiệu lạc quan về phát triển đó đã trở nên mờ nhạt, không đạt thêm được tiến triển gì do Bắc Triều Tiên phản đối các cuộc tập trận chung liên quân Hàn-Mỹ hồi tháng 2 vừa qua. Nhiều ý kiến cho rằng khu công nghiệp liên Triều Gaesung sẽ không thể phát triển vượt bậc nếu hai miền Nam-Bắc không gỡ bỏ được những rào cản về chính trị.