Trong hồ sơ truy tố của Viện Kiểm sát được tiết lộ vào ngày 9/3 về vụ cưỡng chế trục xuất hai thuyền viên Bắc Triều Tiên năm 2019 cho thấy các cựu quan chức Phủ Tổng thống và Cơ quan tình báo quốc gia (NIS) đã hạ lệnh cho cấp dưới về việc cưỡng chế trục xuất ngay từ trước khi bắt giữ tàu cá của Bắc Triều Tiên. 

Viện Kiểm sát cho rằng việc Phủ Tổng thống và NIS xem xét cưỡng chế trục xuất một cách vội vàng trong khi chưa hề có căn cứ pháp lý thỏa đáng nào là một hành động mang ý đồ chính trị.

Vào thời điểm đó, Chính phủ cựu Tổng thống Moon Jae-in đang nỗ lực trên nhiều phương diện nhằm cải thiện quan hệ liên Triều, đang bị đóng băng nhanh chóng sau khi đàm phán Mỹ-Triều tại Hà Nội năm 2019 bị thất bại. Do vậy, có thể Chính phủ coi việc trao trả thuyền viên tàu cá miền Bắc là cơ hội thể hiện sự tôn trọng đối với chính quyền Bình Nhưỡng, nỗ lực vì sự hòa giải và hợp tác liên Triều.

Quyết định trục xuất đã được đưa ra trong cuộc họp do cựu Chánh Văn phòng Tổng thống Noh Young-min chủ trì, không phải cuộc họp của Hội đồng an ninh quốc gia hay cuộc họp Bộ trưởng liên quan tới an ninh như thông thường, cho thấy Chính phủ muốn khép lại vụ việc này nhanh nhất có thể, xét tới lịch trình tháp tùng cựu Tổng thống Moon trong chuyến công du nước ngoài của cựu Chánh Văn phòng an ninh quốc gia Chung Eui-yong và lịch trình thanh tra tại Quốc hội đối với cựu Giám đốc NIS Suh Hoon.

Trong hồ sơ truy tố của Viện Kiểm sát còn nêu rõ quá trình mà cựu Chánh Văn phòng Chung và cựu Giám đốc Suh bất chấp sự phản đối của cấp dưới để cưỡng chế trục xuất thuyền viên tàu cá Bắc Triều Tiên.

Vào chiều ngày 3/11 năm 2019, sau khi nhận báo cáo rằng các thuyền viên tàu cá miền Bắc đã tự thú về hành vi phạm tội nghiêm trọng, sát hại 16 thuyền viên khác trên tàu, ông Suh đã tỏ ý cứ thế trục xuất những tội phạm nguy hiểm.

Rạng sáng ngày hôm sau, ông gọi điện cho cựu Phó Giám đốc NIS Kim Joon-hwan và nói rằng những kẻ đã giết 16 thuyền viên trên cùng chiếc tàu đã tới Hàn Quốc là để được xin cứu sống khỏi Chính phủ miền Bắc chứ không có ý định quy hàng miền Nam từ đầu. NIS phải nêu ra ý kiến trục xuất họ trong báo cáo điều tra chung, dù có ý kiến phản đối đi chăng nữa.

Trong cuộc họp ngày 4/11 do cựu Chánh Văn phòng Noh chủ trì, Thư ký Pháp vụ thuộc Phủ Tổng thống nêu ra lập trường rằng không có căn cứ pháp lý để trục xuất, nhưng ông Noh vẫn ra kết luận sơ bộ phải trục xuất, cân nhắc tới đặc thù quan hệ liên Triều. Sau đó, ông Noh ra chỉ thị cho Thư ký Pháp vụ xem xét thêm về mặt pháp lý để hợp lý hóa việc cưỡng chế trục xuất một cách nhanh chóng trong buổi chiều cùng ngày, và báo cáo lên cựu Chánh Văn phòng Chung Eui-yong. Các văn bản liên quan được soạn thảo trong quá trình này cũng được chỉnh sửa theo hướng trục xuất thuyền viên miền Bắc.

Trong báo cáo kết quả điều tra chung, cụm từ "quy hàng" hay "tỏ ý định quy hàng" đều bị xóa bỏ hết. Quá trình điều tra chung đã được khép lại một cách vội vàng theo chỉ thị từ cấp trên, thậm chí việc điều tra bằng máy phát hiện nói dối cũng không được thực hiện như quy trình thông thường.

Cuối cùng, Chính phủ Hàn Quốc thời điểm đó đã áp giải hai thuyền viên này tới làng đình chiến Bàn Môn Điếm, nhưng lừa họ là "chuyển đến nơi khác" để khiến họ an tâm. Sau khi biết được việc bị trục xuất, các thuyền viên này đã phản kháng quyết liệt.

Cựu Chánh Văn phòng an ninh quốc gia Chung Eui-yong, người đóng vai trò chỉ huy cao nhất trong quyết định trục xuất thuyền viên Bắc Triều Tiên, chỉ nghe báo cáo bằng miệng trong toàn bộ quá tình trục xuất tại Trung tâm quản lý khủng hoảng quốc gia, sau đó theo dõi quá trình trục xuất tại Bàn Môn Điếm thông qua cuộc gọi video bằng điện thoại di động với một quan chức tại Khu vực an ninh chung (JSA).
   
Viện Kiểm sát chỉ ra rằng các hành vi trái phép của ông Chung đã xâm phạm tới quyền tự do thân thể và tự do thay đổi nơi cư trú của thuyền viên miền Bắc, vốn cũng được coi là người dân Hàn Quốc theo Hiến pháp. Ông Chung đã cản trở họ được nhận xét xử theo đúng luật pháp trong nước.

Trước đó, Viện Kiểm sát khu vực Trung Seoul ngày 28/2 đã truy tố tại ngoại các cựu quan chức liên quan tới vụ cưỡng chế trục xuất hai thuyền viên Bắc Triều Tiên năm 2019, gồm cựu Chánh Văn phòng an ninh quốc gia Phủ Tổng thống Chung Eui-yong, cựu Giám đốc Cơ quan tình báo quốc gia (NIS) Suh Hoon, cựu Chánh Văn phòng Phủ Tổng thống Noh Young-min, cựu Bộ trưởng Thống nhất Kim Yeon-chul.

[Photo : YONHAP News]