Giá trị đồng yen Nhật Bản đang suy yếu một cách nhanh chóng do chính sách nới lỏng định lượng tiền tệ của Chính phủ Nhật. Hiện tượng đồng yen giảm giá đang tạo đà thúc đẩy tình hình xuất khẩu của Nhật Bản. Tuy nhiên, đây cũng là một động thái khiến xuất khẩu của Hàn Quốc phải chịu cảnh điêu đứng. Vậy tại sao đồng yen lại giảm giá nhanh đến vậy và Hàn Quốc cần phải thực hiện những biện pháp đối ứng như thế nào trước tình hình này? Hôm nay, Tiến sĩ Joo Won thuộc Viện nghiên cứu kinh tế Hyundai sẽ giải thích về các vấn đề trên. Trước tiên, ông Joo sẽ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về xu hướng biến động của yen Nhật trong thời gian tới.

Tỷ giá yen-USD gần đạt mức 100 yen ăn 1 USD Tỷ giá yen-USD đã tăng đáng kể so với các loại đồng tiền khác tại thị trường ngoại tệ Tokyo vào ngày 24/4 vừa qua. Do nhu cầu đồng yen của các doanh nghiệp xuất khẩu Nhật Bản gia tăng, nên tỷ giá yen-USD đã tăng 0,1% so với một ngày trước đó, ở mức 99,58 yen, gần đạt mức 100 yen. Mốc 100 yen không mang ý nghĩa kinh tế lớn, nhưng có tác động tâm lý rằng đồng yen có thể giảm giá rất nhanh chóng. Vì vậy, một khi tỷ giá yen-USD vượt mốc 100 thì giá trị của đồng yen sẽ còn phá giá nhanh hơn, thậm chí có thể tăng đến mức 110 yen/1 USD hoặc 120 yen/1 USD. Khả năng này có vẻ chắc chắn sẽ sớm xảy ra do các ngân hàng đầu tư quốc tế đang gấp rút điều chỉnh dự báo triển vọng tăng trưởng đồng yen cho phù hợp với tình hình. Ngân hàng Goldman Sachs đã nâng tỷ giá quy đổi đồng yen, từ 95 yen ăn một đồng USD vào năm ngoái, lên mức 105 yen. Còn Ngân hàng tín dụng Thụy Sĩ cũng đang đưa ra dự báo rằng, đồng yen sẽ nhảy lên mức 105 yen sau ba tháng tới, và thậm chí có thể tăng lên đến mức 120 yen sau một năm nữa.

Kể từ sau cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu vào năm 2008, đồng yen đã tăng giá không ngừng và chỉ bắt đầu xuống giá khi Thủ tướng Shinzo Abe lên nắm quyền vào đầu tháng 11 năm ngoái. Trước đó, 1 USD đổi được 80 yen, nhưng chỉ năm tháng sau đó, tỷ giá này đã ở mức phải gần 100 yen mới đổi được 1 USD. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia lại cho rằng việc đồng yen giảm giá mới chỉ bắt đầu. Nhiều ngân hàng đầu tư thế giới đang đưa ra dự đoán triển vọng tỷ giá yen-USD sẽ đạt mức 105 yen ăn 1 USD vào cuối năm nay, và có thể xuống mức 120 yen vào năm tới. Trong khi đó, Chính phủ Nhật Bản cũng đang thực thi chính sách nới lỏng định lượng. Ông Joo giải thích:

Lý do khiến đồng yen của Nhật Bản giảm giáNgân hàng trung ương Nhật Bản gần đây đã tích cực đẩy mạnh việc cung cấp tiền tệ nhằm đạt được mục tiêu phục hồi kinh tế, đồng thời kiềm chế lạm phát ở mức 2%. Do đó, đồng yen đã giảm giá trị so với một đồng tiền chủ chốt như USD, tạo hiệu ứng đẩy tỷ giá yen-USD tăng cao. Hơn nữa, Nhật Bản cũng đã thay đổi mục tiêu quản lý tiền tệ từ lãi suất cho vay ngắn hạn (call-rate) sang dự trữ tiền tệ với đồng tiền có công hiệu mạnh (reserve base). Thông qua đó, Tokyo có kế hoạch sẽ nâng gấp đôi lượng tiền dự trữ trong vòng hai năm bằng cách phát hành tiền hàng năm với mức khoảng 70 nghìn tỷ yen. Bên cạnh đó, việc quốc gia này liên tiếp rơi vào tình trạng thâm hụt thương mại cũng là một dự báo khả năng đồng yen tiếp tục xuống giá trong thời gian tới.

Ngày 26/4 vừa qua, Ngân hàng trung ương Nhật Bản (BOJ) đã quyết định giữ nguyên chính sách tiền tệ. Tuy nhiên, vào tháng trước, cơ quan này đã tăng gấp đôi khối lượng tiền tệ để thúc đẩy ngành xuất khẩu trong nước. Động thái này được đánh giá như là một biện pháp chiến lược trong kế hoạch giảm giá đồng yen của Nhật Bản. Công ty ô tô Mitsubishi dự kiến sẽ đạt được lợi nhuận ròng tăng 59% so với một năm trước. Còn nhà sản xuất ô tô Toyota thì đang ấp ủ hy vọng có được nguồn doanh thu cao nhất trong vòng năm năm trở lại đây. Các doanh nghiệp Nhật Bản vốn từ lâu đã phải chấp nhận khả năng cạnh tranh thấp trong thị trường toàn cầu do đồng yen mạnh, giờ đang được tiếp thêm động lực để có được vị thế mới trong cuộc chiến cạnh tranh về giá cả. Do đó, Hàn Quốc - một nước có mối quan hệ kinh tế chặt chẽ với Nhật Bản cũng không tránh khỏi những ảnh hưởng từ việc đồng yen mất giá. Tiến sĩ Joo Won cho biết:

Đồng yen Nhật mất giá ảnh hưởng đến nền kinh tế Hàn QuốcViệc đồng yen giảm giá trị có một số điểm tốt. Chẳng hạn, một số doanh nghiệp Hàn Quốc sẽ phải trả ít chi phí hơn cho việc nhập khẩu vật liệu và máy móc. Tuy nhiên, xét một cách tổng thể, tình hình xuất khẩu của Hàn Quốc sẽ trở nên khó khăn hơn do khả năng cạnh tranh về giá cả sẽ bị suy yếu. Phân tích của Viện nghiên cứu kinh tế Hyundai cho thấy, khi tỷ giá đồng yen-USD đạt mức 100 yen ăn 1 USD thì tổng kim ngạch xuất khẩu Hàn Quốc sẽ giảm 3,4%, còn khi tỷ giá này tăng đến mức 110 yen ăn 1 USD thì tổng kim ngạch xuất khẩu của Hàn Quốc sẽ giảm 11,4%. Theo dự kiến, các ngành công nghiệp của Hàn Quốc vốn đang phải cạnh tranh với Nhật Bản sẽ phải chịu tác động nặng nề. Chẳng hạn như khi tỷ giá yen-USD đạt mức 100 yen ăn 1 USD thì xuất khẩu của các ngành sẽ suy giảm như sau : ngành thép 4,8%, hóa dầu 4,1%, máy móc 3,4%, công nghiệp ô tô 2,5% và công nghệ thông tin là 3,2%.

Tỷ trọng nhập khẩu từ Nhật Bản chiếm đến 12,4% tổng khối lượng nhập khẩu của Hàn Quốc. Do đó, việc giảm giá vật liệu và linh kiện nhập khẩu từ Nhật Bản chắc chắn sẽ mang lại lợi ích cho nền kinh tế Hàn Quốc. Tuy nhiên, nếu xét trên phương diện xuất khẩu tổng thể ra thị trường thế giới thì tình hình lại khác. Hiện nay, trên thị trường toàn cầu, 49 mặt hàng của Hàn Quốc đang phải cạnh tranh với Nhật Bản, mà những mặt hàng này lại chiếm hơn 51% tổng khối lượng xuất khẩu của Hàn Quốc. Hơn một nửa số lượng mặt hàng này đã có dấu hiệu suy giảm về khối lượng xuất khẩu so với năm ngoái. Ví dụ như, chỉ trong ba tháng đầu năm, xuất khẩu thép của Nhật Bản đã gia tăng 10%, trong khi xuất khẩu thép của Hàn Quốc lại giảm 11,3%. Không những thế, nếu đồng yen tăng lên đến mức 120 yen cho mỗi USD, thì tất cả các mặt hàng xuất khẩu của Hàn Quốc chắc chắn sẽ phải chịu thiệt hại đáng kể. Do vậy, Hàn Quốc đang gấp rút đưa ra các biện pháp đối phó với sự giảm giá không ngừng của tiền tệ Nhật Bản. Ông Joo nhận định:

Biện pháp đối phó của Hàn Quốc trước sự giảm giá không ngừng của đồng yen NhậtSự suy yếu đồng yen do chính sách nới lỏng định lượng của Nhật Bản đã làm giảm khả năng cạnh tranh của xuất khẩu Hàn Quốc. Do đó, Chính phủ Hàn Quốc cần phải thận trọng xem xét các định hướng chính sách tiền tệ quốc gia và giảm thiểu những bất ổn trong thị trường ngoại hối. Sự biến động của đồng yen Nhật đã gây khó khăn cho các doanh nghiệp Hàn Quốc trong việc lập kế hoạch sản xuất và đầu tư. Vì vậy, cơ quan tài chính Hàn Quốc cần phải có các biện pháp ngăn chặn sự thay đổi đột ngột của tỷ giá won-USD thông qua chính sách ổn định và điều chỉnh vi mô đối với thị trường ngoại hối. Thêm vào đó, Seoul cũng cần phải có tầm nhìn dài hạn. Doanh nghiệp xuất khẩu của Hàn Quốc vốn vẫn phụ thuộc khá nhiều vào khả năng cạnh tranh giá bán sản phẩm trên thị trường toàn cầu. Do đó, họ cần phải đa dạng hóa thị trường xuất khẩu và tăng cường khả năng cạnh tranh của mình trong các khu vực phi giá cả, chẳng hạn như phát triển công nghệ, giá trị thương hiệu và tiếp thị.

Có một ngành công nghiệp của Hàn Quốc vẫn tránh được cơn bão tố của việc đồng yen mất giá. Đó là ngành sản xuất các thiết bị gia dụng của Hàn Quốc - lĩnh vực đang có khả năng cạnh tranh số một trên thị trường thế giới. Do đó, nếu Seoul ổn định tốt thị trường ngoại hối và doanh nghiệp Hàn Quốc nâng cao được hơn nữa khả năng cạnh tranh của mình trong bối cảnh thị trường xuất khẩu khắc nghiệt như hiện nay, thì việc đồng yen Nhật giảm giá có thể sẽ trở thành một cơ hội mới cho nền kinh tế Hàn Quốc.