Trong Hội nghị thượng đỉnh Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) tổ chức ngày 24/4 vừa qua tại thủ đô Jakarta (Indonesia), lãnh đạo các nước ASEAN đã nhất trí 5 hạng mục về vấn đề Myanmar. Đó là chấm dứt ngay lập tức hành vi bạo lực và kiềm chế các bên, đối thoại mang tính xây dựng giữa tất cả các bên nhằm tìm kiếm giải pháp hòa bình vì người dân, Chủ tịch và Tổng thư ký ASEAN sẽ đứng ra làm đặc phái viên hòa giải đối thoại, cung cấp viện trợ nhân đạo và cử phái đoàn đến Myanmar. 

Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng ASEAN cần phải có những hành động thực tế nếu muốn nội dung thỏa thuận trên có ý nghĩa.  

Truyền thông quốc tế ngày 26/4 đưa tin Phó Giám đốc khu vực châu Á của Tổ chức Theo dõi nhân quyền (HRW) Phil Robertson chỉ ra rằng nội dung thỏa thuận về vấn đề Myanmar của ASEAN không có một lịch trình rõ ràng để triển khai thực tế, bày tỏ lo ngại và kêu gọi các bên cần cân nhắc đến điểm yếu trong các thỏa thuận này. Qua đó, ông Robertson hối thúc ASEAN cần nhanh chóng đưa ra lịch trình cụ thể, thể hiện quyết tâm thực hiện cam kết.

Trên trang Twitter cá nhân, Báo cáo viên đặc biệt của Liên hợp quốc về tình hình nhân quyền tại Myanmar Tom Andrews nhấn mạnh kết quả của Hội nghị thượng đỉnh ASEAN không phải chỉ là kết luận trên giấy mà còn sẽ được thể hiện qua tình hình ở Myanmar. Ông Andrews muốn theo dõi kết quả thực tế của hội nghị trong quá trình làm việc với đặc phái viên ASEAN.

Chủ tịch Tổ chức các nghị sĩ Đông Nam Á về nhân quyền (APHR) Charles Santiago nhấn mạnh các thỏa thuận của Hội nghị thượng đỉnh ASEAN cần được thực hiện khẩn cấp.

Trước đó, người phát ngôn kiêm Bộ trưởng Hợp tác quốc tế của Chính phủ thống nhất quốc gia (NUG) mới thành lập của Myanmar, tiến sĩ Sasa đã đưa ra một tuyên bố ngay sau hội nghị. Ông Sasa hoan nghênh các nội dung trong thỏa thuận, bày tỏ mong đợi sự can thiệp của Tổng thư ký ASEAN, mong rằng ASEAN sẽ thực hiện các biện pháp bổ sung liên quan quyết định lần này và giải quyết vấn đề một cách dứt khoát.

Về vấn đề này, trong một tuyên bố, APHR đề xuất ASEAN nên cử phái đoàn bao gồm đặc phái viên của Liên hợp quốc và các nhà ngoại giao giàu kinh nghiệm trong khu vực đến Myanmar.