Tờ Bưu điện Hoa Nam buổi sáng (SCMP) của Hong Kong ngày 30/4 đưa tin Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc Ngụy Phượng Hòa ngày 26/4 đã thăm Hà Nội, hội đàm với Tổng bí thư đảng Cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng và Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc, hai nhân vật đứng đầu trong hàng ngũ lãnh đạo Việt Nam. 

Ông Ngụy Phượng Hòa là quan chức cấp cao đầu tiên của Trung Quốc thăm Hà Nội kể từ sau khi Việt Nam cải tổ quyền lực từ cuối tháng 1 tới đầu tháng 4 vừa qua.

Đảng Cộng sản Việt Nam đã tổ chức hội nghị của Ban chấp hành trung ương đảng vào ngày 31/1, bầu Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng tái đắc cử. Sau đó, nước này tổ chức tiếp kỳ họp Quốc hội vào ngày 4/4, bầu Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc giữ chức Chủ tịch nước.

Theo SCMP, Bộ Quốc phòng Trung Quốc công bố rằng trong các cuộc hội đàm trên, hai nước đã cam kết hợp tác chặt chẽ hơn nữa, nhằm đẩy mạnh quan hệ về mặt quân sự, quản lý tranh chấp tại vùng biển Hoa Nam (Việt Nam gọi là biển Đông).

Chủ tịch Nguyễn Xuân Phúc đã phát biểu rằng Việt Nam luôn đề cao cảnh giác với bất cứ ý đồ gì làm tổn hại quan hệ song phương, và sẽ không đứng về phe quốc gia nào chống lại Trung Quốc. Tuy nhiên, truyền thông Việt Nam lại không giới thiệu nội dung này.

Thông tấn xã Việt Nam (VNA) đưa tin Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng đã nhấn mạnh về việc hai nước phải nỗ lực hơn nữa để duy trì môi trường hợp tác, hòa bình, trên nền tảng tôn trọng quyền lợi hợp pháp của nhau, vì hòa bình, an toàn, hợp tác khu vực và thế giới.

Trong khi đó, Chủ tịch Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh về quan hệ hợp tác toàn diện chiến lược giữa hai nước, phải đẩy mạnh hợp tác giữa tổ chức chính trị của quân đội hai bên, nhằm ngăn chặn các thế lực thù địch gây tổn hại tới quan hệ song phương, tăng cường trao đổi dựa trên nền tảng hữu nghị, truyền thống giữa hai nước.

Về điều này, giáo sư Trương Minh Lượng thuộc Đại học Tế Nam, Quảng Châu, một chuyên gia về vấn đề Đông Nam Á, phân tích sự khác biệt trong nội dung đưa tin của truyền thông Việt Nam đã phản ánh sự cân nhắc của giới chức lãnh đạo nước này. Việt Nam một mặt muốn làm "vừa lòng" Trung Quốc, mặt khác lại có lập trường gần hơn với Mỹ về vấn đề chủ quyền lãnh thổ trên biển Đông.

Tiến sỹ Lê Hồng Hiệp, nghiên cứu viên cao cấp tại Viện Nghiên cứu Đông Nam Á Singapore (ISEAS), phân tích dù thay đổi bộ máy lãnh đạo, Chính phủ Việt Nam vẫn giữ nguyên đường lối chính sách ngoại giao. Việt Nam mong muốn quan hệ ổn định, hòa bình với Trung Quốc, nhưng mặt khác muốn tách bạch với vấn đề tranh chấp trên biển Đông.

Trong khi căng thẳng Mỹ-Trung đang dâng cao, Việt Nam vẫn đang nỗ lực để tăng cường mối quan hệ sâu sắc hơn với Washington. Điều này có thể kích động Bắc Kinh, nhưng nước này không còn lựa chọn nào khác trong bối cảnh Trung Quốc vẫn tiếp diễn các hành vi hung hăng trên vùng biển tranh chấp giữa hai bên.

Trung Quốc hiện đang tuyên bố chủ quyền với khoảng 90% biển Đông, làm dấy lên mâu thuẫn với nhiều quốc gia láng giềng như Việt Nam, Philippines, Đài Loan, Malaysia, Brunei.