Tòa án khu vực Trung Seoul ngày 7/6 đã quyết định bác đơn kiện tập thể của 85 người gồm nạn nhân bị cưỡng ép lao động thời chiến và gia quyến, đòi 16 công ty Nhật Bản, trong đó có công ty thép Nippon & kim loại Sumitomo, công ty Hóa học Nissan, công ty khai thác kim loại Sumitomo, bồi thường thiệt hại. Tòa án yêu cầu nguyên đơn phải chịu toàn bộ chi phí kiện tụng.

Hội đồng xét xử giải thích không thể coi quyền yêu sách của công dân Hàn Quốc với Chính phủ hoặc người dân Nhật Bản đã chấm dứt hiệu lực theo Hiệp định về quyền yêu sách Hàn-Nhật năm 1965. Tuy nhiên, quyền đòi bồi thường thiệt hại của các nạn nhân bị cưỡng ép lao động thời chiến thuộc phạm vi áp dụng của hiệp định này, nên các nạn nhân không thể khởi kiện để đòi quyền lợi.

Hội đồng xét xử dẫn Điều 27 Công ước Viên về quan hệ ngoại giao, cho rằng không thể lấy lý do luật pháp trong nước công nhận về tính bất hợp pháp của chế độ đô hộ thực dân mà không thực hiện Hiệp định về quyền yêu sách Hàn-Nhật, một thỏa thuận pháp lý trong đó hai nước đã nhất trí bồi thường một cách nhất quán cho các nạn nhân. Hàn Quốc bị ràng buộc bởi Hiệp định này xét về mặt luật pháp quốc tế. Do vậy, nếu Tòa án chấp nhận xét xử vụ kiện thì sẽ có thể dẫn tới hậu quả là vi phạm luật pháp quốc tế. Thậm chí nếu Tòa án xét xử, ra phán quyết, rồi cưỡng chế thực thi bản án thì sẽ xâm hại tới một nguyên tắc lớn trong Hiến pháp đó là duy trì trật tự, đảm bảo an toàn quốc gia, tương ứng với hành vi lạm dụng quyền lực không được cho phép.

Vụ kiện trên là vụ kiện có quy mô lớn nhất trong số các vụ kiện của nạn nhân bị cưỡng ép lao động thời chiến. Ban đầu các nạn nhân khởi kiện 17 công ty của Nhật Bản, nhưng sau đó đã rút bớt một công ty.

Kết luận lần này của Tòa án hoàn toàn đối lập với phán quyết của Hội đồng toàn thể thẩm phán Tòa án tối cao Hàn Quốc vào tháng 10/2018. Khi đó, Tòa án tối cao đã ra phán quyết yêu cầu công ty thép Nippon & kim loại Sumitomo bồi thường thiệt hại cho 4 nạn nhân bị cưỡng ép lao động thời chiến, mỗi người 100 triệu won (89.800 USD). Hội đồng toàn thể thẩm phán khi đó đã chỉ ra rằng quyền đòi bồi thường thiệt hại của các nạn nhân không thuộc đối tượng áp dụng của Hiệp định về quyền yêu sách Hàn-Nhật, nên các nạn nhân có thể khởi kiện để đòi bồi thường thiệt hại.

Các nạn nhân đang chỉ trích gay gắt Tòa án khu vực trung Seoul, cho rằng Tòa án một mặt thừa nhận vẫn tồn tại quyền đòi bồi thường thiệt hại, nhưng mặt khác lại cho rằng các nạn nhân không thể khởi kiện đòi quyền lợi. Lập luận này hoàn toàn mâu thuẫn với phán quyết của Tòa án tối cao năm 2018. Các nạn nhân tuyên bố sẽ kháng cáo ngay lập tức.

Trong khi đó, Bộ Ngoại giao bày tỏ tôn trọng phán quyết của cơ quan tư pháp và quyền lợi của các nạn nhân. Trong thời gian tới, cơ quan này sẽ tiếp tục thảo luận với Chính phủ Nhật Bản và các bên đương sự để tìm kiếm phương án giải quyết hợp lý nhất, cân nhắc tới quan hệ Hàn-Nhật.