Bộ Chính trị đảng Cộng sản Việt Nam ngày 19/7 ra tuyên bố, thông báo Tổng Bí thư Ban chấp hành trung ương đảng Cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng, người đứng đầu trong hàng ngũ lãnh đạo Việt Nam, đã qua đời vào lúc 1 giờ 38 phút chiều cùng ngày (giờ địa phương) tại bệnh viện Quân đội trung ương 108, hưởng thọ 80 tuổi, do tuổi cao và bệnh nặng. 
 
Trong mấy tháng gần đây, do vấn đề sức khỏe nên ông Nguyễn Phú Trọng không tham gia các hội nghị cấp cao. Tổng Bí thư Việt Nam cũng cho thấy dáng vẻ tiều tụy tại cuộc gặp với Tổng thống Nga Vladimir Putin trong chuyến thăm Việt Nam của lãnh đạo Nga vào tháng 6 vừa qua, làm dấy lên những đồn đoán về tình hình sức khỏe của ông.
 
Trong chiều ngày 18/7, đảng Cộng sản Việt Nam thông báo do Tổng Bí thư đang tập trung điều trị bệnh, nên Chủ tịch nước Tô Lâm sẽ chủ trì thay các công việc của Ủy ban trung ương đảng, Bộ Chính trị và Ban Bí thư, trong phạm vi quyền hạn và trách nhiệm được Bộ Chính trị giao phó. Cũng trong cùng ngày, Bộ Chính trị công bố đã trao tặng Huân chương Sao vàng, loại huân chương cao quý nhất của Việt Nam, cho Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng vào ngày 18/7. Đây là huân chương trao tặng cho những nhân vật có đóng góp lớn lao vì sự nghiệp cách mạng của Đảng và Nhà nước.
 
Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng sinh năm 1944 tại Hà Nội, tốt nghiệp Đại học Tổng hợp Hà Nội vào năm 1967, và công tác tại các ban ngành và cơ quan báo chí liên quan tới đảng. Ông du học tại Liên Xô cũ năm 1981-1983, nhận học hàm Tiến sĩ chuyên ngành Chính trị học tại Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Liên Xô. Sau đó, đồng chí Nguyễn Phú Trọng giữ chức Tổng biên tập Tạp chí Cộng sản, rồi giữ chức Phó Bí thư Thành ủy Hà Nội, Bí thư Thành ủy Hà Nội, và đảm nhận chức Chủ tịch Quốc hội Việt Nam vào năm 2006. Đến năm 2011, ông trở thành Tổng Bí thư đảng Cộng sản, chiếc ghế quyền lực nhất trong hàng ngũ lãnh đạo tại Việt Nam, và đắc cử nhiệm kỳ thứ ba liên tiếp vào tháng 3 năm 2021. 
 
Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng được đánh giá là một nhà lý luận chủ nghĩa xã hội đại diện cho đảng, một học giả ôn hòa. Đặc biệt, ông được biết đến là người đã đặt ra khái niệm và thuật ngữ "nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa", đặt trọng tâm vào các doanh nghiệp Nhà nước để thúc đẩy phát triển kinh tế. Ngoài ra, Tổng Bí thư cũng đưa ra khái niệm "ngoại giao cây tre", nhấn mạnh chính sách ngoại giao của Việt Nam phải giống như cây tre, “gốc vững, thân chắc, cành uyển chuyển”, phải nỗ lực để "thêm bạn, bớt thù".
 
Sau khi trở thành Tổng Bí thư, ông Trọng đã khéo léo giữ mối quan hệ tốt đẹp với các nước thân hữu như Trung Quốc và Nga, đồng thời xúc tiến mạnh mẽ mở cửa kinh tế đối ngoại, giữ mối quan hệ ngoại giao tốt đẹp với các nước lớn trên thế giới. Đặc biệt, ông là Tổng Bí thư Việt Nam đầu tiên tổ chức thành công Hội nghị thượng đỉnh với lãnh đạo Mỹ, khi đó là cựu Tổng thống Mỹ Barack Obama, vào năm 2015 và tăng cường mối quan hệ hợp tác với quốc gia từng là kẻ thù chiến tranh trong quá khứ này của Việt Nam lên mức cao nhất là quan hệ đối tác chiến lược toàn diện.