Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 30/10 đã viết trên mạng xã hội Truth Social khẳng định liên minh quân sự Hàn-Mỹ mạnh mẽ hơn bao giờ hết. Ông cũng cho biết đã phê duyệt để Hàn Quốc có thể đóng tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân nhằm thay thế các tàu ngầm chạy bằng dầu diesel hiện có, vốn đã lỗi thời và kém linh hoạt.
Việc đóng tàu ngầm hạt nhân là vấn đề liên quan đến chủ quyền của quốc gia, phát biểu của Tổng thống Trump được hiểu là ông đã "phê duyệt" về tính cần thiết của việc sửa đổi hoặc bổ sung Hiệp định hợp tác năng lượng nguyên tử Hàn-Mỹ, cũng như hỗ trợ kỹ thuật và cung cấp nhiên liệu từ phía Washington.
Tổng thống Trump cho biết tàu ngầm này sẽ được đóng tại nhà máy đóng tàu Philly ở thành phố Philadelphia (bang Pennsylvania), và bày tỏ kỳ vọng điều này sẽ giúp ngành công nghiệp đóng tàu của Mỹ đạt được thành công lớn. Nhà máy đóng tàu Philly do tập đoàn Hanwha của Hàn Quốc mua lại vào tháng 12 năm ngoái, được xem là biểu tượng của hợp tác trong ngành đóng tàu giữa Hàn Quốc và Mỹ. Tập đoàn Hanwha vào tháng 8 cho biết sẽ đầu tư thêm 5 tỷ USD vào nhà máy đóng tàu này, trong khuôn khổ của dự án hợp tác giúp phục hưng ngành đóng tàu Mỹ mang tên "MASGA".
Trong bối cảnh đó, Bộ Thương mại Trung Quốc ngày 14/10 đã đưa nhà máy đóng tàu Philly cùng 5 công ty con tại Mỹ thuộc Hanwha Ocean vào danh sách cấm vận. Động thái này được xem là sự kiềm chế mạnh mẽ của Bắc Kinh đối với sự hợp tác trong lĩnh vực đóng tàu giữa Seoul và Washington.
Việc Tổng thống Trump đề cập đến việc đóng tàu ngầm hạt nhân của Hàn Quốc tại nhà máy đóng tàu Philly được hiểu là tuyên bố cho thấy quyết tâm vượt qua sự kìm hãm của Trung Quốc. Đây cũng là một phản hồi ngay lập tức sau khi Tổng thống Hàn Quốc Lee Jae Myung trong cuộc Hội đàm thượng đỉnh Hàn-Mỹ một ngày trước đề nghị lãnh đạo Nhà Trắng quyết định cho phép cung cấp nhiên liệu đối với tàu ngầm hạt nhân.
Đây là lần đầu tiên Chính phủ Hàn Quốc chính thức công khai ý định sở hữu tàu ngầm hạt nhân. Để phát triển và vận hành loại tàu này, Hàn Quốc cần có lò phản ứng nhỏ và nhiên liệu uranium làm giàu. Điều này đòi hỏi phải có sự đồng ý từ phía Mỹ.
Loại tàu ngầm hạt nhân mà Tổng thống Lee đề cập đến không phải là tàu ngầm hạt nhân chiến lược mang vũ khí hạt nhân (SSBN), mà là tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân không trang bị vũ khí hạt nhân (SSN). Để đảm bảo nhiên liệu uranium làm giàu thấp cho tàu ngầm, Seoul và Washington phải sửa đổi Hiệp định hợp tác năng lượng nguyên tử Hàn-Mỹ, do đó các cuộc thảo luận tiếp theo dự kiến sẽ được triển khai trong thời gian tới.
Văn phòng Tổng thống Hàn Quốc đã hoan nghênh tuyên bố của Tổng thống Trump về việc phê duyệt cho Hàn Quốc đóng tàu ngầm hạt nhân, khẳng định hai nước sẽ tiếp tục tham vấn chặt chẽ về vấn đề này. Việc ông Lee công khai đề nghị Mỹ quyết định cho phép cung cấp nhiên liệu cho tàu ngầm hạt nhân ngay tại một diễn đàn công khai có thể hiểu rằng lãnh đạo Hàn Quốc muốn nhấn mạnh tầm quan trọng của chủ đề này.
Về vấn đề này, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Quách Gia Khôn trong buổi họp báo thường kỳ cùng ngày cho biết Bắc Kinh hy vọng Seoul và Washington sẽ thực sự thực hiện đầy đủ nghĩa vụ không phổ biến vũ khí hạt nhân, góp phần thúc đẩy hòa bình và ổn định trong khu vực chứ không làm điều ngược lại.
Tuy nhiên, Bộ Ngoại giao Trung Quốc lần này không chỉ trích trực tiếp Seoul hay Washington, mà lựa chọn đưa ra thông điệp trên cơ sở nguyên tắc với ngôn từ mềm mỏng như "hy vọng". Trong bối cảnh hai nước đang thúc đẩy khôi phục quan hệ song phương, động thái này được cho là Bắc Kinh muốn tránh tạo ra bầu không khí căng thẳng ngay trước chuyến thăm cấp Nhà nước tới Hàn Quốc sau 11 năm của Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình, cũng như cuộc hội đàm thượng đỉnh Hàn-Trung dự kiến diễn ra vào ngày 1/11.