Thế hệ “bùng nổ dân số” là cái tên được dùng để chỉ những người sinh ra vào thời kỳ bùng nổ dân số, và đi đầu trong quá trình công nghiệp hóa Hàn Quốc. Nhưng trải qua hàng chục năm, thế hệ này đang đứng trước sự thoái trào không tránh khỏi. Chính phủ Hàn Quốc vừa đưa ra thống kê cho thấy từ năm nay có khoảng 7 triệu người sinh ra vào thời đại bùng nổ dân số sẽ bắt đầu nghỉ hưu. Vậy điều này sẽ đưa tới những thay đổi gì? Trong phần đầu chuyên mục hôm nay, Giáo sư Lee Pil-sang thuộc khoa Kinh doanh học trường Đại học Korea sẽ giúp chúng ta tìm câu trả lời. Trước tiên, Giáo sư Lee giải thích thêm về thế hệ bùng nổ dân số?

Thế hệ bùng nổ dân số là thế hệ như thế nào?

Họ là những người sinh ra vào thời kỳ bùng nổ dân số sau khi cuộc chiến Triều Tiên kết thúc, tức là khoảng từ năm 1955 đến năm 1963. Theo thống kê, họ có tổng cộng 7,21 triệu người, chiếm 14,6% tổng dân số. Nói về thế hệ này cần phải nhắc đến 2 điểm chính, thứ nhất họ đã đóng vai trò chính trong quá trình công nghiệp hóa và dân chủ hóa ở Hàn Quốc. Không chỉ đi đầu trong phong trào dân chủ chống chế độ độc tài quân sự những năm 1980 mà họ còn làm nên sự phát triển kinh tế thần kỳ của Hàn Quốc. Thứ hai, đây là thế hệ biết sống vì lợi ích chung, họ có thể chịu đựng cả gian khổ, hi sinh lợi ích của bản thân để cống hiến cho tập thể, cho đất nước và chăm lo cho gia đình mình.

Hiện nay, thế hệ bùng nổ dân số cũng là đầu tàu của sản xuất và tiêu dùng, sở hữu 42% đất đai, 58% bất động sản và 20% cổ phiếu trên thị trường chứng khoán. Với vai trò quan trọng như thế, sự thoái trào của thế hệ này sẽ dẫn tới điều gì? Tiến sỹ Lee Pil-sang phân tích tiếp:

Thế hệ bùng nổ dân số-ngòi nổ của nền kinh tế

Việc nghỉ hưu của thế hệ bùng nổ dân số cũng chính là sự thoái trào của những người đã đóng vai trò đầu tàu của nền kinh tế trong nhiều năm qua. Có thể hình dung như thế này, trong vòng 9 năm sắp tới, 7,21 triệu người của thế hệ này sẽ dần dần biến mất khỏi các hoạt động kinh tế, như vậy dân số ở độ tuổi lao động trên 15 tuổi sẽ giảm đi khoảng 1,65 triệu người. Khi đó sẽ phát sinh 2 vấn đề lớn, một là dân số lao động giảm đi còn dân số phụ thuộc lại tăng lên, theo đó thu nhập bình quân đầu người giảm, nền kinh tế tăng trưởng thấp và ngày càng cách xa các nước phát triển. Vấn đề thứ 2 là sau khi nghỉ hưu, những người này sẽ không còn là lực lượng chính kiếm tiền, đóng thuế cho nhà nước mà lại trở thành đối tượng hưởng trợ cấp, lương hưu của nhà nước. Điều đó sẽ ảnh hưởng xấu đến tình hình tài chính nhà nước vốn đang rất khó khăn hiện nay. Họ cũng chính là những người đã tạo nên cơn sốt bất động sản một thời ở vùng Gangnam phía Nam Seoul. Hiện nay, khoảng 71,5% gia đình thuộc thế hệ này đang sở hữu bất động sản mua bằng vay nợ, vì vậy nếu họ bán số bất động sản ấy sau khi nghỉ hưu thì giá nhà sẽ giảm xuống, theo đó thị trường bất động sản tưởng như rất vững chắc sẽ lung lay và có nguy cơ sụp đổ. Tuy nhiên, vấn đề lớn nhất ở đây là sự thoái trào của thế hệ này lại song hành với tỷ lệ sinh thấp của Hàn Quốc hiện nay. Chúng ta cùng nghe giáo sư Lee Pil-sang phân tích tiếp:

Thế hệ “bùng nổ dân số” thoái trào khi tỷ lệ sinh thấp

Tình trạng già hóa dân số đang diễn ra rất nhanh ở Hàn Quốc, đồng thời tỷ lệ sinh lại giảm nhanh chóng từ sau năm 1995, và hiện đang ở mức thấp nhất thế giới. Bởi vậy, khi thế hệ bùng nổ dân số rút khỏi các hoạt động kinh tế thì chắc chắn nền kinh tế sẽ mất đi 1 lực lượng lao động là động lực thúc đẩy tăng trưởng. Như vậy, công nghiệp của Hàn Quốc sẽ không thể phát triển mạnh như trước được. Rốt cuộc sẽ dẫn tới hiện tượng chỉ có 1 số ít người làm việc để nuôi 1 số lượng lớn người phụ thuộc, đẩy nền kinh tế rơi vào trạng thái bất ổn. Bởi vậy, việc thế hệ nói trên bắt đầu nghỉ hưu không chỉ là vấn đề với họ và gia đình họ mà còn là gánh nặng đối với quốc gia.

Chỉ tính riêng năm nay, trong số 7,21 triệu người thuộc thế hệ bùng nổ dân số thì có ít nhất 3,11 triệu người sẽ nghỉ hưu hoặc rút khỏi các hoạt động kinh tế. Điều này sẽ làm giảm cả số lượng và chất lượng của lực lượng lao động hiện nay, làm giảm năng suất lao động và năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp. Tình trạng này lại đi cùng tỷ lệ sinh đang giảm đi nhanh chóng sẽ tác động xấu đến nền kinh tế. Theo các chuyên gia, 2 yếu tố này đi liền nhau sẽ khiến tốc độ tăng trưởng tiềm năng của nền kinh tế Hàn Quốc từ khoảng 4% vào năm 2020 giảm xuống còn 1,6% vào 20 năm sau đó. Ngoài ra, lực lượng lao động của Hàn Quốc sẽ thiếu khoảng 630 nghìn người vào năm 2015 và 1,25 triệu người vào năm 2020. Vậy chính phủ Hàn Quốc cần chuẩn bị đối sách gì?

Ứng phó với sự thoái trào của thế hệ bùng nổ dân số

Trước tiên, chính phủ cần áp dụng những chính sách như kéo dài tuổi về hưu, cải thiện chế độ quy định lương trần sau đó là chính sách chia sẻ việc làm cho những đối tượng này. Có 1 số ý kiến cho rằng nếu làm thế thì có thể gây gia tăng thất nghiệp trong thanh niên. Tuy nhiên theo tôi, chúng ta cần nghĩ tích cực về vấn đề này, bởi vì người trẻ có việc của người trẻ, người già có việc của người già, hơn nữa đây là chia sẻ việc làm bằng cách giảm mức lương đi, khi đó đa phần bạn trẻ sẽ không muốn làm việc với mức lương thấp nên cơ hội cho những người già sẽ tăng. Thứ hai, theo tôi, chính phủ nên tạo những việc làm có tính xã hội như tình nguyện viên y tế, tư vấn kinh doanh.v.v. cho những người này. Như vậy, họ vừa có thể có việc làm, vừa gia tăng phúc lợi và giảm thiểu nguy cơ của nền kinh tế, thế là 1 mũi tên trúng 3 đích.

Thế hệ bùng nổ dân số có công việc tốt, thu nhập cao và ổn định, vì vậy khi họ đến tuổi về hưu thì thế hệ sau họ sẽ lấp đầy những chỗ làm đó, và như thế sẽ giúp giải quyết tình trạng thất nghiệp trong thanh thiếu niên. Mặt khác, thị trường phục vụ người già cũng sẽ mở rộng hơn, cũng có nghĩa là tăng thị trường tiêu thụ ở Hàn Quốc. Nhưng để đạt được điều này thì trước tiên, cần phải có những chế độ, chính sách kịp thời và hiệu quả. Phải làm sao để sự thoái trào của thế hệ bùng nổ dân số sẽ không phải là nguy cơ mà ngược lại, sẽ trở thành động lực tăng trưởng mới cho nền kinh tế.