Nghe Menu Nghe nội dung
Go Top

Kinh tế

Thành tựu và hạn chế của mối quan hệ Hàn-Trung nhân kỷ niệm 20 năm thiết lập quan hệ ngoại giao song phương

#Tiêu điểm kinh tế l 2012-08-27

Thành tựu và hạn chế của mối quan hệ Hàn-Trung nhân kỷ niệm 20 năm thiết lập quan hệ ngoại giao song phương
Ngày 24/8 vừa qua là ngày đánh dấu 20 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa Hàn Quốc và Trung Quốc (1992-2012). Theo thời gian, mối quan hệ giữa hai nước đã được nâng lên một tầm cao mới, trở thành đối tác hợp tác chiến lược vững chắc với những thành tựu rực rỡ trên nhiều lĩnh vực sau hai thập kỷ hợp tác. Tuy nhiên, Hàn Quốc và Trung Quốc cũng còn khá nhiều vấn đề cần giải quyết để thúc đẩy sự thịnh vượng chung của cả hai quốc gia. Vậy mối quan hệ ngoại giao Hàn-Trung đã đạt được những thành tựu gì trong suốt 20 năm qua và còn những vấn đề khúc mắc nào trong thời gian tới cần giải quyết? Hôm nay, Tiến sĩ Jo Yong-chan thuộc Viện nghiên cứu tài chính Trung Quốc sẽ giải thích về vấn đề này. Trước tiên, ông Jo sẽ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về sự thay đổi theo thời gian của mối quan hệ song phương này.


Quy mô giao dịch thương mại Hàn-Trung đã tăng 36 lần trong 20 năm
Quan hệ giữa Hàn Quốc và Trung Quốc đã phát triển đáng kể trong hai thập kỷ qua, không chỉ quy mô giao dịch thương mại, mà mọi lĩnh vực giao lưu, hợp tác khác cũng đều được mở rộng. Năm 1992, kim ngạch song phương mới chỉ ở mức 6,3 tỷ USD, nhưng vào năm ngoái, con số này đã tăng lên gấp 35 lần, đạt 220,7 tỷ USD. Sau khi thiết lập quan hệ ngoại giao song phương, Hàn Quốc đã phải chịu thâm hụt thương mại với 1 tỷ USD trong năm đầu tiên, nhưng thặng dư lũy kế đã đạt kỷ lục 270 tỷ USD trong vòng hai thập kỷ qua. Có thể nói, quy mô nền kinh tế của hai nước càng lớn thì khối lượng giao dịch thương mại song phương càng tăng. Khi Bắc Kinh chuyển đổi từ một nước lớn về sản xuất sang một thị trường lớn về tiêu dùng, Seoul cũng đã trở thành đối tác thương mại lớn nhất của nước này về cung cấp nguyên liệu, hàng hóa trung gian và hàng tiêu dùng. Hiện nay, thị phần sản phẩm của Hàn Quốc chiếm đến 9,5% tại thị trường Trung Quốc. Đối với Hàn Quốc, Trung Quốc giống như một miền đất hứa. Từ doanh nghiệp lớn cho đến các doanh nghiệp vừa và nhỏ của Hàn Quốc đều có thể tăng sức cạnh tranh về giá cả trong những năm 1990 cũng là nhờ sử dụng nguồn lao động giá rẻ của Trung Quốc. Ngòai ra, nhờ việc kinh doanh tại thị trường Trung Quốc mà hiện các doanh nghiệp này vẫn có đủ khả năng phục hồi trong tình trạng tiêu thụ trong nước bị trì trệ như hiện nay.

Vào ngày 24/8/1992, Thủ tướng Trung Quốc Lý Bằng đã nói “Thủy đáo cừ thành” có nghĩa là “nếu có nước chảy thì ắt sẽ sinh ra dòng suối” để cầu chúc cho sự phát triển của mối quan hệ hai nước Hàn - Trung. Và mong muốn tốt đẹp của ông dường như đã trở thành hiện thực khi quan hệ song phương đã đạt được sự phát triển vượt bậc. Trong năm đầu tiên thiết lập quan hệ ngoại giao, quy mô giao dịch thương mại hai bên mới chỉ ở mức 6,3 tỷ USD, nhưng vào năm ngoái, con số này đã tăng lên 220,6 tỷ USD, tăng gấp 35 lần trong vòng hai thập kỷ. Trong cùng thời gian đó, xuất khẩu của Hàn Quốc sang Trung Quốc tăng 50 lần và nhập khẩu từ Trung Quốc tăng 35 lần. Trung Quốc đã nổi lên là đối tác thương mại lớn nhất của Hàn Quốc, và Seoul cũng đã trở thành đối tác thương mại lớn thứ tư của Bắc Kinh. Việc mở rộng giao lưu về kinh tế giữa hai nước đã giúp Hàn Quốc khắc phục nhanh chóng cuộc suy thoái kinh tế toàn cầu trong năm 2008. Ông Jo giải thích:

Động lực giúp Hàn Quốc khắc phục cuộc khủng hoảng kinh tế năm 2008
Tính đến tháng 6 năm nay, tổng vốn đầu tư lũy kế của Hàn Quốc vào Trung Quốc đã vượt ngưỡng 50 tỷ USD, tăng 250 lần so với con số được ghi nhận vào năm khởi đầu của mối quan hệ song phương. Có thể nói, cứ mỗi 1% tốc độ tăng trưởng kinh tế của Bắc Kinh sẽ giúp Seoul nâng cao thêm 1,7% cho xuất khẩu và 0,4% cho GDP. Viện nghiên cứu công nghiệp Hàn Quốc ước tính rằng, dựa theo tiêu chuẩn nửa đầu năm 2010, giao dịch thương mại với Trung Quốc đã đóng góp 52% vào tăng trưởng kinh tế của Hàn Quốc, kể từ sau cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008. Đây chính là minh chứng cho thấy Trung Quốc ngày càng đóng vai trò quan trọng đối với nền kinh tế Hàn Quốc.

Theo Cơ quan xúc tiến Thương mại và đầu tư Hàn Quốc (KOTRA), “hệ số tương quan” của tốc độ tăng trưởng kinh tế giữa hai nước đã biến đổi từ con số âm trước khi quan hệ ngoại giao lên đến mức 0,8 vào năm 2011. Một khi “hệ số tương quan” càng tiến gần đến số 1 thì mối quan hệ song phương lại càng trở nên gần gũi hơn, chặt chẽ hơn. Do đó, con số 0,8 này cho thấy cả hai nền kinh tế đang cùng phát triển song song. Tuy nhiên, chúng ta không thể biết liệu hai nước có thể tiếp tục duy trì được những thành quả tốt đẹp như thế này trong tương lai được hay không. Thương mại song phương dự kiến sẽ không ngừng tăng, nhưng do chi phí nhân công ở Trung Quốc đã không còn rẻ như trước nên chiến lược gia công hàng hóa tại đây khó có thể tiếp tục duy trì được. Không những thế, xuất khẩu của Seoul lại phụ thuộc quá nhiều vào Bắc Kinh cũng là một vấn đề đáng lo ngại. Ông Jo phân tích:

Xuất khẩu của Hàn Quốc phụ thuộc ngày một nghiêm trọng vào Trung Quốc
Khi Trung Quốc lâm vào tình trạng suy thoái kinh tế thì sự phụ thuộc ngày càng lớn của Hàn Quốc vào quốc gia này giống như một “con dao hai lưỡi”. Năm ngoái, Trung Quốc chiếm 24% tổng kim ngạch xuất khẩu của Hàn Quốc, và là đối tác xuất khẩu lớn nhất. Hơn nữa, mức độ phụ thuộc xuất khẩu vào quốc gia này cũng cao thứ 2 chỉ sau Đài Loan. Tuy nhiên, Bắc Kinh hiện đang phải đối mặt với sự thay đổi về bộ máy lãnh đạo cùng tình trạng trì trệ về tiêu thụ và xuất khẩu do đó các chuyên gia dự báo Trung Quốc sẽ có tốc độ tăng trưởng GDP giảm xuống mức 7%, và thậm chí khả năng tăng trưởng cũng sẽ hạ xuống mức 5~7% trong vòng 3~5 năm tới. Trung Quốc vốn được cho là nguồn gốc tạo ra việc làm và thặng dư thương mại khổng lồ cho Hàn Quốc. Vì thế, một khi quốc gia này lâm vào con đường suy thoái kinh tế thì nền kinh tế Hàn Quốc cũng sẽ không tránh khỏi những tác động to lớn từ sự việc này. Tính đến tháng 7 năm nay, kim ngạch xuất khẩu của Hàn Quốc sang Trung Quốc đạt 74,5 tỷ USD, lần đầu tiên giảm 2,1% so với cùng kỳ năm ngoái, kể từ cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu năm 2008. Xuất khẩu sang thị trường này hiện chiếm 1/4 tổng kim ngạch xuất khẩu của Hàn Quốc. Do đó, một khi nguồn thu nhập này gặp khó khăn thì Hàn Quốc khó có thể hoàn thành được mục tiêu tăng trưởng kinh tế 3% trong năm nay.

Trung Quốc đang đóng vai trò rất quan trọng trong các ngành công nghiệp xuất khẩu của Hàn Quốc. Ngay cả việc quốc gia này không duy trì được tốc độ tăng trưởng cao như hiện nay cũng gây tổn thương trực tiếp cho nền kinh tế Hàn Quốc. Quỹ tiền tệ quốc tế (IMF) ước tính rằng nếu tỷ lệ gia tăng đầu tư vào Trung Quốc giảm 1% thì tỷ lệ tăng trưởng kinh tế của Hàn Quốc cũng sẽ giảm 0,6%. Từ sự nhận thức được mức độ nghiêm trọng của vấn đề, hai nước đang chuẩn bị đưa ra một chiến lược hợp tác mới để đạt được sự thịnh vượng chung. Hai bên đã thực hiện vòng đàm phán thứ 3 về Hiệp định thương mại tự do (FTA) song phương vào ngày 14/5 vừa qua. Nếu như Hàn Quốc và Trung Quốc ký kết thành công FTA thì quan hệ hai nước không chỉ dừng lại ở giao dịch thương mại đơn thuần mà sẽ được nâng lên một tầm cao mới với vị thế là đối tác hợp tác bền vững trong khu vực Đông Bắc Á. Tuy nhiên, cả hai sẽ cần phải nỗ lực hơn nữa để đạt được điều này. Ông Jo nhận định:

Giải pháp nâng cao mối quan hệ Hàn-Trung lên tầm đối tác hợp tác bền vững
Hai nước cần cố gắng nhiều hơn nữa để mở ra một thời đại mới cho mối quan hệ đối tác hợp tác bền vững trong khu vực Đông Bắc Á. Sau hai thập kỷ thiết lập quan hệ ngoại giao, đầu tư vào Trung Quốc đã tăng trưởng gấp 20 lần và Trung Quốc trở thành nước đầu tư lớn thứ hai của Hàn Quốc. Tuy nhiên, kim ngạch đầu tư vào Hàn Quốc của Trung Quốc mới chỉ đạt 3,7 tỷ USD. Hơn nữa, khoảng 70% kim ngạch đầu tư của Hàn Quốc tại Trung Quốc hiện thuộc lĩnh vực sản xuất, thế nhưng, Bắc Kinh lại cho thấy xu hướng chuyển đổi từ ngành công nghiệp chế tạo sang phân phối hàng hóa và công nghiệp chiến lược mới. Theo đó, Seoul cần phải thay đổi phương pháp để phù hợp với sự phát triển của đối tác. Chẳng hạn như, các doanh nghiệp Hàn Quốc có thể nhắm mục tiêu vào các thị trường tiêu thụ mạnh mẽ tại Trung Quốc như khu vực miền Trung, Tây, và xây dựng chiến lược địa phương hóa các thương hiệu của mình ở nước sở tại. Đây chính là thời điểm cần thiết để Seoul nâng cao tầm hiểu biết hơn nữa về văn hóa Trung Quốc trước khi thâm nhập mạnh mẽ hơn vào thị trường này.

Mối quan hệ Hàn-Trung vẫn còn phải đối mặt với khá nhiều thách thức đặt ra trước mắt. Tuy nhiên, nếu cả hai biết cách bổ sung và hỗ trợ cho nhau thì sẽ cùng phát triển thịnh vượng. Có thể sau 10 năm tới, vào dịp kỷ niệm 30 năm thiết lập quan hệ ngoại giao song phương, Hàn Quốc và Trung Quốc sẽ được chứng kiến tổng kim ngạch thương mại hai chiều nâng cao từ mức 300 tỷ USD hiện nay vượt lên mức 1 nghìn tỷ USD. Hy vọng rằng sự hiểu biết và tin tưởng lẫn nhau sẽ là sợi dây thắt chặt hơn nữa mối quan hệ Hàn-Trung, đồng thời tạo ra sự phát triển vượt bậc cho cả hai quốc gia.

Lựa chọn của ban biên tập