ⓒYONHAP News

Giáo sư Đại học Princeton (Mỹ) kiêm giáo sư xuất sắc Khoa Toán học Viện nghiên cứu cao cấp Hàn Quốc (KIAS) June Huh, một nhà toán học gốc Hàn, đã trở thành người Hàn đầu tiên giành Huy chương Fields, được mệnh danh là “Giải Nobel toán học” vào ngày 5/7. Do Giải Nobel không trao cho lĩnh vực toán học, nên Huy chương Fields là giải thưởng danh giá nhất ở lĩnh vực này.

Huy chương Fields

Cùng ngày, Hội liên hiệp Toán học quốc tế (IMU) đã tổ chức chức lễ trao Huy chương Fields tại Đại học Aalto, thủ đô Helsinki (Phần Lan). Huy chương Fields được trao 4 năm một lần, bắt đầu từ năm 1936. Cùng với Giải Abel do Nhà vua Na Uy trao hàng năm, Huy chương Fields được coi là Giải Nobel ở lĩnh vực toán học. Người nhận giải là các nhà toán học dưới 40 tuổi, có thành tựu xuất sắc ở lĩnh vực toán học, và được kỳ vọng sẽ gặt hái thêm nhiều thành tựu học thuật trong thời gian tới. Tại mỗi lễ trao giải, giải thưởng sẽ được trao tặng cho 2 đến 4 người. Tại lễ trao giải lần này, ngoài giáo sư Huh còn có 3 nhà toán học khác được nhận giải. Phần thưởng là huy chương vàng và khoản tiền mặt là 15.000 đô la Canada. Để đạt giải thưởng này trước khi 40 tuổi, nhà toán học sẽ phải đạt thành quả nghiên cứu tầm cỡ quốc tế khi ở đầu cho tới giữa độ tuổi 30, nên giải thưởng được đánh giá là còn khó hơn cả Giải Nobel. Cho tới hiện tại, có tổng cộng 60 nhà toán học đã nhận được Huy chương Fields, trong đó nhiều nhất là các học giả Mỹ, Pháp. Trong số các nhà toán học châu Á giành giải thưởng này, có 3 người Nhật Bản, 1 người Mỹ gốc Trung Quốc, một người Pháp gốc Việt Nam.

Giáo sư June Huh

Giáo sư Huh có bố là một nhà thống kê học, mẹ là một học giả về văn học Nga. Ông được sinh ra tại bang California (Mỹ), đến 2 tuổi thì quay lại Hàn Quốc, học từ bậc tiểu học tới đại học, rồi lấy bằng thạc sĩ tại Hàn Quốc. Ông lấy bằng cử nhân khoa Toán và khoa Vật lý thiên văn Đại học quốc gia Seoul năm 2007, bằng thạc sĩ Khoa học toán học cũng tại trường Đại học quốc gia Seoul năm 2009 và bằng tiến sĩ tại Đại học Michigan (Mỹ) năm 2014.

Thông thường, những người nhận Huy chương Fields bắt đầu nổi tiếng từ sớm và đạt được thành tựu lớn trong nghiên cứu. So với điều này thì giáo sư Huh được đánh giá là “chậm chân” hơn. Thời còn là học sinh, ông không bộc lộ khả năng toán học ở mức xuất chúng, nhưng qua thời gian, tài năng ẩn giấu của ông mới dần được tỏa sáng. Trên thực tế, do giới hạn tuổi tác nên năm 2022 là năm cuối cùng mà giáo sư Huh (sinh năm 1983) có thể nhận Huy chương Fields.

Trong quá trình học lấy bằng tiến sĩ ở Mỹ, giáo sư Huh đã lần lượt giải được nhiều bài toán hóc búa từ lâu như "Phỏng đoán Rota" (Rota Conjecture), “Phỏng đoán Read's” (Read's Conjecture), bắt đầu nổi danh trong giới toán học thế giới. Trong đó, “Phỏng đoán Read's” là một bài toán đã được đưa ra từ năm 1968.

Ý nghĩa

Trước đó, nhờ các thành tựu nghiên cứu xuất sắc và hoạt động nghiên cứu sôi nổi, giáo sư Huh đã nhận được nhiều giải thưởng khác nhau, trong đó có Giải thưởng Nhà khoa học trẻ Blavatnik (Mỹ), Giải thưởng Samsung Ho-Am (Hàn Quốc). Giáo sư Huh được kỳ vọng sẽ có thể gặt hái nhiều thành tựu nghiên cứu xuất sắc hơn nữa trong thời gian tới.

Trước đây, chưa từng có nhà toán học người Hàn hay người gốc Hàn nào giành được giải thưởng danh giá này. Giáo sư Huh mặc dù quốc tịch Mỹ nhưng có bố mẹ đều là người Hàn, thêm vào đó lại học tập gần như toàn bộ thời gian tại Hàn Quốc, nên được coi là nhà toán học Hàn Quốc. Thành tựu lần này mang ý nghĩa rất lớn, chứng minh rằng trình độ giáo dục cơ bản của Hàn Quốc có thể sản sinh ra những học giả xuất chúng.