1. Giải đáp về tình hình dịch thuật văn học Hàn Quốc sang tiếng Việt


Trả lời 1
Nhất định chúng tôi sẽ liên lạc với bạn khi có cơ hội để được thưởng thức những món ngon do chính “dân thổ địa” hướng dẫn. Mà thú thực là chúng tôi sẽ không quên bạn đâu vì tên của bạn khá lạ, khiến nhiều người nhớ lâu đấy. Chắc hẳn bạn rất có tâm hồn văn thơ nên mới quan tâm tới các tác phẩm văn học của Hàn Quốc. Giới trẻ nói chung hiện nay hứng thú với các phương tiện truyền thông nghe nhìn hiện đại hơn là việc đọc sách nhất là sách văn học. Nếu không phải là các tác phẩm nổi tiếng trên thế giới thì sẽ chẳng lọt vào tầm ngắm của các bạn ấy đâu.

Mà không biết bạn thích văn xuôi hay thơ ca của Hàn Quốc nhỉ? Ngay cả văn xuôi thì cũng có cả cả truyện ngắn và tiểu thuyết, chia thành nhiều thời kỳ khác nhau, với nhiều phong cách khác nhau. Bạn không nói rõ bạn thích thể loại nào nên chúng tôi khó có thể giới thiệu cụ thể và tập trung vào từng tác phẩm được. Vì tính cho tới thời điểm hiện nay đã có tổng số hơn 30 đầu sách giới thiệu về các tác phẩm văn học Hàn Quốc tại Việt Nam. Bạn sẽ ngạc nhiên khi nghe chúng tôi nói như vậy đúng không nào? Vì đúng như bạn biết, không phải cuốn sách nào cũng được bày bán phổ biến mà chủ yếu lưu hành trong các trường học, các cơ quan nghiên cứu về Hàn Quốc.

Trong thời gian cho phép của chương trình chúng tôi sẽ chỉ điểm qua để bạn có cái nhìn khái quát về bức tranh toàn cảnh của văn học Hàn Quốc tại Việt Nam thôi, còn sự lựa chọn tác phẩm thì tuỳ thuộc vào sở thích của bạn. Năm 2012 này, quan hệ ngoại giao chính thức giữa Việt Nam và Hàn Quốc vừa tròn 20 năm nhưng chỉ trong khoảng 5 năm gần đây thì số lượng các tác phẩm văn học Hàn Quốc được dịch sang tiếng Việt mới được gia tăng. Lý do là vì tầm quan trọng của giao lưu văn học đã được chú trọng và nhận thức cao hơn, số lượng người có khả năng biên dịch cũng tăng và có chất lượng hơn.

Nhờ sự nỗ lực của chính phủ hai nước, các cơ quan và cá nhân nhiều dịch giả mà văn học Hàn Quốc ít nhiều đã và đang được biết đến tại Việt Nam. Trước tiên, với văn học cổ có thể kể đến , , được sử dụng làm tài liệu tham khảo không thể thiếu trong chương trình giảng dạy văn học cổ Hàn Quốc của các trường Đại học có Khoa tiếng Hàn hoặc Khoa Hàn Quốc học. Và vì là bản dịch tác phẩm văn học Hàn Quốc đầu tiên sang tiếng Việt nên cũng được các nhà nghiên cứu đề cập tới nhiều.

Gần đây nếu để ý bạn sẽ thấy một vài tác phẩm đương đại nổi tiếng cũng sớm được dịch sang tiếng Việt và thu hút không ít độc giả Việt Nam. Không phải là những câu chuyện mang tính hư cấu hay thần thoại như truyện cổ, cũng không phải những tác phẩm nặng nề liên quan tới lịch sử hay chính trị mà là những câu chuyện đời thường trong xã hội hiện đại được các tác giả trẻ nổi tiếng chắp bút. Chúng thực sự ít nhiều đã và đang tạo nên chỗ đứng vững chắc của văn học Hàn Quốc trong lòng độc giả Việt Nam. Chỉ trong năm 2011 thôi đã có liền 3 tiểu thuyết như thế được dịch và xuất bản sang tiếng Việt là của Kim Young-ha, của Han-kang và của Shin Kyeong-suk.

Ba cuốn tiểu thuyết trên được xem là đã đóng vai trò hoàn thiện những thiếu hụt trong bức tranh toàn cảnh về văn học Hàn Quốc tại Việt Nam. Chúng phác hoạ con người và xã hội Hàn Quốc hiện đại, bổ sung sự hiểu biết về tình cảm của con người và xã hội xứ sở Kimchi cho độc giả Việt Nam. Cuốn theo sự thay đổi của xã hội và sự phát triển kinh tế đến chóng mặt thì con người trở nên lạnh lùng hơn, cô đơn hơn và thu nhỏ lại hơn. Trong đó hình ảnh bà mẹ bị lạc đường trong , hay nói chính xác hơn là những đứa con và ông chồng của bà đã lạc mất bà để lại sự xúc động và suy ngẫm sâu sắc trong lòng người đọc. , xuất bản vào cuối năm 2008 và lập tức trở thành hiện tượng văn học Hàn Quốc khi đạt số lượng xuất bản tới 1 triệu cuốn chỉ trong vòng 10 tháng, hiện đã được dịch ra 16 thứ tiếng trong đó có tiếng Việt.

Sẽ thật thiếu sót nếu không kể đến những tác phẩm được ra đời từ thời kỳ “hoàng kim” của văn xuôi Hàn Quốc cận đại những năm 20, 30 đầu thế kỷ XX. Tác phẩm văn xuôi cận đại đầu tiên được giới thiệu tại Việt Nam là tuyển tập truyện ngắn của Hyun Jin-geon đề cập đến hiện thực đau khổ của người dân dưới chế độ cũ sẽ khiến bạn liên tưởng đến những truyện ngắn lột tả hiện thực xã hội của nhà văn Nam Cao. Và phải đến tận, năm 2010 các tác phẩm văn học cận đại mới lại được tiếp nối với tiểu thuyết , của Yeom Sang-seop, của Shim-hun, Tuyển tập truyện ngắn của Kim Dong-in, Kim You-jeong, Lee-sang. Nhìn vào danh sách này có thể đánh giá đây là những tác phẩm tiêu biểu và quan trọng của văn học hiện đại Hàn Quốc.

Một xu hướng rất dễ nhận thấy là số lượng tiểu thuyết và tuyển tập truyện ngắn Hàn Quốc được dịch nhiều hơn hẳn các tuyển tập thơ. Cũng có lẽ bởi thơ chưa thực sự hấp dẫn độc giả Việt Nam nhưng một lý do căn bản đó là vì không nhiều người đủ khả năng dịch thơ Hàn Quốc sang tiếng Việt. Cho tới thời điểm hiện nay mới có nhà thơ Nguyễn Quang Thiều dịch của Kim So-wol, của Han Yong-un, và của Ko-un trực tiếp từ tiếng Hàn.

2. Giải đáp làng dân gian truyền thống Hahoe ở Andong

Câu hỏi 2Xin chào quý đài, trước tiên mình xin tự giới thiệu mình hiện đang học ở trường Đại học Ulsan, miền Nam Hàn Quốc. Mới sang xứ Hàn một thời gian lại ít bạn bè nên mình mới biết đến Đài phát thanh quốc tế Hàn Quốc KBS World Radio, với chương trình tiếng Việt rất hay. Mình thực sự thích các chương trình đa dạng, bổ ích của đài và nhờ đó mà mình biết thêm rất nhiều thông tin bổ ích liên quan đến Hàn Quốc. Cũng nhờ đọc và nghe chương trình của đài mà mình biết được có làng văn hoá Hahoe ở Andong, nơi còn lưu giữ lại nhiều bản sắc văn hóa truyền thống của Hàn Quốc. Vì thế mình rất muốn đến đó. Hiện tại tiếng Hàn của mình không được tốt mà lại muốn đi du lịch thăm làng Hahoe. Vậy mình phải làm như thế nào để đi đến đó được. Quý đài có thể cung cấp cho mình thông tin về đường đi, hoặc cách tìm thông tin được không? Xin cảm ơn.”

Trả lời 2
Thì ra bạn đã xem những hình ảnh và thông tin mà chúng tôi giới thiệu trong chuyên mục “Khám phá Hàn Quốc huyền ảo”. Thực sự chúng tôi rất vui và bất ngờ vì nội dung này đã được đăng từ ngày 30/6/2009. Không ngờ hơn 3 năm sau vẫn có bạn tìm đọc và mong muốn được trực tiếp tới thăm quan du lịch ở nơi mà chúng tôi đã giới thiệu. Với vẻ đẹp tự nhiên, giá trị văn hoá và dấu ấn lịch sử hiện có thì làng dân gian truyền thống Hahoe đã trở thành niềm tự hào của người dân Hàn Quốc. Năm 2010, làng dân gian Hahoe đã được Unesco công nhận là Di sản văn hóa thế giới.

Được biết đến là một phần của giá trị văn hóa Triều Tiên, hàng năm làng Hahoe thu hút đông đảo lượng khách trong và ngoài nước tới thăm quan, nghiên cứu. Thuộc thành phố Andong, tỉnh Bắc Gyeongsang, với tuổi thọ hơn 500 năm, đây là nơi bảo tồn những hình ảnh về đời sống của những gia tộc Hàn Quốc với những gia trang, lớp học, trường dạy Nho Giáo; kiến trúc nhà cửa và cấu trúc làng mạc truyền thống từ thời đại Joseon và cả những ngôi nhà tranh mái lá truyền thống của người dân. Cảnh quan núi rừng, sông nước quanh làng tạo nên bức tranh thuỷ mạc vốn đã đi vào trong thơ ca từ thứ kỉ 17, 18. Tên gọi bằng tiếng Hàn của làng đúng như âm đọc là “하회마을”, được bao bọc 3 phía bởi sông Nakdong, làng mang tên Hahoe từ lối đi có dòng sông quanh co uốn lượn băng qua.

Ngôi làng này nổi tiếng trong lịch sử vì là nơi học giả Khổng giáo thời Joseon là Gyeomam Ryu Un-Ryong (1539~1601) và Seoae Ryu Seong-Ryong (1542~1607) từng lập các chiến công hiển hách trong thời kỳ chiến tranh chống lại sự xâm lược của thực dân Nhật năm 1952. Vì được bao phủ bởi núi và nước nên ngôi làng này không bị xâm chiếm, đó là lý do vì sao những căn nhà ở đây vẫn còn lưu lại được cấu trúc gốc từ trước đến nay.

Trong làng có 180 hộ dân sinh sống. Họ là những thành viên trong dòng họ Ryu Pungsan. Có nhiều ngôi nhà tại đây được phong là Quốc bảo như Yangjindang và Chunghyodang. Nhà cửa ở đây được xem như di sản hữu hình quan trọng giúp bảo vệ thông tin và nền tảng của ngôi làng dòng họ Ryu. Làng Hahoe còn nổi tiếng với lễ trừ tà Byeolsin, lễ hội múa mặt nạ Hahoe. Mặt nạ Hahoe Byeongsang là loại mặt nạ cổ nhất Hàn Quốc, được sử dụng trong lễ hội múa mặt nạ Hahoe. Lễ hội múa mặt nạ quốc tế Andong được tổ chức hàng năm từ tháng 9 đến tháng 10 trong khoảng 10 ngày tại khu làng Hahoe hoặc tại Trung tâm Lễ hội Gangbyeong Andong.

Trong khuôn khổ của chương tình chúng tôi không đủ thời lượng để giới thiệu kỹ hơn về làng dân gian Hahoe, hơn nữa cũng có không ít thông tin đã được đăng tải trên các trang web của Việt Nam và ngay cả ở đài chúng tôi rồi nên bạn hoàn toàn có thể tự tìm hiểu thêm. Ngoài ra trang web chính thức của làng Hahoe tại địa chỉ:www.hahoe.or.kr sẽ cung cấp những thông tin chính thống và nhiều nhất về ngôi làng truyền thống này. Rất thuận lợi là ngoài tiếng Hàn, trang web còn có phiên bản tiếng Nhật và tiếng Anh dành cho những bạn không biết tiếng nhiều Hàn như bạn Nam. Hoặc bạn có thể gọi điện thực tiếp đến số (054)854 3669 để được hướng dẫn thêm.

Bạn Nam nói bạn đang học ở trường Đại học Ulsan thì chắc hẳn là sống cũng gần đó. Vì thế trước tiên bạn phải đi xe bus cao tốc mất khoảng 2 tiếng 40 phút, tới phía Tây thành phố Andong (서 안동) với giá 14,700won, xuống ở bến xe cao tốc Andong (안동고속터미널) rồi bắt xe bus thường số 46 đi thẳng tới làng Hahoe, mất khoảng 40~50 phút. Nơi bạn xuống xe mới chỉ là cổng ngoài thôi. Tất cả du khách phải dừng chân ở đây, nếu ai đi ô tô riêng thì gửi xe. Việc đầu tiên là bạn mua vé thăm quan với giá 3.000won, rồi lên xe bus miễn phí đi thêm 2,5km nữa thì mới chính thức vào đến làng. Bạn xuống và đi bộ thăm quan quanh làng là được. Khi quay trở về du khách cũng có thể đón xe bus miễn phí. Chúc bạn có chuyến đi thực tế đầy ý nghĩa tại làng Hahoe.