Sau khi kỹ sư người Anh George Stephenson phát minh ra động cơ hơi nước vào đầu thế kỷ XIX, hệ thống đường sắt đã thay đổi cuộc sống của thế giới. Những toa tàu trên đường ray đã chở hàng triệu người và hàng hóa đi vùng xa xôi, các thành phố mọc lên và nền kinh tế phát triển ở những nơi có đường sắt. Song, với sự gia tăng nhanh chóng của ô tô và sự phổ biến của máy bay, vị thế của tàu hỏa không bằng như trước đây. Tuy vậy, lãnh đạo Bắc Triều Tiên vẫn ưa thích sử dụng tàu hỏa. Thậm chí trong những chuyến công du nước ngoài, họ vẫn ưa dùng tàu hỏa riêng thay vì máy bay. 

Tháng 9 vừa qua, mọi ánh mắt của thế giới đổ dồn về Bắc Triều Tiên. Đài truyền hình trung ương Bắc Triều Tiên (KCTV) đưa tin về việc Chủ tịch Ủy ban Quốc vụ miền Bắc Kim Jong-un đã bắt đầu hành trình đến Nga bằng tàu hỏa riêng vào ngày 10/9/2023. Trên thực tế, tàu hỏa riêng của Chủ tịch Kim Jong-un đã dừng chân tại ga Khasan ở vùng Primorsky (Nga) sáng ngày 12/9, và ngay ngày hôm sau 13/9, ông Kim đã có cuộc gặp gỡ với Tổng thống Nga Vladimir Putin tại Trung tâm vũ trụ Vostochny của Nga. Đây là cuộc gặp giữa lãnh đạo thượng đỉnh của hai nước sau 4 năm và 5 tháng. Trong lần viếng thăm Nga trước đây, ông Kim Jong-un cũng đã sử dụng tàu hỏa làm phương tiện di chuyển. 

Vào tháng 4/2019, Chủ tịch Kim Jong-un đã di chuyển bằng tàu hỏa tới Nga trên đoạn đường lên tới khoảng 1.200 km. Hai tháng trước đó, ông cũng đã có chuyến đi 60 giờ bằng tàu hỏa đến Hà Nội, trong Hội nghị thưởng đỉnh Mỹ-Triều với Tổng thống Mỹ Donald Trump. Trong chuyến công du tới Trung Quốc hồi tháng 5/2018, Chủ tịch Kim Jong-un đã ngồi trên chuyên cơ riêng Chamme 1 để bay đến thành phố Đại Liên và Bắc Kinh. Một tháng sau đó, ông sử dụng máy bay do Trung Quốc cung cấp phục vụ cho Hội nghị thượng đỉnh Mỹ-Triều lần 1 tại Singapore. Vậy đâu là lý do ông Kim sử dụng tàu hỏa để tham dự Hội nghị thượng đỉnh Mỹ-Triều 2019, dù thời gian bay từ Bắc Triều Tiên đến Hà Nội chỉ mất 3-4 giờ. 

Ngoài ra, thời gian di chuyển kéo dài sẽ tạo ra sự quan tâm liên tục trong nhiều ngày, giúp tăng cường tuyên truyền đến thế giới. Các chuyến công du bằng tàu hỏa của lãnh đạo Bắc Triều Tiên đã bắt đầu từ thời cố Chủ tịch Kim Nhật Thành (Kim Il-sung), ông nội của Chủ tịch Kim Jong-un. 

Tàu Thái Dương được xem như “đôi chân” của các nhà lãnh đạo cao cấp Bắc Triều Tiên. Được cho là mắc chứng sợ độ cao, cố Chủ tịch Kim Jong-il đã sử dụng tàu hỏa trong suốt quá trình di chuyển ra nước ngoài để phẫu thuật chữa bệnh. Theo truyền thông Hàn Quốc, nơi cố Chủ tịch Kim Jong-il qua đời chính là bên trong “Tàu số 1” của ông. Con tàu đặc biệt này có khoảng 20 toa. Mặc dù có đến 4 toa chở đội ngũ y bác sĩ và trang thiết bị y tế nhưng vẫn không thể cứu được cố Chủ tịch Kim Jong-il. 

Nối tiếp ông nội Kim Nhật Thành và người cha Kim Jong-il thường xuyên đi công du nước ngoài bằng tàu hỏa, có thể nói, tình yêu của lãnh đạo Bắc Triều Tiên đối với tàu hỏa vẫn còn kéo dài qua ba thế hệ. Vậy các con tàu đặc biệt này trông như thế nào? 

Tàu Thái Dương có khả năng thay đổi cấu trúc của các toa xe tùy thuộc vào điểm đến và mục tiêu. Bên trong, tàu trang bị thiết bị truyền thông cần thiết cho công việc và vũ khí như súng cối để bảo vệ lãnh đạo cao cấp. Con tàu đặc biệt này còn nổi tiếng với việc có toa vận chuyển xe bọc thép Mercedes-Benz với trang trí nội thất sang trọng.

Truyền thông Bắc Triều Tiên từng công bố hình ảnh bên trong tàu của cố Chủ tịch Kim Jong-il khi ông thăm Nga, với các thiết bị an ninh tiên tiến và các tiện nghi cấp độ khách sạn sang trọng. Cố Chủ tịch Kim Jong-il, đã sử dụng tàu đặc biệt của mình khi đón tiếp các khách quý nước ngoài như quan chức cấp cao Nga. Trong cuốn hồi ký của một tướng quân đội Nga từng tiếp đón ông Kim Jong-il vào năm 2001, có nội dung "tàu đặc biệt của Tổng thống Putin cũng không đẹp như tàu của Kim Jong-il" để nhấn mạnh về độ xa hoa của con tàu này. Tuy nhiên, tàu Thái Dương cũng có nhược điểm. 

Không những do tình trạng cơ sở hạ tầng đường sắt đã lỗi thời, việc được trang bị các tính năng bảo vệ bằng thép, đầu nổ và pháo làm cho tàu Thái Dương trở thành một pháo đài di động, tuy sang trọng nhưng lại rất chậm chạp. Vì vậy, con tàu này luôn duy trì tốc độ dưới 100 km/h. 

Thông qua đó, Chủ tịch Kim Jong-un muốn tạo ấn tượng về hình ảnh của bản thân như một nhà lãnh đạo xuất chúng, yêu thương người dân Bắc Triều Tiên. Trong bộ phim tài liệu do KCTV phát sóng năm 2022 với tên gọi "Người cha của nhân dân" có hình ảnh ông Kim Jong-un đang làm việc trên tàu riêng. Trên bàn làm việc khi ông trò chuyện với các quan chức đảng Lao động, có máy tính để bàn, máy tính xách tay và điện thoại di động. Việc này cho thấy rằng ông có thể chỉ thị các công việc chính bất kỳ lúc nào, ngay cả khi đang di chuyển, và tạo ra hình ảnh về một lãnh đạo vì dân.

Đâu sẽ là điểm đến tiếp theo của con tàu đặc biệt này? Việc lựa chọn sử dụng tàu riêng để thực hiện chuyến công du đến Nga của Chủ tịch Kim Jong-un gần đây đang thu hút sự quan tâm lớn của dư luận về hoạt động đối ngoại tiếp theo của ông.