Tòa án công lý quốc tế (ICJ) có trụ sở tại Hà Lan ngày 23/7 (giờ địa phương) đã đưa ra ý kiến tư vấn pháp lý đầu tiên về biến đổi khí hậu sau hai năm thẩm định. 

ICJ nhận định cuộc khủng hoảng khí hậu hiện nay đang gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền được sống của vạn vật. Vì vậy, việc ứng phó với vấn đề này không còn là lựa chọn mà là nghĩa vụ pháp lý của các quốc gia, và việc ứng phó hời hợt với biến đổi khí hậu có thể bị coi là hành vi vi phạm luật pháp quốc tế.

Tòa án này khẳng định môi trường sạch và bền vững là một phần của quyền con người, các nước chịu thiệt hại do biến đổi khí hậu có thể yêu cầu bồi thường thiệt hại từ các quốc gia chịu trách nhiệm. Đây là lần đầu tiên ICJ đưa ra đánh giá liên quan đến trách nhiệm của các nước về vấn đề khủng hoảng khí hậu. Cơ quan này còn đặc biệt nhấn mạnh việc ứng phó với biến đổi khí hậu là nghĩa vụ quốc tế nhằm bảo vệ thế hệ tương lai.

Trước đó, một nhóm sinh viên luật đến từ quốc đảo Vanuatu ở Thái Bình Dương, nước đang đối mặt với nguy cơ bị nhấn chìm hoàn toàn do biến đổi khí hậu, đã đề nghị ICJ đưa ra phán quyết dựa trên căn cứ pháp luật. Tại cuộc họp của Đại hội đồng Liên hợp quốc vào tháng 3/2023, các bên đã thông qua dự thảo nghị quyết yêu cầu ICJ đưa ra ý kiến khuyến nghị. Tòa án công lý quốc tế sau đó đã mở các phiên thẩm định, lắng nghe ý kiến từ Chính phủ các nước và các tổ chức quốc tế trước khi đưa ra kết luận này.

Viện nghiên cứu về biến đổi khí hậu Grantham của Anh cho biết tính đến năm 2024, gần 3.000 vụ kiện liên quan đến vấn đề khí hậu đã được đệ trình tại khoảng 60 quốc gia. Mặc dù không mang tính ràng buộc về mặt pháp lý, nhưng khuyến nghị lần này của ICJ dự kiến sẽ trở thành một tiêu chuẩn quan trọng cho Chính phủ các nước khi xây dựng chính sách, và đưa ra quyết định liên quan đến vấn đề khí hậu trong tương lai.