© Getty Images Bank

Công tác chuẩn bị đang được gấp rút tiến hành cho Hội nghị thượng đỉnh Mỹ-Triều lần thứ hai, được ấn định tổ chức tại thủ đô Hà Nội của Việt Nam trong hai ngày 27 và 28/2. Trong khi một phái đoàn Bắc Triền Tiên đã tới Hà Nội để chuẩn bị các khâu hậu cần và nghi lễ cho sự kiện, các quan chức cấp chuyên viên của miền Bắc và Mỹ cũng đang bận rộn chốt lại các vấn đề thảo luận của cuộc gặp thượng đỉnh. Hãy cùng lắng nghe Giáo sư Chung Dae-jin đến từ Viện nghiên cứu Thống nhất, trường Đại học Ajou, phân tích sâu hơn.

Quan chức cấp chuyên viên từ cả Bắc Triều Tiên và Mỹ đã tới Việt Nam để kiểm tra các vấn đề hậu cần và nghị sự trước thềm Hội nghị thượng đỉnh lần thứ hai giữa ông Trump và ông Kim. Về phía miền Bắc, Phó Chủ tịch Ủy ban Quốc vụ Kim Chang-son đang đóng vai trò then chốt trong việc thực hiện các nghi thức cho Chủ tịch Kim Jong-un. Cũng tại Hà Nội, Đặc phái viên Stephen Biegun, người phụ trách đàm phán về nghị sự hội nghị thượng đỉnh của phía Mỹ, và đối tác đàm phán Bắc Triều Tiên Kim Hyok-chol, đang được kỳ vọng sẽ phối hợp những vấn đề cuối cùng của sự kiện, sau cuộc họp sơ bộ chuyên viên cấp thấp của hai phía.

Phó Chánh Văn phòng Nhà Trắng Daniel Walsh và Phó Chủ tịch Ủy ban Quốc vụ Kim Chang-son đã tới Hà Nội ngày 15 và 16/2 để kiểm tra nơi ở và lịch trình có thể của hai nhà lãnh đạo. Trong khi đó, Đặc phái viên phụ trách quan hệ với Mỹ thuộc Ủy ban Quốc vụ Bắc Triều Tiên Kim Hyok-chol đã rời Bình Nhưỡng để tới điểm dừng chân là Bắc Kinh, Trung Quốc ngày 19/2, và đối tác đàm phán phía Mỹ là Stephen Biegun cũng đã di chuyển tới Hà Nội cùng ngày (theo giờ Mỹ).

Trước Hội nghị thượng đỉnh, đàm phán cấp chuyên viên sẽ diễn ra theo hai hướng riêng rẽ là phần nghi lễ và phần nghị sự. Các phái đoàn phụ trách nghi lễ của haibên đã tới Việt Nam từ hơn 10 ngày trước hội nghị, nhằm chuẩn bị đầy đủ cho sự kiện. Chúng ta có thể dễ dàng hình dung là sự quan tâm lúc này đang đổ dồn vào phần nghị sự. Hai nước được kỳ vọng sẽ có một cuộc “giằng co” cho tới phút cuối cùng về các biện pháp phi hạt nhân hóa của Bình Nhưỡng và hành động đáp lại tương ứng của Washington.

Vẫn chưa chắc chắn Tổng thống Trump và Chủ tịch Kim sẽ lưu lại ở đâu và Hội nghị thượng đỉnh song phương sẽ diễn ra ở địa điểm cụ thể nào. Được biết, các khách sạn 5 sao ở Hà Nội hiện đã hết sạch chỗ. Tôi dự đoán Bắc Triều Tiên đã lên xong hầu hết kế hoạch tại Hà Nội của ông Kim. Tuy nhiên, cả hai nước vẫn chưa công bố nơi ở của các lãnh đạo, bởi lẽ miền Bắc đặc biệt nhạy cảm về vấn đề an ninh cho Chủ tịch Kim.

Có suy đoán cho rằng Phó Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ Alex Wong và Phó Chủ tịch Ủy ban Hòa bình châu Á-Thái Bình Dương của Bắc Triều Tiên Pak Chol, vốn đều đã tới Hà Nội, đã có những bước đi chuẩn bị cho đàm phán cấp chuyên viên giữa Đặc phái viên của hai bên là Stephen Biegun và Kim Hyok-chol. Trong khi đó, Phó Chủ tịch Ủy ban Quốc vụ Kim Chang-son, người được biết đến như Tham mưu trưởng của Chủ tịch Kim Jong-un, đã tới thăm nhà máy smartphone của Samsung tại Việt Nam ngày 17/2 và trụ sở Bộ Ngoại giao Việt Nam ngày 19/2. Lịch trình của ông này tại Hà Nội sẽ là gợi ý về những địa điểm mà nhà lãnh đạo miền Bắc sẽ tới thăm khi đến quốc gia Đông Nam Á này.

Theo đánh giá của truyền thông, dường như chắc chắn là Chủ tịch Kim Jong-un sẽ có chuyến thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam. Đây sẽ là chuyến thăm cấp Nhà nước đầu tiên của ông này ra nước ngoài. Ông Kim đã thăm Trung Quốc nhiều lần, nhưng đều không phải chuyến thăm cấp Nhà nước. Tôi cho rằng Bắc Triều Tiên hy vọng có thể tận dụng cơ hội lớn này nhằm nhấn mạnh các hoạt động đối ngoại của ông Kim như một nhà lãnh đạo bình thường của một quốc gia bình thường.

Chủ tịch Kim có thể bay trực tiếp tới Việt Nam trên chiếc chuyên cơ Chammae-1, vốn có thể đảm bảo bay giữa Bình Nhưỡng và Hà Nội. Nhưng điểm đáng lưu ý là Phó Chủ tịch Ủy ban Quốc vụ Kim Chang-son đã dừng chân tại Quảng Châu, Trung Quốc, trước khi tới Hà Nội. Trong thời gian ở Việt Nam, ông này cũng đã thăm tỉnh Lạng Sơn ở biên giới phía Bắc giáp Trung Quốc, làm dấy lên suy đoán rằng nhà lãnh đạo miền Bắc có thể tới Việt Nam bằng tàu hỏa.

Hãng tin Reuters (Anh) vừa qua đưa tin Chủ tịch Kim Jong-un sẽ tới thăm khu công nghiệp ở Bắc Ninh trong chuyến thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam. Nhiều người băn khoăn về cách nhà lãnh đạo miền Bắc sẽ di chuyển tới Việt Nam và những địa điểm tại nước này mà ông Kim sẽ đi thăm. Tuy nhiên, sự chú ý được tập trung nhiều hơn vào các cuộc đàm phán về vấn đề nghị sự, vốn sẽ quyết định thành bại của Hội nghị thượng đỉnh Mỹ-Triều lần thứ hai.

Tất nhiên, chủ đề then chốt sẽ là việc phi hạt nhân hóa hoàn toàn Bắc Triều Tiên. Mỹ muốn miền Bắc có các biện pháp cộng thêm, bên cạnh việc phá dỡ tổ hợp hạt nhân Yongbyon (tỉnh Bắc Pyongan). Vẫn cần phải xem xem liệu Bình Nhưỡng có nhất trí với các biện pháp cộng thêm hay không, và các biện pháp này sẽ là gì.

Phụ thuộc vào câu trả lời của miền Bắc, Washington sẽ điều chỉnh mức độ giảm nhẹ cấm vận quốc tế với Bình Nhưỡng. Chẳng hạn, Mỹ sẽ quyết định liệu có nên gỡ bỏ hạn chế với việc Bắc Triều Tiên nhập khẩu dầu thô, hoặc có miễn cấm vận với các dự án kinh tế liên Triều hay không. Quan chức cấp chuyên viên của Bình Nhưỡng và Washington sẽ chốt lại các chi tiết trên trong tuần này, trước khi Hội nghị thượng đỉnh bắt đầu.

Đặc phái viên của hai phía Stephen Biegun và Kim Hyok-chol đã tổ chức hội đàm cấp chuyên viên trong vòng ba ngày tại Bình Nhưỡng từ ngày 6/2, nhằm thảo luận nghị sự cho cuộc gặp thượng đỉnh. Bởi mỗi bên đã nêu rõ lập trường của mình và chia sẻ quan điểm tại Bình Nhưỡng, nên rất có thể hai bên sẽ cố gắng thu hẹp sự khác biệt trong các cuộc đàm phán tại Hà Nội.

Bắc Triều Tiên và Mỹ đã vạch ra khung cơ bản cho việc phi hạt nhân hóa trong Hội nghị thượng đỉnh đầu tiên tại Singapore tháng 6 năm ngoái. Giờ đây, đã đến lúc công bố các chi tiết về phương án thực thi thỏa thuận tại Singapore. Cộng đồng quốc tế đang kỳ vọng hai bên có thể thu hẹp được sự khác biệt và đạt được một thỏa thuận thỏa đáng trong Hội nghị thượng đỉnh tại Hà Nội.

Nếu hai bên chỉ đi tới một thỏa thuận nhỏ, cả thế giới sẽ không khỏi hoài nghi về sự hữu ích của Hội nghị thượng đỉnh Mỹ-Triều. Thỏa thuận nhỏ ở đây có thể là cái gật đầu của Bắc Triều Tiên cho phép các chuyên gia bên ngoài thanh sát bãi thử hạt nhân xã Punggye (huyện Kilju, tỉnh Bắc Hamgyong) hay bãi thử tên lửa xã Dongchang (huyện Cholsan, tỉnh Bắc Pyongan), cùng quyết định đáp lại của Mỹ là mở rộng viện trợ nhân đạo cho miền Bắc. Tuần lễ trước thềm sự kiện sẽ là giai đoạn vô cùng quan trọng, khi hai bên phải nỗ lực xóa tan sự nghi ngờ này.

Chủ tịch Kim Jong-un và Tổng thống Donald Trump đang đứng trước bước ngoặt quyết định trên lộ trình tiến tới sự phi hạt nhân hóa hoàn toàn. Vận mệnh của ván bài giữa họ phụ thuộc vào những cuộc đàm phán cấp chuyên viên giữa hai bên trước thềm cuộc gặp đang được dư luận hết sức chờ đợi.