Hội nghị thượng đỉnh liên Triều được tổ chức vào ngày 27/4 vừa qua là hội nghị thượng đỉnh liên Triều đầu tiên sau 11 năm kể từ năm 2007 và là hội nghị thượng đỉnh lần thứ III giữa hai miền Nam-Bắc. Trong khoảng thời gian đó, hai bên đã rất nỗ lực tổ chức hội đàm thượng đỉnh, nhưng cũng đã không thành công trong vài trường hợp. Vào năm 1994, Tổng thống Hàn Quốc Kim Young-sam đáng lẽ đã có thể gặp cố lãnh đạo miền Bắc Kim Nhật Thành. Chúng ta cùng nhìn lại những nỗ lực chuẩn bị cho hội nghị thượng đỉnh liên Triều năm 1994 của cựu Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Thống nhất Hàn Quốc Lee Hong-koo.

Căng thẳng trên bán đảo Hàn Quốc do Bắc Triều Tiên rút khỏi Hiệp ước không phổ biến vũ khí hạt nhân (NPT)
Sau Tuyên bố 7/7 năm 1988 của Hàn Quốc, một bầu không khí hòa giải đã được tạo ra giữa Seoul và Bình Nhưỡng. Nhưng vào ngày 12/3/1993, Bắc Triều Tiên đã công bố rút khỏi Hiệp ước không phổ biến vũ khí hạt nhân (NPT), đẩy căng thẳng trên bán đảo Hàn Quốc lên tới đỉnh điểm. Tại cuộc họp cấp chuyên viên giữa hai miền vào đầu năm 1994, miền Bắc đe dọa sẽ biến Seoul thành “biển lửa,” khiến chính quyền của Tổng thống Mỹ Bill Clinton xem xét tới khả năng ném bom các cơ sở hạt nhân của miền Bắc tại Yongbyon. Bán đảo Hàn Quốc gần như đã kề miệng hố chiến tranh.

Cựu Tổng thống Mỹ Carter giải quyết cuộc khủng hoảng bằng đối thoại với Bắc Triều Tiên
Cựu Tổng thống Mỹ Carter đã tới thăm Bắc Triều Tiên thông qua Bàn Môn Điếm vào ngày 15/6/1994 nhằm xoa dịu căng thẳng trên bán đảo Hàn Quốc bằng cách đối thoại với miền Bắc. Trong cuộc gặp với cố Chủ tịch Kim Nhật Thành, cựu Tổng thống Carter đã thu được một thỏa thuận về việc tạm dừng các chương trình hạt nhân của nước này. Trên đường trở về Mỹ, ông Carter đã truyền đạt nguyện vọng của Chủ tịch Kim Nhật Thành tới Tổng thống Hàn Quốc Kim Young-sam và Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Thống nhất Lee Hong-koo về việc tổ chức hội nghị thượng đỉnh liên Triều. Chính phủ Hàn Quốc đã công bố chấp nhận tổ chức hội nghị thượng đỉnh liên Triều đầu tiên trong lịch sử mà “không cần bất cứ điều kiện nào.”

Đồng ý tổ chức hội nghị thượng đỉnh liên Triều
Nhờ sự chấp thuận của Tổng thống Kim Young-sam về việc tổ chức hội nghị thượng đỉnh liên Triều, cuộc khủng hoảng trên bán đảo Hàn Quốc đã bắt đầu lắng dịu. Vào ngày 28/6, Seoul và Bình Nhưỡng đã tổ chức tiếp xúc sơ bộ, dẫn đầu là các quan chức cấp Phó Thủ tướng. Tại cuộc gặp sơ bộ, hai quan chức – Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Thống nhất Hàn Quốc Lee Hong-koo và Bí thư đảng Lao động Bắc Triều Tiên Kim Yong-soon – đã nhất trí rằng hội nghị thượng đỉnh liên Triều sẽ được tổ chức ở Bình Nhưỡng vào ngày 25/7/1994. Nhưng đáng tiếc thay, sự kiện này chỉ là một mong ước bất thành.

Hội nghị thượng đỉnh bất thành do Chủ tịch Kim Nhật Thành qua đời
Chủ tịch Bắc Triều Tiên Kim Nhật Thành đã qua đời vào ngày 8/7 khiến hội nghị thượng đỉnh liên Triều đầu tiên trong lịch sử phải bị hủy bỏ. Nhưng nếu cựu Tổng thống Hàn Quốc Kim Young-sam đã gặp người đồng cấp miền Bắc là Chủ tịch Kim Nhật Thành, hai miền Nam-Bắc có thể đã mang đến một bước ngoặt cho hòa giải trên bán đảo Hàn Quốc. Do đó, nhiều người vẫn hồi tưởng về hội nghị thượng đỉnh liên Triều bất thành khi đó như một trang sử vẫn còn dang dở. Hy vọng rằng các thành quả của Hội nghị thượng đỉnh liên Triều 2018 sẽ đem lại một thay đổi lớn cho hòa bình trên bán đảo Hàn Quốc.