ⓒ YONHAP News

Thành viên các gia đình bị ly tán do chiến tranh Triều Tiên (1950-1953) vừa được đoàn tụ với người thân bị thất lạc từ lâu, khi chương trình đoàn tụ liên Triều được nối lại sau gần ba năm.Chương trình đoàn tụ đã khởi động vào ngày 20/8 tại núi Geumgang, Bắc Triều Tiên, nơi thành viên các gia đình bị ly tán đã được xoa dịu nỗi đau chia cắt người thân trong thời gian dài. Nhà bình luận về các vấn đề thời sự Choi Young-il nhận xét về cuộc đoàn tụ đầy cảm động này.

Cuộc đoàn tụ này là sự kiện đoàn tụ đầu tiên trong vòng hai năm mười tháng, sau khi chương trình bị dừng lại dưới thời Chính phủ cựu Tổng thống Park Geun-hye do các động thái khiêu khích hạt nhân liên tiếp của miền Bắc. Tuy nhiên, tại Hội nghị thượng đỉnh liên Triều 27/4, lãnh đạo hai nước đã nhất trí nối lại chương trình nhân đạo này ngay lập tức. Hai bên sau đó đã tổ chức nhiều cuộc họp để thảo luận về vấn đề trên, và chương trình đoàn tụ cuối cùng cũng đã diễn ra. Trong đợt một của chương trình này bắt đầu vào ngày 20/8 vừa qua, 89 thành viên các gia đình thuộc phía Hàn Quốc đã tập trung tại Sokcho, tỉnh Gangwon, từ tối ngày 19/8. Theo dự định, 100 người sẽ tham gia vào chương trình đoàn tụ theo kế hoạch. Nhưng 11 người đã quyết định từ bỏ cơ hội đoàn tụ vào phút chót vì lý do sức khỏe. Điều này là hoàn toàn dễ hiểu, xét tới vấn đề tuổi cao sức yếu.

Nhằm thực thi Tuyên bố Bàn Môn Điếm 27/4, Bộ Thống nhất và Hội Chữ thập đỏ Hàn Quốc đã lựa chọn ngẫu nhiên 500 ứng cử viên sơ bộ thông qua hệ thống thông tin tổng hợp về gia đình bị ly tán cho đợt đoàn tụ các gia đình liên Triều lần XXI, tập trung vào những người cao tuổi và có quan hệ gia đình là huyết thống trực hệ. Hai miền Nam-Bắc sau đó đã trao đổi danh sách những người mong muốn tham gia vào chương trình đoàn tụ. 89 người từ phía Hàn Quốc đã được gặp lại họ hàng, bà con miền Bắc tại đợt đoàn tụ đầu tiên diễn ra từ ngày 20 đến 22/8, và 83 người từ phía Bắc Triều Tiên sẽ được đoàn tụ với gia đình đang sống tại miền Nam trong đợt thứ hai từ ngày 24 đến 26/8. Việc nâng cấp, sửa chữa các cơ sở cho chương trình đoàn tụ tại núi Geumgang, bao gồm một nhà hàng và một khách sạn, đã được hoàn thành trong tháng trước. Cuộc đoàn tụ tập thể, sự kiện đầu tiên trong chương trình lần này, đã bắt đầu vào lúc 3 giờ chiều ngày 20/8.

Ngày hôm đó, những tiếng than khóc đã vang khắp địa điểm đoàn tụ. Những con người đáng thương suốt gần bảy thập niên qua thậm chí không biết người thân của mình sống chết ra sao nay đã được gặp mặt, ôm chầm lấy nhau và vỡ òa trong niềm vui đoàn tụ. 197 người Hàn Quốc, bao gồm 89 thành viên các gia đình bị ly tán và những người đi cùng, đã được gặp 186 họ hàng, bà con miền Bắc trong buổi đoàn tụ tập thể. Mỗi người lại có một câu chuyện buồn riêng.

Người lớn tuổi nhất bên phía Hàn Quốc là ông Baek Sung-gyu, 101 tuổi, đã được gặp con dâu và cháu gái của mình. Khi được các phóng viên hỏi về cảm xúc lúc bấy giờ, cụ đã trả lời “Tôi hạnh phúc quá, cứ như thể đang đứng trên đỉnh núi Geumgang vậy.” Một câu chuyện xúc động khác là của ông Yoo Gwan-sik từ phía miền Nam, đã gần 90 tuổi. Ông Yoo không hề biết vợ của mình đã mang thai khi quyết định tạm thời một mình chạy sang Hàn Quốc. Ông đã đăng ký chương trình đoàn tụ những mong tìm lại người vợ ở miền Bắc. Chẳng ngờ vợ ông đã qua đời và ông có một người con gái mà chưa từng một lần gặp mặt. Người con gái được sinh ra ở Bắc Triều Tiên sau khi ông Yoo tới Hàn Quốc. Ông Yoo đã khóc hết nước mắt khi gặp được con gái mình, giờ đã là một phụ nữ lớn tuổi. Chứng kiến những cảnh thương tâm này, nhiều người chắc hẳn đã hình dung được sự tàn khốc của chiến tranh và chia cắt đất nước.

Trong số những người tham gia, có bà mẹ đã được gặp lại con trai mình lần đầu tiên sau 68 năm bởi bà đã phải xa đứa con trai mới lên bốn trong hoàn cảnh chiến tranh, một người đàn ông đã bỏ lại đứa em gái út khi rời quê hương một mình, và như bình luận gia Choi Young-il vừa cho biết, một người cha thậm chí không biết tới sự tồn tại của con gái cho tới khi đã 89 tuổi. Trong lúc thành viên các gia đình bị ly tán chia sẻ những câu chuyện cảm động tới rơi nước mắt, ngày đầu tiên của đợt đoàn tụ đã khép lại. Tin vui đã đến với các gia đình vào ngày thứ hai.

Ngày thứ hai chính là điểm nhấn của đợt đoàn tụ lần này. Các gia đình được gặp mặt riêng theo từng gia đình, không bị các quan chức miền Bắc giám sát. Do đó, họ có thể trò chuyện thoải mái. Họ cũng được ăn trưa cùng nhau với bữa trưa được chuẩn bị sẵn, chuyển tới từng phòng khách sạn. Vào ngày thứ ba và là ngày cuối cùng của đợt đoàn tụ, một sự việc ngoài dự kiến đã diễn ra. Theo kế hoạch, các gia đình sẽ gặp người thân trong vòng 11 tiếng, chia thành sáu phiên trong ba ngày. Nhưng ban tổ chức của hai phía đã kéo dài buổi gặp mặt của ngày cuối cùng thêm một tiếng. Các gia đình lẽ ra sẽ ăn trưa trong vòng hai tiếng từ 11 giờ đến 1 giờ, nhưng cuộc đoàn tụ buổi sáng đã được đẩy lên sớm hơn một tiếng, vào lúc 10 giờ.

Không giống các đợt đoàn tụ trước đây, sự kiện lần này đã loại bỏ một cách đáng kể các yếu tố chính trị và cho thấy sự cân nhắc kỹ lưỡng đối với người tham gia. Dù vậy, tiếc thay, giờ chia tay cũng tới. Vào lúc 1 giờ 28 phút chiều ngày 22/8, thành viên các gia đình bị ly tán của phía Hàn Quốc đã lên xe ô tô. Sau cuộc đoàn tụ ngắn ngủi, họ một lần nữa lại phải chia xa những người thân. Các gia đình cứ nắm lấy tay người thân của mình qua cửa sổ xe ô tô và mong một ngày gặp lại. Tiếc thay, một phần ba trong số 89 thành viên phía miền Nam đã ngoài 90 tuổi. Với số tuổi lớn như vậy, những lời hứa hẹn đoàn tụ của họ chỉ khiến chúng ta thêm buồn.

Ông và bố của tôi cũng đến từ miền Bắc, và họ đều đã mất cả rồi. Chứng kiến những người lạc mất người thân được đoàn tụ, tôi cứ ngỡ họ chính là gia đình của mình vậy. Điều khiến tôi lo lắng chính là phần lớn thành viên các gia đình bị ly tán đang già đi một cách nhanh chóng. Vào đợt đoàn tụ vừa qua, số cuộc đoàn tụ giữa cha mẹ và con cái chỉ dừng lại ở bảy trường hợp. Hơn nữa, chỉ có 20 gia đình được gặp lại anh chị em ruột. Những thành viên khác được đoàn tụ với cháu, hoặc cô, chú. Tôi cho rằng thành viên các gia đình bị ly tán nên được phép gặp lại người thân bị thất lạc khi vẫn còn sống. Đây là một nhiệm vụ và bổn phận to lớn của cả hai miền Nam-Bắc.

132.000 người Hàn Quốc đã đăng ký với Bộ Thống nhất là thành viên các gia đình bị ly tán kể từ năm 1988. Trong số 56.000 người vẫn còn sống, 12.000 người đã ngoài 90 tuổi. Các cuộc đoàn tụ gia đình liên Triều không nên bị trì hoãn lâu hơn nữa, bởi thế hệ đầu tiên của các gia đình bị ly tán đang mất đi một cách nhanh chóng. Trong Hội nghị thượng đỉnh liên Triều sắp tới vào tháng 9, ngoài vấn đề phi hạt nhân hóa, hy vọng rằng hai miền Nam-Bắc có thể đạt được một thỏa thuận về việc tổ chức định kỳ các chương trình đoàn tụ gia đình.