ⓒYONHAP News

Cấp phép cư trú nhân đạo

Bộ Tư pháp Hàn Quốc ngày 25/8 thông báo quyết định cấp phép cư trú đặc biệt vì mục đích nhân đạo cho công dân Afghanistan đang cư trú trong nước cho tới khi tình hình tại quốc gia này được ổn định. Đối tượng được áp dụng là 434 người Afghanistan đang cư trú ngắn hạn và dài hạn trong nước. Trong đó, có 72 người đã hết thời hạn cư trú, đang cư trú trái phép trong nước; và 169 người còn hạn cư trú dưới 6 tháng. Theo quyết định này, trong số những công dân Afghanistan đang cư trú hợp pháp tại Hàn Quốc, người nào sắp sửa phải xuất cảnh do không thể gia hạn cư trú, nếu có nguyện vọng ở lại thì sẽ được xác minh thân phận để cấp phép cư trú đặc biệt, để có thể tiếp tục sinh sống và xin việc làm tại Hàn Quốc. 72 người đang cư trú bất hợp pháp sẽ chưa bị cưỡng chế trục xuất ngay, mà Bộ Tư pháp sẽ ban lệnh xuất cảnh trước, để họ tự giác xuất cảnh sau khi tình hình Afghanistan ổn định trở lại. Quyết định này của Chính phủ Hàn Quốc thể hiện sự quan tâm nhân đạo với người Afghanistan đang cư trú trong nước không thể hồi hương do tình hình hỗn loạn tại quê nhà.

 

Đưa người Afghanistan tới Hàn Quốc

Mặt khác, 390 người Afghanistan từng hợp tác với Chính phủ Seoul cùng gia đình đã nhập cảnh vào Hàn Quốc bằng máy bay vận tải quân sự trong hai ngày 26 và 27/8. Trong số những người này có khoảng hơn 100 trẻ em. Đây là lần đầu tiên Chính phủ Hàn Quốc đưa một lượng lớn người nước ngoài ở khu vực xảy ra tranh chấp vào trong nước. Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Hàn Quốc Choi Jong-moon nhấn mạnh đây là những người đã làm việc nhiều năm tại Đại sứ quán Hàn Quốc, Cơ quan hợp tác quốc tế Hàn Quốc (KOICA) tại Afghanistan, bệnh viện và trung tâm huấn luyện nghiệp vụ của Hàn Quốc tại Bagram, cùng gia đình của họ. Họ không phải là người tị nạn mà là những người có công lao đặc biệt với Hàn Quốc.

Năm 2001, Hàn Quốc từng cử lực lượng phi chiến đấu tới Afghanistan để hỗ trợ cuộc chiến chống khủng bố. Mặc dù binh lực quân đội đã được rút về nước vào tháng 12 năm 2007, nhưng Chính phủ Seoul vẫn tiếp tục phối hợp với cộng đồng quốc tế hỗ trợ công cuộc tái thiết Afghanistan cho tới trước khi chính quyền nước này sụp đổ, rơi vào sự kiểm soát của lực lượng Taliban. Trong quá trình này, Chính phủ Hàn Quốc đã tuyển dụng nhiều nhân lực bản địa. Đặc biệt, từ năm 2010 tới năm 2014, Hàn Quốc đã cử “Đội tái thiết địa phương” tới Afghanistan để điều hành bệnh viện và trung tâm huấn luyện nghiệp vụ, hợp tác với nhiều người dân địa phương.

 

Bối cảnh và ý nghĩa

Chính phủ Seoul quyết định đưa những công dân Afghanistan nói trên tới Hàn Quốc sau khi họ đề nghị giúp đỡ vì lâm vào tình thế nguy hiểm, có thể bị lực lượng Taliban trả thù với lý do đã làm việc cho Hàn Quốc. Chính phủ giải thích hành động này vừa là “trách nhiệm đạo đức”, vừa là trách nhiệm trên cương vị là một thành viên trong cộng đồng quốc tế. Ngoài ra, Chính phủ cũng đã cân nhắc tới vị thế quốc tế hiện nay của Hàn Quốc là một quốc gia phát triển về nhân quyền, cũng như xét tới những động thái tương tự của các quốc gia khác.

 

Chế độ cấp phép cư trú đặc biệt vì mục đích nhân đạo là một chính sách bổ sung với những trường hợp không đủ lý do để được công nhận là người tị nạn, nhưng được công nhận là có thể bị đe dọa về tính mạng, tự do như bị tra tấn. Tuy nhiên, chế độ này bị chỉ ra là còn nhiều điều cần cải thiện, như tiêu chuẩn thẩm định không rõ ràng, tư cách cư trú của người được cấp phép không được ổn định, người được cấp phép khó tìm việc làm. Ngoài ra, luật quy định khái niệm là “cấp phép” chứ không phải “bảo hộ”, được cho là có thể bị lạm dụng để từ chối hồ sơ đăng ký tị nạn.