Lễ khởi công nhà máy sản xuất ô tô "Gwangju Global Motors", dự án đầu tiên theo "mô hình việc làm Gwangju”, đã diễn ra tại khu công nghiệp quốc gia Bitgreen, thành phố Gwangju, ngày 26/12 vừa qua.

“Mô hình việc làm Gwangju”

“Mô hình việc làm Gwangju” xuất phát từ ý tưởng tạo việc làm mới, trong đó chính quyền địa phương và doanh nghiệp lập ra một công ty liên doanh, tuyển dụng người lao động với mức lương thấp. Chính phủ cùng chính quyền địa phương sẽ bù đắp bằng cách hỗ trợ phúc lợi cho người lao động. Nhà máy ô tô trên do chính quyền thành phố Gwangju và công ty ô tô Hyundai xúc tiến, nên dự án này có tên gọi là “Mô hình việc làm Gwangju”. Trong đó, thành phố Gwangju và Hyundai cùng lập ra một công ty liên doanh, phía Hyundai sẽ phát triển dòng xe SUV cỡ nhỏ, dưới 1.000 cc, và ủy thác cho nhà máy "Gwangju Global Motors" sản xuất. Chính quyền thành phố Gwangju sẽ hỗ trợ doanh nghiệp ổn định hoạt động kinh doanh trong giai đoạn mới thành lập, giảm thuế, áp dụng nhiều loại trợ cấp để công ty phát triển bền vững. Mục tiêu của nhà máy là bắt đầu sản xuất từ nửa cuối năm 2021 với quy mô 100.000 chiếc/năm. Mức lương khởi điểm bình quân của người lao động là 35 triệu won (30.160 USD)/năm, mỗi tuần làm việc 44 tiếng. Sau đó, công ty sẽ nâng dần tỷ trọng lương cơ bản để tăng lương. Mức lương trên là khá thấp nếu so với người lao động tại các nhà máy sản xuất ô tô khác, nhưng bù lại, Chính phủ và thành phố sẽ hỗ trợ đa dạng cho người lao động về mặt phúc lợi như nhà ở, giao thông, giáo dục, y tế, văn hóa, nâng cao thu nhập thực tế của họ.

Hiệu quả kỳ vọng 

“Mô hình việc làm Gwangju” được đông đảo dư luận quan tâm do vừa giảm gánh nặng cho doanh nghiệp, vừa tạo ra hiệu quả việc làm lớn. Trước tiên, quy mô tuyển dụng trực tiếp của nhà máy mới là trên 1.000 người. Nếu bao gồm cả việc làm gián tiếp, thì hiệu quả tạo việc làm mới sẽ có thể lên tới 12.000 việc. Dự án này còn được kỳ vọng sẽ tạo ra bước đột phá cho ngành công nghiệp ô tô trong nước, trở thành điển hình hợp tác mới giữa người sử dụng lao động và người lao động trong toàn ngành công nghiệp. Sau 23 năm, Hàn Quốc lần đầu tiên có thêm một nhà máy sản xuất ô tô thành phẩm trong nước. Trong thời gian qua, các doanh nghiệp ô tô trong nước chú trọng xây dựng nhà máy tại nước ngoài do gánh nặng tiền lương quá cao đối với người lao động trong nước. Hãng ô tô Hyundai kỳ vọng nhà máy mới sẽ sản xuất được ô tô thành phẩm với chi phí thấp, tạo ra những chuyển biến tích cực trong kinh doanh của hãng.

Thách thức đặt ra

Với việc khởi công nhà máy ô tô mới, có thể nói “mô hình việc làm Gwangju” đã bắt đầu đi vào quỹ đạo. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều bài toán, thách thức đặt ra trước mắt. Vấn đề cấp bách nhất hiện nay là xây dựng hạ tầng phúc lợi hỗ trợ cho người lao động. Chính quyền thành phố Gwangju đang xúc tiến xây dựng khu nhà thuê giá rẻ với quy mô 800 căn, nhằm giảm gánh nặng nhà ở cho người lao động. Thành phố cũng sẽ sớm triển khai xây dựng thêm đường sá, nhà trẻ cho con em người lao động, nhà thi đấu thể thao. Tuy nhiên, những dự án này cần một nguồn ngân sách khổng lồ. Hiện tại, nguồn ngân sách huy động được mới có 2 tỷ won (1,7 triệu USD) từ ngân sách Chính phủ, 5 tỷ won (4,3 triệu USD) ngân sách xây dựng nhà trẻ.

Một vấn đề lớn khác là giải quyết mâu thuẫn với những người lao động phản đối “mô hình việc làm Gwangju” ngay từ giai đoạn đầu. Giới lao động cho rằng rốt cuộc nhà máy ô tô mới này vẫn là nhà máy của Hyundai, và kết quả cuối cùng vẫn là cắt giảm lương của người lao động. Người lao động yêu cầu thành phố và công ty phải đảm bảo họ có quyền tham gia vào quá trình triển khai dự án. Do mâu thuẫn không được giải tỏa, giới lao động đã không tham dự lễ khởi công ngày 27/12, làm giảm đáng kể ý nghĩa của mô hình hợp tác giữa giới chủ lao động và giới lao động.

Một số vấn đề khác là phát sinh nhiều dự án mô phỏng “mô hình việc làm Gwangju”, đầu tư trùng lặp, nguồn cung quá mức. Một số ý kiến lo ngại về tính bền vững của dự án này. Thành phố Gumi (tỉnh Bắc Gyeongsang) và thành phố Ulsan đang xúc tiến xây dựng nhà máy sản xuất ô tô, phụ tùng ô tô thân thiện với môi trường, quy mô hàng trăm tỷ won (hàng trăm triệu USD). Do đó, thành phố Gwangju có thể sẽ bị đẩy ra khỏi thị trường xe ô tô thân thiện với môi trường, lĩnh vực có tiềm năng tăng trưởng bền vững trong tương lai.