Vào một đêm xuân ngày 10/4/2016, khi sắc hồng của những cánh hoa anh đào tung bay trong gió tô điểm cho bầu trời đêm thêm phần rực rỡ, một khúc ca mùa xuân cũng cất lên từ nhà hát của Trung tâm nghệ thuật Seoul.

Giọng ca trong trẻo đó chính là giọng nữ cao (Soprano) Im Sun-hae, một trong những cô đào chính của dòng nhạc cổ châu Âu. Chị vừa trở về sau năm tháng công tác xa nhà và giới thiệu đến công chúng chương trình âm nhạc mang tên “Hành trình giai điệu nghệ thuật”. Tại đây, nữ ca sĩ hóa thân thành nữ thần mùa xuân và biến những bài hát của mình thành làn gió xuân thơm mát. Một số khán giả cho biết: “Tôi chỉ biết nói rằng thật tuyệt vời. Buổi biểu diễn được chăm chút rất kỹ lưỡng và công phu. Cả khán phòng như tràn ngập ánh nắng rực rỡ của trời xuân vậy.” “Tôi nghe nói Im Sun-hae là ca sĩ chuyên về dòng nhạc cổ, và giọng hát của chị ấy quả thực rất trong, cao và có hồn. Giọng ca trong veo nhưng lại rất sâu lắng của chị mang lại cho người nghe cảm giác yên bình.” “Thật là xuất sắc. Dù cô không phải một các ca sĩ nhạc opera được biết đến nhiều tại Hàn Quốc nhưng giai điệu đầy trữ tình mà cô mang đến cho khán giả ngày hôm nay như một làn gió mát tươi mới đầy cảm xúc mà chúng tôi khó có thể quên được.”

Những tràng pháo tay giòn giã tán thưởng chứa chan tình cảm của khán giả mang lại cho nữ ca sĩ Im Sun-hae hơi ấm quê nhà. Chị tâm sự: “Dù là biểu diễn tại quê nhà nhưng tôi cũng không kém phần lo lắng, hồi hộp. Tình cảm của khán giả, những người yêu nhạc Hàn Quốc, đã thực sự chạm đến trái tim tôi.”

Ra mắt làng nhạc đến nay đã được 16 năm, nữ ca sĩ Im Sun-hae từng tốt nghiệp Trường âm nhạc Đại học quốc gia Seoul, rồi du học tại Trường âm nhạc quốc gia Karlsruhe của Đức. Trong thời gian ở Đức, chị được Philippe Herreweghe, cây đại thụ của làng nhạc cổ điển Bỉ, chú ý đến. Chị trở thành người châu Á duy nhất có cơ hội chinh phục sân khấu nhạc cổ điển châu Âu.



Im Sun-hae , người khổng lồ bé nhỏ biết hát

Nhạc cổ hay còn được gọi là nhạc authentic chính thống hay nhạc nguyên bản, biểu diễn các bản nhạc xưa thuộc thời kỳ Phục Hưng, Baroque hay thời kỳ Cổ điển, với nhạc cụ và phong cách tương ứng với mỗi thời kỳ đó. Dòng nhạc này truyền tải những âm thanh nhẹ nhàng, tự nhiên hơn là sự hùng tráng và màu mè. Thế nhưng để tạo ra âm thanh trong, đẹp là điều không hề dễ dàng, và vì thế mà số ca sĩ thử sức với dòng nhạc cổ tại châu Âu cũng khá khiêm tốn. Nhờ lý do đó mà Im Sun-hae của Hàn Quốc được giới âm nhạc cổ châu Âu gọi là “người khổng lồ bé nhỏ biết hát”. Nhà phê bình âm nhạc Choi Young-ok cho biết: “Im Sun-hae là một trong số ít ca sĩ có giọng ca mang màu sắc rực rỡ, bay bổng, mà lại rất trong trẻo. Cô ấy là ca sĩ soprano đang nhận được nhiều tình cảm yêu mến tại châu Âu. Được biết đến như là một ca sĩ chuyên về dòng nhạc cổ, chị còn có thể thể hiện cả giọng nữ cao trữ tình (Lirico soprano) và giọng nữ cao màu sắc (Coloratura soprano).”

Nhìn vào năng lực hiện có, nhiều người sẽ nghĩ Im Sun-hae được thừa hưởng tài năng âm nhạc bẩm sinh. Trên thực tế, Im Sun-hae chỉ chính thức theo đuổi lĩnh vực âm nhạc khi đã là học sinh lớp 11. Chị nhớ lại: “Hồi cấp ba, cô giáo có hỏi tôi về sau muốn làm gì. Cô nói rằng tôi có năng khiếu ca hát và hỏi sao tôi không thử một lần xem thế nào. Mẹ tôi cũng khuyên tôi thử học nhạc để sau này không phải hối hận vì đã không lựa chọn đúng con đường mình thích. Mẹ nói mẹ có thể hỗ trợ tôi điều này. Thế nên đến năm lớp 11, tôi đã tìm đến cô giáo dạy nhạc của một người bạn để thử giọng. Cô ấy nói rằng tôi sở hữu giọng cao hiếm có và hối thúc tôi bắt đầu học ngay sau đó.”

Từng mơ ước trở thành phát thanh viên với chất giọng truyền cảm được thừa hưởng từ mẹ, Im Sun-hae cuối cùng lại bén duyên với nghiệp ca hát. Thời gian học nhạc đã giúp chị nhận ra tình yêu của mình dành cho âm nhạc. Nữ ca sĩ chia sẻ: “Những buổi học nhạc vẫn còn in rõ trong ký ức tôi. Lớp học của tôi cách trạm dừng xe buýt khoảng năm phút đi bộ và tôi luôn nhớ đến hình ảnh mình đã chạy tung tăng trên con đường đó trong niềm vui sướng như thế nào. Có lẽ học nhạc chính là định mệnh của tôi.”

Tỏa sáng tại bầu trời châu Âu

Dù khởi đầu muộn, nhưng Im Sun-hae đã cố gắng nỗ lực hết mình cho tương lai mà chị đã lựa chọn. Chị nhập học Trường âm nhạc quốc gia Seoul và chứng tỏ tài năng của mình khi lần lượt giành giải ở các cuộc thi âm nhạc lớn nhỏ. Thậm chí chị là người duy nhất được nhận học bổng du học tại Đức. Sau hơn một năm học tập, cơ hội được chính thức đứng trên sân khấu đến với chị một cách hết sức ngẫu nhiên. Chị nhận được lời mời của nhạc trưởng Philippe Herreweghe, một nghệ sĩ nổi tiếng trong làng nhạc cổ châu Âu, thay thế cho một ca sĩ trong buổi trình diễn của ông. Trước lời đề nghị được đưa ra chỉ một ngày trước buổi biểu diễn, chị gật đầu đồng ý mà không chút lưỡng lự, và lập tức lên chuyến tàu hướng đến thành phố Brúc-xen (Bỉ). Chị kể lại: “Tôi đã biểu diễn hai bài gồm một bản motet solo kéo dài 15 phút và một bản aria dài 8 phút. Bản aria tôi đã từng được học qua, còn bản motet dài 15 phút mang tên “Exsultate, jubilate” của nhà soạn nhạc Wolfgang Amadeus Mozart huyền thoại là bản nhạc tôi đặc biệt yêu thích, nhưng cũng chỉ mới tự đánh đàn và tập luyện một mình. Có thể nói sự can đảm đã giúp tôi hoàn thành phần biểu diễn.”

Hoàn toàn bị chinh phục bởi giọng ca vàng châu Á truyền tải được hồn của nhạc cổ châu Âu, Philippe Herreweghe một lần nữa đặt niềm tin vào Im Sun-hae trong buổi biểu diễn âm nhạc mừng thiên niên kỷ vào ngày 3/1/2000, sau khi quyết định hủy hợp đồng với một giọng nữ cao khác theo kế hoạch biểu diễn trước đó.

Sau khi được cây đại thụ của làng nhạc cổ châu Âu công nhận về tài năng, cuộc sống của Im Sun-hae thay đổi hoàn toàn. Ban đầu, chị nghĩ sự nổi tiếng của bản thân chỉ dừng lại ở mức khán giả châu Âu tò mò về một nữ ca sĩ người châu Á mà thôi. Nhưng đến khi biểu diễn vở opera Đông Gioăng của Mozart vào năm 2006, chị mới cảm nhận rõ sự thay đổi trong cách nhìn của khán giả phương Tây dành cho mình. Chị nói: “Buổi biểu diễn vở opera Đông Gioăng được truyền hình trên toàn châu Âu và trở thành tâm điểm chú ý khi một nữ ca sĩ soprano châu Á đảm nhận vai tiểu thư Zerlina, một thiếu nữ quê mùa, là một trong ba cô gái lọt vào tầm mắt săn đuổi của Đông Gioăng. Một cô gái nhà quê thường mang vẻ chân thật, chất phác, thậm chí rụt rè, nhưng đạo diễn khi đó lại xây dựng Zerlina thành nhân vật không hề ngây thơ mà lại rất táo bạo. Và có vẻ tôi rất phù hợp với nhân vật đó. Khán giả có lẽ ngạc nhiên vì một người châu Á họ không hề kỳ vọng lại có thể lột tả chân thực nhân vật Zerlina đến vậy.”

Nhạc trưởng nổi tiếng gốc Bỉ Rene Jacobs từng có nhận xét trong cuốn tự truyện của mình như sau: “Có một giọng ca không chỉ hát hay mà còn diễn giỏi, có thể hóa thân vào các nhân vật một cách hoàn hảo. Đó chính là Im Sun-hae”. Công ty chuyên phát hành băng đĩa nhạc cổ của Pháp Harmonia Mundi cũng lần đầu tiên phát hành album riêng của một nữ ca sĩ châu Á với mong muốn lưu giữ lại giọng ca đầy truyền cảm của Im Sun-hae. Nhà bình luận âm nhạc Choi Young-ok cho biết thêm: “Harmonia Mundi không phải là công ty mang tính thương mại mà chỉ phát hành sản phẩm âm nhạc của các nghệ sĩ xuất sắc, có giá trị lưu giữ. Nói cách khác, album Orfeo[s] của Im Sun-hae được công ty này phát hành vì được đánh giá là có chứa đựng giá trị đáng lưu giữ. Vì thế mà album này không chỉ quan trọng đối với Im Sun-hae mà còn là album đáng giá của lịch sử nhạc thính phòng. Với giọng hát đầy đặc biệt, huyền bí mà không ai có thể bắt chước, những bước đi tiếp theo của Im Sun-hae dự kiến sẽ viết nên trang sử mới trên dòng nhạc cổ phương Tây.”

Sống nhiệt huyết và biết ơn cuộc đời

Những người không hiểu có thể sẽ cho rằng ca sĩ Im Sun-hae đã đạt được tham vọng trở thành ca sĩ nhạc thính phòng hàng đầu. Trên thực tế, vốn không phải là người tham vọng, chị luôn cố gắng vượt qua những lo lắng khi biểu diễn, tìm kiếm sự cân bằng cho bản thân, luôn tự nhủ không nên quá tham lam và biết ơn về mọi điều trong cuộc sống. Điều này phải chăng đã mang lại vận may cho chị? Ca sĩ Im Sun-hae cho biết: “Dù tôi lựa chọn nghệ thuật nhưng nếu nghệ thuật không chọn tôi thì có lẽ con đường tôi đi đã chông gai hơn rất nhiều. Dòng nhạc cổ đến với tôi một cách ngẫu nhiên chứ không phải do tôi lựa chọn nó. Tôi vốn là người ghét bị tổn thương nên không thích ganh đua điều gì. Tôi đã phân vân rất nhiều trước khi bắt đầu, và quyết định không quay đầu một khi đã lựa chọn. Tôi không kỳ vọng nhiều và cố gắng kiềm chế tham vọng, để mọi thứ diễn ra một cách tự nhiên. Bản thân tôi cho rằng tuyệt đối không nên quá tham vọng nhưng phải luôn tràn đầy nhiệt huyết sống con đường mà mình đã chọn.”

Nữ ca sĩ Im Sun-hae đã trải qua bước ngoặt mới sau sự ra đi của người bố vào năm 2002. Sân khấu mà chị tham gia biểu diễn sau hai tháng bố chị qua đời đã giúp chị thay đổi cách nhìn nhận mọi thứ xung quanh. Chị cho biết: “Bố tôi mất khi tôi đang hoạt động tại Nhà hát quốc gia Hanover của Đức. Tôi xin nghỉ phép không thù lao và ở lại Hàn Quốc trong vòng hai tháng trước khi quay trở lại Đức công diễn. Tôi tham gia buổi hòa nhạc opera như một buổi trình diễn nhạc đại chúng. Do đó, khi không biểu diễn, chúng tôi sẽ ngồi ở phía sườn khán đài. Các nghệ sĩ cùng tham gia đã thể hiện rất xuất sắc, giây phút đó khiến tôi cảm thấy hạnh phúc vì có cơ hội được biểu diễn cùng họ, và tôi thầm biết ơn vì mình được hát. Hạnh phúc hơn nữa là bây giờ tôi mới có thể lắng nghe giọng hát của người khác. Sự ra đi của bố tôi đã giúp tôi khiêm tốn hơn, đồng thời tiếp thêm cho tôi động lực mới để cống hiến hơn nữa cho âm nhạc.”

Hành trình đưa nhạc cổ điển đến với công chúng

Cảm nhận niềm hạnh phúc từ âm nhạc bằng cả trái tim, chị Im Sun-hae quyết định chia sẻ niềm hạnh phúc đó. Hành trình chia sẻ được bắt đầu bằng buổi hòa nhạc chia sẻ hy vọng thực hiện từ năm 2009 cùng với nhiều nghệ sĩ khác.

Từ năm 2013, buổi hòa nhạc này được thay đổi theo hình thức biểu diễn lưu động tổ chức tại những nơi có nhu cầu. Im Sun-hae giải thích: “Chương trình âm nhạc thực hiện dưới hình thức 1+1. Tức là tôi sẽ bán buổi biểu diễn mà tôi đã dàn dựng. Người mua phải tin tưởng tuyệt đối vào ê-kíp chương trình và các nghệ sĩ tham gia, và tôi sẽ là người dẫn dắt chương trình. Buổi biểu diễn sẽ được tổ chức miễn phí tại những nơi mà khán giả ít có cơ hội được thưởng thức. Bằng việc mua vé biểu diễn, người mua sẽ tạo cơ hội cho những người khó tiếp cận với nhạc cổ điển được thưởng thức màn biểu diễn. Và các nghệ sĩ tham gia cũng có thêm cơ hội được đóng góp tài năng của mình, mang nghệ thuật tưởng như xa xỉ, đến gần hơn với công chúng.”

Im Sun-hae, chim sơn ca của châu Á và là nàng thơ của dòng nhạc cổ đang bước qua năm thứ 16 của sự nghiệp. Chị luôn cảm thấy rất biết ơn vì thời gian đã qua. Nếu như có sự thay đổi, thì là do chị cảm thấy bản thân có trách nhiệm hơn với dòng nhạc cổ khi đã trở thành một ca sĩ soprano nổi tiếng. Nếu như nói 15 năm qua là thời gian của thử thách, thì 15 năm tới sẽ là thời gian cho những bước đi linh hoạt hơn. Chị đang lên kế hoạch cho các chương trình âm nhạc thể loại mới cho cuộc sống thêm phần năng động. Phát huy sự linh động trong lựa chọn thể loại, và cho khán giả thấy một giọng hát nữ chính mang tên Im Sun-hae với sự chân thực vốn có, không màu mè, là mục tiêu mà chị đang hướng tới. Chị bày tỏ: “Tôi muốn thử thách và làm tốt ở nhiều thể loại âm nhạc khác nhau thay vì chỉ tập trung vào một lĩnh vực duy nhất. Sự nghiệp ca hát không thể kéo dài mãi, nên tôi sẽ tiếp tục thử thách cho đến khi nào tôi còn có thể hát. Mục tiêu của tôi là trở thành ca sĩ có giọng hát và phong cách phù hợp với mọi thể loại tôi đảm nhận. Tôi coi đó là điều cơ bản mà một ca sĩ cần có.”