ⓒ YONHAP News

Kim Yo-jong, em gái Chủ tịch Uỷ ban Quốc vụ Kim Jong-un, đang nổi lên như một nhân vật chính trị có tầm ảnh hưởng trong chế độ Cộng sản. Với cương vị Phó Chủ tịch Ủy ban tuyên truyền đảng Lao động, bà Kim đã đả kích Phủ Tổng thống Hàn Quốc vào đầu tháng trước. Sau đó, bà cũng tiết lộ rằng Tổng thống Mỹ Donald Trump đã gửi thư cho anh trai mình. Rõ ràng, bà đã củng cố địa vị chính trị của mình đủ để có tiếng nói trong các vấn đề liên Triều và quan hệ với Mỹ. Dư luận cho rằng bà Kim đã được nâng lên cấp bậc chỉ huy thứ hai của Bắc Triều Tiên từ vai trò trợ lý cho Chủ tịch Kim Jong-un trước đây. Nhà bình luận chính trị Choi Young-il giải thích về lý lịch chính trị của bà Kim Yo-jong.

Bà Kim Yo-jong là một trong những thành viên của hoàng tộc Bắc Triều Tiên, còn gọi là huyết thống Baekdu của người sáng lập quốc gia Kim Nhật Thành. Bà được cho là người duy nhất trong chế độ dám nói chuyện thẳng thắn, thậm chí chia sẻ với nhà lãnh đạo Kim Jong-un những sự thật khó nghe. Bà đã thu hút dư luận Hàn Quốc trong chuyến thăm miền Nam với vai trò đặc phái viên trước Thế vận hội Olympic Pyeongchang 2018. Khi đó, bà đã ngồi đối mặt với Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in và chuyển tới ông lá thư tay của anh trai mình.

Vẫn chưa rõ bà Kim chính xác bao nhiêu tuổi, phía Mỹ cho rằng bà sinh năm 1989, còn Hàn Quốc suy đoán bà sinh năm 1987 hoặc 1988. 

Bộ Thống nhất Hàn Quốc nhận định bà Kim Yo-jong sinh năm 1987. Nếu đúng như vậy thì bà Kim đã trở thành thành viên Hội đồng Nhân dân tối cao miền Bắc ở tuổi 25, thành viên Ủy ban trung ương đảng Lao động ở tuổi 27, và là ứng cử viên của Bộ Chính trị đảng Lao động năm 28 tuổi. Ngày 1/1 năm nay, bà đã được bổ nhiệm làm Phó Chủ tịch Ủy ban tuyên truyền đảng Lao động. Dường như bà Kim giữ vai trò rất quan trọng trong bộ máy Nhà nước dưới thời Chủ tịch Kim Jong-un.

Tại hội nghị thượng đỉnh Mỹ-Triều ở Hà Nội tháng 2 năm ngoái, bà Kim Yo-jong đã đứng cạnh anh trai để thực hiện giao thức ngoại giao ở cự ly gần. Người ta còn nhìn thấy trước khi đến Việt Nam, bà đã ở cạnh Chủ tịch Kim khi ông nghỉ hút thuốc, thậm chí còn cầm hộ gạt tàn. Những cử chỉ gần gũi của bà đã thu hút nhiều sự chú ý thời điểm đó.
 Bà đã tháp tùng nhà lãnh đạo Kim Jong-un vào tháng 6 năm ngoái trong cuộc gặp các lãnh đạo Hàn Quốc và Mỹ tại làng biên giới liên Triều Bàn Môn Điếm. Cùng tháng đó, bà Kim cũng có mặt tại buổi gặp Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình ở Bình Nhưỡng. Cùng với Chủ tịch Kim, bà đã tham dự cuộc thử nghiệm pháo phản lực siêu lớn vào tháng 8 năm ngoái. Bà cũng ngồi cạnh anh trai, Đệ nhất phu nhân Ri Sol-ju và bà cô Kim Kyung-hui tại một buổi biểu diễn chào mừng Tết Nguyên đán năm nay. Gần đây nhất, vào ngày 21/3, bà đã tháp tùng anh trai trong đợt kiểm tra thử nghiệm vũ khí dẫn đường chiến thuật kiểu mới. Tóm lại, bà đã thể hiện rõ sự hiện diện của mình trong các lĩnh vực ngoại giao, quân sự và chính trị.

Vị thế ngày càng củng cố của Phó Chủ tịch Ủy ban tuyên truyền đảng Lao động Kim Yo-jong được thể hiện trong hai tuyên bố gần đây dưới danh nghĩa độc lập của bà. Trong tuyên bố đầu tiên ngày 3/3, bà Kim đã chỉ trích thậm tệ Phủ Tổng thống Hàn Quốc, lên án đây là thách thức tinh thần. Trong tuyên bố thứ hai ngày 22/3, bà tiết lộ Tổng thống Mỹ Donald Trump đã gửi thư cá nhân cho nhà lãnh đạo Bắc Triều Tiên, qua đó bày tỏ ý kiến riêng về tương lai quan hệ Mỹ-Triều.
 Trước đây, Ủy ban hòa bình thống nhất tổ quốc Bắc Triều Tiên thường đưa ra tuyên bố về các vấn đề liên Triều, và Bộ Ngoại giao phụ trách mảng quan hệ Mỹ-Triều. Nhưng gần đây, bà Kim Yo-jong lại đại diện cho tiếng nói của Chính phủ, cho thấy vị thế chính trị của bà đã nâng tầm đáng kể. 

Tôi cho rằng bà Kim Yo-jong có thể nắm bắt được suy nghĩ của nhà lãnh đạo miền Bắc tốt hơn bất kỳ ai, và là một trong số ít nhân vật được Chủ tịch Kim tin tưởng. Có lẽ bà là người duy nhất có thể tác động đến các quyết định của anh trai mình.
 Trước đây, khá nhiều quan chức được coi là nhân vật quyền lực thứ hai trong quân đội hoặc chính trị Bắc Triều Tiên. Nhưng bà Kim Yo-jong là người duy nhất được thăng cấp quyền lực chính thức để thực hiện hiệu quả các hoạt động công khai. Có thể nói bà Kim Yo-jong là phiên bản khác của Chủ tịch Kim. Hai nhà lãnh đạo thực hiện các chức trách riêng, nhưng cũng cùng nhau đưa ra các quyết định quan trọng để trị vì đất nước.

Trong cuộc họp toàn thể của Ủy ban trung ương đảng Lao động hồi cuối năm ngoái, có vẻ bà Kim Yo-jong đã được chuyển từ Ban Tuyên giáo sang Ủy ban chỉ đạo tổ chức đảng Lao động, bộ phận quyền lực nhất trong đảng. Xem xét yếu tố địa vị hoàng gia của bà trong hệ thống chính trị triều đại của miền Bắc, nhiều người dự đoán tầm ảnh hưởng của bà có thể còn lớn hơn nữa trong tương lai. 

Nếu đặt câu hỏi ai sẽ cai trị Bắc Triều Tiên khi nhà lãnh đạo Kim Jong-un qua đời, câu trả lời rõ ràng là em gái ông. Hiện tại, bà Kim Yo-jong là người duy nhất có thể thay thế Chủ tịch Kim. Có vẻ bà đang được chuẩn bị để trở thành nhà lãnh đạo thực thụ trong trường hợp anh trai vắng mặt. Bà Kim thực sự đóng vai trò quan trọng trong các nghi thức ngoại giao tại các sự kiện chủ chốt, và chứng minh vị thế của Bắc Triều Tiên với thế giới bên ngoài. Gần đây, bà cũng đã đưa ra một số tuyên bố ngoại giao. Tôi đoán bà ấy sẽ đảm nhận nhiều trách nhiệm hơn trong tương lai, và Bắc Triều Tiên sẽ được dẫn dắt bởi hai anh em.
 
 Vị thế chính trị của bà Kim được nâng tầm nhanh đến mức người Bắc Triều Tiên thường đồn với nhau rằng “Đích đến của mọi con đường đều là đồng chí Kim Yo-jong”. Khác với một người anh trai khác của bà, đã không còn thu hút sự chú ý của công chúng miền Bắc, bà Kim vẫn giữ được vị thế của mình. 

Bà Kim Yo-jong chưa bao giờ chống đối Chủ tịch Kim kể từ khi ông lên nắm quyền cai trị đất nước, sau khi cựu lãnh đạo Kim Jong-il qua đời. Hai anh em đã từng đi du học cùng nhau. Đối với Chủ tịch Kim, em gái ông có lẽ là người duy nhất có thể tin tưởng và chia sẻ trong những thời điểm cần suy nghĩ thấu đáo và đưa ra quyết định quan trọng. Tất nhiên, giờ ông đã có vợ con. Nhưng tôi nghĩ ông rất tin tưởng em gái mình, đến mức có thể tập trung vào các nhiệm vụ riêng và để bà độc lập xử lý những việc quan trọng khác.
 
 Hội đồng nhân dân tối cao có thể sẽ tiến hành cải tổ nhân sự vào ngày 10/4. Dư luận đang quan tâm liệu Bắc Triều Tiên sẽ công bố đội hình ngoại giao mới, hay tiết lộ một danh hiệu cụ thể cho bà Kim Yo-jong. 

Bắc Triều Tiên vẫn chưa có quyết định chính thức về nhóm ngoại giao liên quan đến Mỹ. Washington đã đề cập đến những lá thư qua lại giữa Tổng thống Trump và Chủ tịch Kim, cho rằng khả năng đối thoại song phương vẫn để ngỏ. Bình Nhưỡng cũng nhấn mạnh mối quan hệ thân thiết giữa hai nhà lãnh đạo. Nhưng quan hệ cá nhân có những hạn chế nhất định. Nhu cầu tăng cường quan hệ Mỹ-Triều ở cấp quốc gia đang ngày càng cấp thiết. Tại phiên họp Hội nghị nhân dân tối cao sắp tới, Bắc Triều Tiên có thể sẽ quyết định cử bà Kim Yo-jong phụ trách kênh ngoại giao chính thức với Mỹ, giống như cô con gái Ivanka của Tổng thống Trump làm phụ tá thân cận cho ông này. Giới phân tích suy đoán em gái nhà lãnh đạo miền Bắc có thể sẽ lãnh đạo một kênh ngoại giao mới phụ trách quan hệ với Mỹ.
 
 Hội đồng nhân dân tối cao hiếm khi ban bố một thông điệp ngoại giao. Nhưng nếu cuộc họp đề cử một nhân vật mới phụ trách đàm phán với Mỹ sẽ phần nào phản ánh cam kết đối thoại của Bắc Triều Tiên. Vẫn phải chờ xem vị thế chính trị của bà Kim Yo-jong có được củng cố thêm nữa hay không tại sự kiện ngày 10/4.