Vào năm 2017, một sinh viên người Mỹ tên là Otto Frederick Warmbier đã được chính quyền Bắc Triều Tiên trao trả về nước sau 17 tháng giam giữ. Khi đó, sinh viên này đang trong trạng thái hôn mê, và đã qua đời chỉ trong vòng chưa đầy một tuần sau khi được đưa về nước.

Năm 2018, cha mẹ của sinh viên trên đã khởi kiện chính quyền miền Bắc lên Tòa án Mỹ để truy cứu trách nhiệm về cái chết của con trai mình, được Tòa án ra phán quyết bồi thường 500 triệu USD.

Cha của sinh viên này trong một phát biểu tháng 11/2019 tuyên bố sẽ đi "săn lùng" những tài sản bị che giấu của Bắc Triều Tiên trên toàn thế giới. Sau nhiều nỗ lực truy dấu nguồn tiền của miền Bắc, vào tháng trước, cha mẹ Warmbier đã thu hồi được 2,2 triệu USD khoản tiền của Bắc Triều Tiên bị ngân hàng Mỹ đóng băng.

Tòa án Mỹ đã ra phán quyết yêu cầu Ngân hàng Viễn Đông của Nga, cơ quan đại diện cho hãng hàng không Air Koryo của miền Bắc, phải trả số tiền gửi ở ngân hàng Mỹ bị đóng băng cho cha mẹ sinh viên Warmbier. Phán quyết của Tòa án căn cứ theo dự luật được Quốc hội nước này thông qua vào năm 2019, có nội dung bảo đảm quyền sở hữu của nạn nhân không chỉ với khoản tiền liên quan trực tiếp với miền Bắc, mà còn cả với các khoản tiền của đối tượng bị bên thứ ba cấm vận hay tẩy chay liên đới.

Tuy nhiên, tình hình ở Hàn Quốc lại khác. Ông Kim Sung-tae là một tù nhân chiến tranh từng bị miền Bắc bắt giữ vào năm 1950, đã chịu lao động khổ sai hàng chục năm, rồi đào tẩu thành công trở về quê hương vào năm 2001. Năm 2020, ông cùng hai tù nhân chiến tranh khác khởi kiện chính quyền miền Bắc, và phải tới tháng 5 năm nay mới được Tòa sơ thẩm tuyên thắng kiện. Tuy nhiên, ông Kim đã qua đời vào ngày 31/10 vừa qua, hưởng thọ 91 tuổi. Gia quyến của các tù nhân chiến tranh khác cũng không có cách nào để được nhận tiền bồi thường từ phán quyết của Tòa án.

Các gia đình nạn nhân bị miền Bắc bắt cóc thì khởi kiện Quỹ hợp tác kinh tế, văn hóa liên Triều, nơi quản lý quyền tác giả như phát thanh và truyền hình của miền Bắc, nhưng phía nguyên đơn đã thua kiện trong cả phiên sơ thẩm và phúc thẩm. Hội đồng xét xử cho rằng khó có thể coi phí quyền tác giả là tiền thuộc sở hữu của chính quyền Bắc Triều Tiên.

Đại diện tổ chức Hàn Quốc "Mulmangcho" ủng hộ nhân quyền cho người dân và người tị nạn Bắc Triều Tiên nhấn mạnh dù là Bộ Quốc phòng hay Bộ Thống nhất, thì cơ quan Chính phủ cần thế quyền bồi thường trước cho các nạn nhân, rồi sau đó tìm cách đòi bồi thường thiệt hại với chính quyền miền Bắc. Nhiều ý kiến cũng cho rằng Chính phủ Hàn Quốc cần can thiệp sớm xét tới tình hình các nạn nhân đều tuổi đã cao.

[Photo : YONHAP News]